Chắc chắn bạn đã nghe những bài hát miền Tây đầy ngọt ngào về 'Xuôi mái chèo sông Ông Đốc, đêm trắng đến chợ Cà Mau'. Bài viết này sẽ giới thiệu với bạn về nét văn hoá đặc trưng nhất của Sông Đốc - Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc.
Khởi nguồn Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc

Tàu thuyền ra khơi tại lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc (Ảnh sưu tầm)
Sông Đốc, hay còn được biết đến với tên gọi Sông Ông Đốc, hiện nay là một thị trấn cảng biển sôi động, là trung tâm giao thương quan trọng của tỉnh Cà Mau. Lịch sử của Sông Đốc đã từng gắn liền với tên Đốc Huỳnh Cảng hơn 300 năm trước. Kể từ thế kỷ 18, địa điểm này đã trở thành nơi giao thương quan trọng giữa các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á và thế giới.
Khi nhắc đến thị trấn Sông Đốc, không thể không nhắc đến lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc - một trong những lễ hội đặc trưng của Cà Mau và nổi tiếng khắp Việt Nam. Được xem là một trong 60 lễ hội tiêu biểu của Việt Nam, lễ hội Nghinh Ông thu hút lượng khách đông đảo nhất tại Cà Mau. Mỗi năm, từ ngày 14 đến 16 tháng 2 (Âm lịch), người dân thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, Cà Mau, cùng nhau tổ chức lễ hội Nghinh Ông trọng đại, phản ánh đậm nét văn hoá đặc sắc của người dân miền biển.

Lễ hội Nghinh Ông được tổ chức theo nghi lễ truyền thống (Ảnh sưu tầm)
Câu chuyện kể rằng, vào ngày 15/07/1925, một xác cá Ông dài tới 20,3 mét trôi vào bờ sau một đêm giông bão dữ dội. Ngư dân tại Vàm Xoáy, Rạch Gốc đã đưa xác cá Ông về vàm Rạch Ruộng để cúng thờ. Năm 1943, trong cuộc chiến tranh với quân Pháp, lăng Ông bị thiêu rụi, ngư dân đã hy sinh để cứu hài cốt của cá Ông. Mặc dù hài cốt đã cháy nhiều, nhưng ngư dân đã quấn vải đỏ và lập đền thờ mới tại vàm sông Ông Đốc.

Xương cá Ông dài 20,3m (Ảnh thu thập)
Vào năm 1960, vì nhận thấy chiến tranh trở nên khốc liệt hơn, Ban trị sự lăng Ông đã quyết định dời đền thờ về khóm 2, thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời - một quyết định đã được duy trì cho đến ngày nay.
Ở các vùng biển từ miền Trung lan tỏa tới miền Nam Việt Nam, những người ngư dân coi lễ hội Nghinh Ông như một tín ngưỡng dân gian đáng được quý trọng và bảo tồn. Bởi vì, vị thần Đại tướng quân Nam Hải đã hỗ trợ ngư dân vượt qua những đợt sóng biển dữ dội, những cơn bão tối om tối mịt trong đêm tối. Mỗi năm, người ngư dân tổ chức lễ hội Nghinh Ông linh thiêng nhằm cầu cho mùa mưa thuận gió hoà, khoang tôm cá đầy, quốc thái và an lành cho mọi người.

Lễ hội Nghinh Ông diễn ra theo nghi lễ truyền thống (Ảnh thu thập)
Và những câu chuyện truyền miệng của ngư dân kể rằng họ thường cầu mong cá Ông hiện hình, giúp đỡ trên biển giữa những cơn sóng dữ, làm tăng niềm tin vào tín ngưỡng ấy.
Lễ hội diễn ra như thế nào?
Những ngày diễn ra lễ hội Nghinh Ông, khu thị trấn sôi động, đông đúc hơn bao giờ hết. Bên cạnh những lá cờ nhiều màu sặc sỡ treo trên đường, không khí náo nhiệt, phấn khích. Đặc biệt là việc trang trí Lăng Ông và các tàu ra khơi trong ngày lễ hội chính thức.
Vào ngày 14/02 và 16/02 âm lịch, thị trấn Sông Đốc sôi động với các hoạt động ẩm thực, trò chơi dân gian, cùng với buổi biểu diễn cải lương của đoàn Hương Tràm. Ngày chính của lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc là ngày 15/02, với các nghi thức thờ cúng, dâng tế và lễ cúng truyền thống tại Lăng Ông. Sau đó, mọi người lên tàu ra khơi cùng hàng trăm tàu lớn nhỏ, tạo nên khung cảnh sinh động, đầy màu sắc trên vùng cửa biển rộng lớn. Tiếng sóng, tiếng động cơ tàu, và tiếng hò reo rộn ràng trong không gian đầy sắc cờ hoa.

Thuyền neo đậu tại lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc (Ảnh sưu tầm)
Theo nghi lễ, đoàn tàu đi rất xa xa đất liền, vượt vài hải lý và sẽ quay về khi gặp cá Ông phun nước (Ông dội), khi đó tất cả các tàu sẽ rời đi. Tuy nhiên, nếu không gặp Ông dội, đoàn tàu tiếp tục ra khơi và cầu nguyện, chủ lễ thực hiện lễ “xin keo” và rước Ông về.
Các địa điểm du lịch nổi tiếng và đặc sản Cà Mau
Lễ hội cầu ngư Sông Đốc dần trở thành trung tâm du lịch hàng năm, thu hút khách du lịch đến từ khắp nơi. Ngoài tham gia lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc, du khách còn có cơ hội ghé thăm các điểm du lịch như Hòn Đá Bạc, Hòn Ông Ngộ, Hòn Trọi,…

Hòn Đá Bạc ở Cà Mau (Ảnh sưu tầm)
Hòn Đá Bạc là điểm đến du lịch nổi tiếng ở Cà Mau với những hình thành tự đá độc đáo như Sân tiên, Giáng tiên, Bàn chân tiên, Bàn tay tiên tuyệt vời. Du khách cũng có thể thưởng thức nhiều món ăn đặc sản như cua tôm Cà Mau, lẩu mắm, cá lóc nướng chui, bánh xèo, mắm cua ba khía, mắm tôm,… và mua đặc sản làm quà như tôm khô Rạch Gốc, cá khô cá lóc, mực khô,…

Đặc sản của Cà Mau dùng làm quà (Ảnh sưu tầm)
Với đặc trưng của xứ sở sông nước và nằm gần cửa biển, ở Sông Đốc Cà Mau và các địa điểm lân cận, du khách không chỉ thưởng thức những món ăn ngon mà còn khám phá những đặc sản lạ để mang về làm quà. Chắc chắn, lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc và Cà Mau nói chung sẽ để lại ấn tượng không thể nào quên với du khách, làm cho họ yêu thêm vùng đất cuối cùng của tổ quốc chúng ta.