Setsubun – Ngày đánh dấu sự bắt đầu của mùa xuân
Setsubun (節分, tiết phân) là một ngày trước khi mùa xuân bắt đầu, có nghĩa là chu kỳ hoặc sự phân chia các mùa. Trong quá khứ, nó được coi là ngày trước mỗi tiết trong số 24 tiết khí, được xác định dựa trên lịch âm dương truyền thống của Trung Quốc. Setsubun thường được tổ chức vào ngày 3 tháng 2 hàng năm, trước ngày Risshun (ngày đầu tiên của mùa xuân).
Mặt nạ quỷ thường xuất hiện trong lễ hội ném đậu Setsubun ở Nhật Bản. Hình: GYRO/amanaimagesRF/Getty Images
Hai phụ huynh hóa trang thành quỷ, trong khi các em nhỏ ném đậu để xua đuổi tà ma và mang lại may mắn, như một phần của Lễ hội Setsubun hàng năm tại đền Sensoji ở Tokyo. Hình: AFP-JIJI
Lịch sử về ngày Setsubun
Người ta tin rằng Setsubun có nguồn gốc từ Trung Quốc. Nó được du nhập vào Nhật Bản vào thời Heian (794-1185) khi xuất hiện trong các ghi chép và tài liệu lịch sử có từ thời đó. Vào thời Muromachi (1336-1573), họ bắt đầu ném đậu để xua đuổi những con quỷ tượng trưng cho những linh hồn tà ác sẽ mang đến mọi thảm họa và sự kiện bi thảm. Đây cũng là một trong những hoạt động quan trọng nhất của sự kiện cho đến tận ngày nay. Là loại thực phẩm chủ yếu cần thiết để họ tồn tại, đậu được cho là có sức mạnh thiêng liêng cùng với gạo, có thể xua đuổi tà ma. Từ tiếng Nhật cho đậu được phát âm là mame (豆) và phát âm tương tự như từ chỉ mắt quỷ (mame, 魔目) và do đó việc ném đậu có âm thanh tương tự như tiêu diệt quỷ (mametsu, 魔滅).
Nguồn gốc của lễ hội này được cho là bắt đầu từ thời kỳ Muromachi.
Bạn có biết những hoạt động nào diễn ra trong ngày Setsubun không?
Một trong những hoạt động đặc trưng của ngày Setsubun là ném đậu.
Vào buổi tối của lễ hội, du khách thường thấy người dân địa phương tổ chức lễ ném đậu (mame-maki).
Truyền thống ném đậu thường bắt đầu từ cửa sổ và tiến về phía cửa. “Quỷ ra! Hạnh phúc vào!” hoặc ngược lại, “Hạnh phúc vào! Quỷ ra!” là các câu thường được sử dụng tùy thuộc vào khu vực. Điều này được tin rằng bắt nguồn từ việc xưa kia coi những điều xấu là ma quỷ. Gia đình có trẻ con đặc biệt mong chờ ngày này, vì mame-maki thú vị khi có một người đóng vai yêu tinh và chạy quanh, trong khi người khác ném đậu vào người đó.
Ném đậu là một phần không thể thiếu của lễ hội Setsubun.
Sau khi lễ ném đậu kết thúc, mọi người có thể ăn bao nhiêu đậu cũng được. Nhưng mọi người ăn số đậu bằng số tuổi của mình. Đậu nành nấu chín được coi là “fuku-mame”, mang lại hạnh phúc. Mọi người ăn nhiều loại đậu này để cầu sức khỏe và hạnh phúc trong năm mới.
Sau khi lễ ném đậu kết thúc, mọi người có thể ăn số đậu tương ứng với số tuổi của mình. Đậu nành nấu chín được coi là “fuku-mame”, mang lại hạnh phúc. Mọi người ăn nhiều loại đậu này để cầu sức khỏe và hạnh phúc trong năm mới.
Món đậu được cho là mang lại may mắn trong năm mới.
Eho-maki xuất phát từ phong tục ăn sushi quay mặt về hướng may mắn, hay “eho-ho”. Truyền thống ăn những cuộn sushi quay mặt về hướng phước lành trong ngày Setsubun và những cuộn sushi này được gọi là 'ehomaki'. Theo truyền thống, nếu bạn ăn mà không nói một lời thì điều ước của bạn sẽ thành hiện thực.
Cầm hai cuộn eho-maki, quay mặt về hướng đông-đông bắc theo hướng may mắn của năm 2024 và ăn hết cuộn sushi trong im lặng, bạn có thể suy ngẫm về mùa đã qua, cầu mong sức khỏe và hạnh phúc trong mùa xuân và thưởng thức từng miếng sushi.
Cầm hai cuộn eho-maki, quay mặt về hướng đông-đông bắc theo hướng may mắn của năm 2024 và ăn hết cuộn sushi trong im lặng, bạn có thể suy ngẫm về mùa đã qua, cầu mong sức khỏe và hạnh phúc trong mùa xuân và thưởng thức từng miếng sushi.
Ehomaki là một cuộn sushi dài với bảy thành phần khác nhau và được ăn nguyên cuộn vào buổi tối Setsubun.
Okame, vị thần may mắn, thường được những người tham gia lễ Setsubun đeo mặt nạ. Đây là vị thần của sự may mắn, hạnh phúc và lòng tốt, được miêu tả với khuôn mặt trắng trẻo, đôi má phúng phính và nụ cười ấm áp. Thần bảo vệ chúng ta khỏi những điều xui xẻo, xua đuổi quỷ dữ và sinh vật độc ác khác với sự giúp đỡ của đậu nành.
Lễ hội Setsubun ném đậu để xua đuổi tà ma tại Nhật Bản.
Mặt nạ thần Okame (bên trái)
Món ngon trong dịp Setsubun
Đậu nành rang là một món ăn truyền thống trong dịp Setsubun, bạn có thể tìm thấy chúng ở khắp mọi nơi từ siêu thị đến các quầy hàng trên đường phố. Đậu nành rang có hương vị ngọt ngào và hấp dẫn với độ giòn vừa miệng.
Ehomaki là món ăn chính trong Setsubun, là một loại sushi cuộn đặc biệt được làm với bảy loại nhân, tượng trưng cho Bảy vị thần may mắn được gọi là Shichifukujin. Bạn có thể chọn bảy loại nguyên liệu yêu thích của mình để cuộn chặt lại và tạo ra một món ăn mang lại sức khỏe, hạnh phúc và thịnh vượng. Lưu ý rằng bạn không nên cắt cuộn sushi ehomaki vì điều này có thể ảnh hưởng đến vận may của bạn.
Kenchinjiru, hoặc súp rau kiểu Nhật, là một món ăn phổ biến trong ngày Setsubun ở một số vùng thuộc Kanto. Ban đầu, nó được phát triển từ một món ăn của chùa Phật giáo, là một loại súp trong suốt được nấu với rau củ, đậu phụ, nấm hương và nước dùng từ kombu.
Kenchinjiru là một món súp Nhật Bản được làm từ rau và đậu phụ.
Mì soba mang ý nghĩa tốt lành trong ngày Setsubun.
Fukucha, một loại trà may mắn được pha từ fukumame, mận và kombu, thể hiện mong muốn sức khỏe tốt.
Tận hưởng Setsubun tại Nhật Bản.
Mặc dù lễ hội Setsubun trước đây được tổ chức tại nhà, nhưng qua nhiều năm, nó đã trở thành một sự kiện xã hội và đã có rất nhiều lễ hội đã được báo cáo trên phương tiện truyền thông đại chúng. Nhiều chính trị gia, nghệ sĩ, diễn viên và võ sĩ sumo nổi tiếng tham dự. Một trong những sự kiện lớn nhất là lễ hội Setsubun tại chùa Zojo-ji ở Tokyo và chùa Naritasan ở tỉnh Chiba. Tại những ngôi chùa lớn này, có đến hơn một tấn đậu nành rang được tung lên cho đám đông tập trung vào ngày lễ hội hàng tháng 2 của Nhật Bản.
Chùa Senso-ji ở Asakusa cũng tổ chức một lễ hội Setsubun ấn tượng không kém. Tại đây, câu chú 'Senshu banzei fuku wa uchi!' nghĩa là 'Sự may mắn vĩnh cửu sẽ đến!' được sử dụng thay cho câu chú phổ biến 'Oni wa soto! Fuku wa uchi!' để đảm bảo sự bảo vệ của vị thần bảo hộ. Đây là ngôi chùa Phật giáo lớn nhất ở thủ đô.
Lễ hội Setsubun được tổ chức tại chùa Senso-ji.