Lễ hội tại chùa Dâu: sự kiện văn hóa phản ánh đậm chất địa phương vùng Kinh Bắc

Lễ hội chùa Dâu thể hiện rõ vẻ đẹp văn hoá đặc trưng của vùng đất Kinh Bắc. Đây không chỉ là dịp để đáp ứng nhu cầu văn hoá tâm linh mà còn là nguồn động viên, khích lệ tinh thần nhân dân bảo tồn và phát triển giá trị di sản văn hóa cộng đồng.

Chùa Dâu ở Bắc Ninh là trung tâm Phật giáo cổ nhất Việt Nam. Lễ hội chùa Dâu hàng năm cũng là dịp để các Phật tử từ mọi nơi hành hương, cầu nguyện. Hãy cùng tìm hiểu về lễ hội truyền thống đặc biệt này trong bài viết sau!

1. Lễ hội chùa Dâu diễn ra ở đâu? Thời gian tổ chức lễ hội là khi nào?

Lễ hội chùa Dâu diễn ra hàng năm từ ngày 8 - 9 tháng Tư Âm lịch tại ba xã thuộc vùng Dâu - Luy Lâu (huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh ngày nay): Thanh Khương, Trí Quả và Hà Mãn. Lễ hội được tổ chức tại 4 ngôi chùa lớn thờ Tứ Pháp bao gồm: Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện và chùa Tổ thờ bà Man Nương (mẹ của Tứ Pháp). Trong đó, chùa Dâu được coi là trung tâm của lễ hội.

2. Nguồn cội và ý nghĩa của lễ hội tại chùa Dâu

Theo các tài liệu giới thiệu về lễ hội tại chùa Dâu, ngôi chùa được bắt đầu xây dựng dưới thời Thái Thú Sĩ Nhiếp vào năm 187 và hoàn thành vào năm 226. Theo nhà văn Nguyễn Hữu, người đã nghiên cứu sâu về nguồn gốc của lễ hội chùa Dâu, Sĩ Nhiếp là người đã có công truyền bá chữ viết cho người dân trong khu vực. Do đó, hàng năm vào ngày 8 tháng 4 âm lịch (cũng là ngày sinh của Phật tổ Thích Ca Mâu Ni), cư dân của vùng Dâu tổ chức rước kiệu đưa Sĩ Nhiếp và tượng công chúa Ngọc Tiên (con gái của Sĩ Nhiếp) từ đền Lũng Khê về chùa Dâu để khai hội.

Lễ hội chùa Dâu ở Bắc Ninh được coi là lễ hội cổ nhất còn tồn tại ở Việt Nam đến ngày nay. Lễ hội này mang ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì và tái hiện những truyền thống lịch sử, phong tục tập quán từ xa xưa. Đặc biệt, nó còn đáp ứng nhu cầu về văn hoá tâm linh, là dịp để mọi người cầu mong may mắn, mưa thuận gió hoà. Từ đó, lễ hội khuyến khích mọi người đoàn kết xây dựng, bảo tồn và phát triển đời sống văn hoá tốt đẹp.

3. Lễ hội chùa Dâu ở Bắc Ninh có những hoạt động gì thu hút?

Lễ hội tại chùa Dâu diễn ra trong bầu không khí linh thiêng, trang trọng nhưng cũng đầy sôi động, náo nhiệt với những trò chơi, diễn xướng dân gian đậm chất vùng Kinh Bắc. Điều này thu hút rất nhiều người dân địa phương và du khách từ xa tới tham dự, khám phá.

3.1. Chứng kiến trực tiếp phần lễ trọng đại

Phần lễ của lễ hội chùa Dâu được tổ chức một cách trang trọng và long trọng. Vào buổi sáng của ngày mùng 8, người dân từ các làng sẽ tổ chức rước tượng Tứ Pháp từ các chùa làng về tụ hội tại chùa Dâu. Cuộc rước diễn ra với sự tham gia của cờ quạt, ngựa thờ, tàn lọng, kiệu bát cống... từ khắp nơi kéo về.

Khi đến chùa Dâu, có trò chơi “Mẹ đuổi con' và hoạt động “cướp nước'. Cuộc thi “cướp nước' là cuộc đua giữa bà Sấm (Pháp Lôi) và bà Mưa (Pháp Vũ) để xem ai về đích trước, từ đó dự báo mùa màng. Đây là một trong những nghi lễ đặc sắc nhất của lễ hội chùa Dâu, được nhiều người dân và du khách mong chờ. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, gần đây lễ hội chùa Dâu không còn tổ chức nghi lễ này nữa.

3.2. Tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao sôi động trong phần hội

Giống như nhiều lễ hội truyền thống khác của Việt Nam, lễ hội chùa Dâu có nhiều hoạt động văn hoá, thể thao sôi động. Du khách đến đây có thể tham gia cổ vũ, trải nghiệm cùng người dân địa phương trong các hoạt động văn hoá dân gian đặc sắc như: hát quan họ trên thuyền rồng, múa rối nước, hát trống quân, hát văn, thi cờ tướng, thi đấu bóng chuyền…

3.3. Tham quan, chiêm bái chùa Dâu

Dù đã trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa, chùa Dâu vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính, uy nghiêm. Trung tâm của chùa là tháp Hòa Phong, ban đầu có 9 tầng nhưng hiện chỉ còn 3 tầng cao 17m, được xây bằng gạch lớn, nung già. Trên tháp có chuông đồng và khánh đồng được đúc từ cuối thế kỷ 17 đầu thế kỷ 18.

Sau tháp Hòa Phong là Tiền đường, nơi đặt nhiều tượng phật cổ với thiết kế tinh xảo như: Hộ pháp, Đức Ông, Bát Bộ Kim Cương, Đức Thánh Hiền... Tiếp theo là Thượng điện mang vẻ trang nghiêm, yên bình. Đây là nơi mà du khách có thể chiêm bái, bày tỏ lòng kính trọng với các vị thần linh đã bảo vệ cuộc sống an lành, hạnh phúc của người dân.

Sau khi tham gia lễ hội tại chùa Dâu, bạn có thể ghé thăm những điểm vui chơi khác tại Hà Nội. Các điểm đến như VinWonders Wave Park & Water Park (cách chùa Dâu khoảng 16km) và VinKE & Vinpearl Aquarium (cách khoảng 22km) sẽ mang lại cho bạn những trải nghiệm tuyệt vời.

VinWonders Wave Park & Water Park là điểm vui chơi mới nổi tại Thủ đô. Tại đây, du khách sẽ được tham gia nhiều hoạt động giải trí hàng đầu như: bơi lội trong hồ nước mặn lớn nhất châu Á, lướt sóng tại bể tạo sóng lớn nhất thế giới… Bạn còn có cơ hội tạo dáng check-in độc đáo với các background đẹp để ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ cùng gia đình và bạn bè.

Vinpearl Aquarium mang du khách vào thế giới đại dương kỳ bí với hàng ngàn sinh vật biển và nhiều show trình diễn hấp dẫn. Đặc biệt, VinKE cung cấp các mô hình hướng nghiệp và trò chơi vận động thú vị cho trẻ em.

Vượt qua thăng trầm của lịch sử, chùa Dâu Bắc Ninh trở thành điểm đến thiêng liêng của Phật tử khắp cả nước. Lễ hội tại chùa Dâu không chỉ là sự kiện văn hóa truyền thống mà còn là hành trình tìm kiếm nguồn cội. Tại đây, du khách có cơ hội thưởng thức vẻ đẹp tinh tế và giá trị tâm linh mà ngôi chùa mang lại.