Buzz
Sự hình thành của Lễ Hội Tết cơm mới Sapa
1.1: Xuất xứ của lễ hội Tết cơm mới Sapa
Lễ mừng lúa mới, hay còn gọi là Tết cơm mới, là một trong những lễ hội quan trọng nhất trong hệ thống lễ hội truyền thống của các dân tộc Việt Nam. Với cư dân tại vùng đất sương mù Sapa, lễ hội Tết cơm mới không chỉ là một phần không thể thiếu của văn hóa dân tộc mà còn được coi là một đại lễ quan trọng, tượng trưng cho sự gắn bó và tôn vinh nền văn hóa Tây Bắc. Lễ hội thường kéo dài khoảng vài ba tuần trước khi bước vào mùa gặt tháng Mười.
Theo quan niệm dân gian, vào những ngày này, thần Tam Thanh hạ xuống trần gian để xem xét mọi việc tốt xấu liên quan đến tâu với Ngọc Hoàng. Vì vậy, lễ hội Tết cơm mới thường được tổ chức hàng năm nhằm cầu mong phúc lành, tránh tai họa và vận hạn.
Lễ hội Tết cơm mới Sapa là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng của người dân Tây Bắc.
Lễ hội Tết cơm mới Sapa mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng mùa và bày tỏ lòng biết ơn đến tổ tiên.
1.3: Mục tiêu của lễ hội
Trong lễ hội Tết cơm mới, các nghi lễ thường được thực hiện bởi phụ nữ, họ được xem như là biểu tượng của 'Mẹ lúa'. Chính vì vậy, chỉ có họ mới có thể mang 'hồn lúa' về nhà. Mục đích chung của lễ hội là mang 'hồn lúa mới' ẩn chứa trong các bó lúa về nhà, đây được coi như là thành quả lao động tốt đẹp nhất để dâng kính lên các vị thần cùng tổ tiên.
Thời gian và địa điểm tổ chức lễ hội Tết cơm mới Sapa
Lễ hội Tết cơm mới diễn ra tại các làng bản trên núi rừng Tây Bắc và thường diễn ra vào đầu mùa gặt tháng Mười. Thời gian diễn ra chỉ kéo dài vài ba tuần với nhiều hoạt động thú vị và nghi lễ đặc sắc, phản ánh bản sắc văn hóa dân tộc.
Lễ hội Tết cơm mới Sapa thường diễn ra trong khoảng vài ba tuần trước khi bước vào mùa gặt tháng Mười.
Những đặc điểm đẹp độc đáo của Lễ hội Tết cơm mới Sapa
3.1: Nghi thức đón 'hồn lúa'
Nghi lễ quan trọng nhất trong lễ hội Tết cơm mới của người dân Lào Cai là nghi lễ 'đón hồn lúa mới'. Ngày gia đình ăn tết cơm mới, toàn bộ lúa cũ của gia đình được cất đi, nhà cửa được dọn dẹp sạch sẽ để chào đón hồn lúa mới về, thay thế cho mùa vụ trước.
Mỗi dân tộc sẽ có cách tiến hành nghi lễ rước 'hồn lúa' riêng biệt:
- Người Dao thường rước 'hồn lúa' vào ngày trước khi tổ chức Tết cơm mới. Trong nghi lễ này, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ đi lên nương cùng con gái và hái vòng quanh nương lúa, sau đó buộc hoa vào cây cọc giữa nương. Sau khi gặt lúa xung quanh cọc, họ mang về cho con gái giã cốm.
- Người Nùng Dín thường rước 'hồn lúa' từ sớm. Trong nghi lễ này, người phụ nữ sẽ tỉa những bông hoa qua độ ngậm sữa và cắt 7-8 bó lúa để phơi khô. Sau đó, họ tách 16 bông lớn nhất thành hai túm để treo trên bàn thờ, còn lại dùng để nấu cơm mới cho bữa Tết.
- Nghi thức rước 'hồn lúa' của người Xa Phó thường diễn ra kín đáo. Họ chọn những phụ nữ xinh đẹp, khỏe mạnh trong gia đình để cắt lúa vào sáng ngày Tết. Khi gặt, họ quay mặt về phía Đông, biểu thị sự sinh sôi, nảy nở. Sau đó, họ mang lúa về giã làm cơm mới để cúng tổ tiên.
- Người Tày, Giáy thường thăm đồng và thu hoạch lúa tốt nhất để làm cơm mới cho Tết, thường khoảng 20 kg gạo cốm tùy theo số người trong gia đình.
Các dân tộc thực hiện các nghi thức lễ hội Tết cơm mới Sapa theo cách riêng của họ
