Lễ hội thánh tổ Đền Dâu - Kí ức về sự ân sủng của Thánh Mẫu đối với cộng đồng Việt

Điểm sáng về đền Dâu Ninh Bình

1.1 Đền Dâu và ý nghĩa của việc tổ chức Lễ hội Đền Dâu

Quán Cháo - Đền Dâu - Đồng Giao là những điểm đến nổi tiếng, gắn bó với tâm hồn người Việt từ thế hệ này sang thế hệ khác, và đã trở thành một phần không thể thiếu của lịch sử và văn hóa Việt Nam. Đến từ thủ đô Hà Nội khoảng 110 km, Đền Dâu nằm ở phường Nam Sơn và Tây Sơn, thành phố Tam Điệp, là điểm đến thu hút nhiều du khách khi ghé thăm Quần thể danh thắng Tràng An. Đền Dâu, còn được gọi là Tang Dã Linh Từ, được xây dựng vào năm 1580 để thờ Phật tử Liễu Hạnh Công chúa. Ngoài ra, đền còn thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo và các vị hoàng cô, hoàng cậu.

Truyền thuyết kể rằng Liễu Hạnh Công chúa đã hiện hình thành bà bán cháo giúp dân làm nông trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải và ủng hộ quân Tây Sơn chống lại quân Mãn Thanh xâm lược. Nhằm tưởng nhớ công ơn của Thánh Mẫu và tin rằng bà luôn ban phước và bình an cho nhân dân, cư dân cố đô tổ chức Lễ hội đền Dâu hàng năm với quy mô trang trọng.

Đền Dâu - một địa điểm linh thiêng đong đầy những câu chuyện huyền bí của vùng núi hùng vĩ Tam Điệp

Bàn thờ được chạm khắc tinh tế, độc đáo, phản ánh rõ nét kiến trúc của tổ tiên chúng ta. Ảnh: @oancotam

Bàn thờ của Ông Hoàng Mười được làm từ loại gỗ quý, được điêu khắc cẩn thận. Ảnh: @oancotam

Cuối cùng, khi bạn tiến vào lòng ngôi đền Dâu, bạn sẽ bước vào cung đệ thứ nhất, nơi thờ Tam Tòa Thánh Mẫu. Tượng thờ của Thánh Mẫu được đặt trên một long khám lớn được sơn son vàng rực rỡ. Tượng phía trung tâm là Mẫu đệ Nhất Thượng Thiên (Quỳnh Hoa công chúa - Liễu Hạnh) được làm từ đồng; hai bên là tượng Mẫu đệ Nhị Thượng Ngàn (Tiên nữ Quế Hoa) và Mẫu Tam Thoải (Tiên nữ Ngọc Hoa) được làm từ gỗ. Ba tượng Mẫu ngự trên long mang ý nghĩa 'Tam sinh tam hóa' của Mẫu Liễu Hạnh.

Không khí trang nghiêm và ấm áp tại bàn thờ Tam Tòa Thánh Mẫu. Ảnh: @oancotam

Khám phá đặc điểm đặc biệt của Lễ hội đền Dâu

Trong quá khứ, Lễ hội đền Dâu có tổ chức 4 nghi lễ gồm rước tượng, kéo chữ “Mẫu Nghi thiên hạ”, “Thiên hạ thái bình” và “Lý Nhân vi mỹ”, lễ và tế nữ quan. Tuy nhiên, hai nghi lễ đầu đã bị quên lãng. Đền Dâu vẫn duy trì các nghi thức thờ cúng cơ bản như hầu bóng, tôn lô nhang và trình đồng để cầu xin sự ban phước, an lạc và phú quý từ Thánh Mẫu và các vị thần thánh cho nhân dân.

Theo phong tục của Lễ hội đền Dâu, trước khi tham dự lễ cầu an tại đền Dâu, bạn phải ghé qua đền Quán Cháo để trình bày tên tuổi của cha mẹ. Khi bước vào đền Dâu, bạn cần khấn vái trước bát hương lớn ở bên ngoài. Đây là nghi lễ để xin phép từ các quan cai quản đền Dâu và tiếp tục truyền thống cho gia đình.

Dừng chân trước đền Quán Giáo cách đền Dâu khoảng 1 km để trình bày tên của cha mẹ trước các vị thần làm chủ vùng đất này. Ảnh: @oancotam

Thể hiện lòng thành kính trước bát hương lớn trước đền để xin sự chứng giám của các vị Thánh Thần

Những điều cần lưu ý khi tham dự Lễ hội đền Dâu

Lễ hội đền Dâu tại Ninh Bình luôn mở cửa đón tiếp du khách từ khắp nơi, cả trong và ngoài nước, để tham gia và dâng lễ cầu an. Để trải nghiệm lễ hội đầy đủ và ý nghĩa nhất, hãy chú ý đến những điểm sau đây nhé. 

- Lựa chọn trang phục lịch sự và kín đáo. Mặc quần áo dài, áo dài tay hoặc váy dài qua gối, với màu sắc trang nhã khi tham gia lễ hội để giữ cho bầu không khí trang nghiêm của buổi lễ đền Dâu.

- Tránh tạo ra tiếng ồn và làm mất trật tự an ninh trong quá trình thực hiện các nghi lễ cũng như khi tham quan ngôi đền.

- Giữ gìn vệ sinh trong khuôn viên và bên ngoài đền, tránh làm hỏng vẻ đẹp của khu vực. 

- Hãy tránh những hành vi lạm dụng lễ vật cúng tế để mong may mắn hay tài lộc. 

- Bảo quản tài sản cá nhân cẩn thận, tránh mang theo quá nhiều tiền mặt hoặc đồ trang sức quý giá để ngăn chặn tình trạng trộm cắp trong quá trình diễn ra lễ hội. 

Lễ hội đền Dâu là sự kết hợp của giá trị lịch sử và tâm linh sâu sắc của vùng đất cổ kính Ninh Bình. Đây là nơi linh thiêng mà mọi người từ khắp nơi trên đất nước đều đến cầu an vào dịp năm mới. Vậy, bạn còn chần chừ gì nữa mà không mang theo bản đồ du lịch Ninh Bình và tham gia vào lễ hội này nhỉ!