Ý nghĩa của Lễ hội thanh trà tại Huế
1.1 Tổng quan về trái thanh trà
Thủy Biều nổi tiếng là vùng đất của xứ hoa thơm và trái thanh trà ngọt ngào. Đây là nơi được thiên nhiên ưu ái với phù sa bãi bồi bên dòng sông Hương, mang lại không khí mát mẻ, trong lành và cổ kính. Nằm ở bờ Tây Nam của thành phố Huế, Thủy Biều là sự kết hợp của hai làng cổ: Nguyệt Biều và Lương Quán.
Thủy Biều - Vùng đất tráng lệ của thanh trà
Cây thanh trà, loại trái cây đặc biệt của Thủy Biều, với hương thơm và vị ngọt đặc trưng, đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người Huế.
Thanh trà - Món quà của thiên nhiên tại Thủy Biều, Huế
Thanh trà, một loại trái cây đặc biệt thuộc họ bưởi, nổi tiếng với hương thơm đặc trưng và vị ngọt mát, là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân nơi đây.
Chế biến thanh trà thành món nộm tôm mực hấp dẫn, trở thành lựa chọn hàng đầu trong bữa ăn của người dân
Hiện nay, tại tỉnh Thừa Thiên-Huế, cây thanh trà cũng đã hiện diện ở nhiều khu vực như Phong Điền, Hương Trà, Hương Thủy... Tuy nhiên, thanh trà Thủy Biều vẫn là lựa chọn hàng đầu. Với ít nước và khả năng bảo quản lâu dài, thanh trà ít bị hỏng hóc hơn so với các loại trái cây có nhiều nước như bưởi. Thanh trà không chỉ là cây trồng giúp giảm nghèo mà còn là biểu tượng của sức sống mới cho nhiều gia đình nông dân tại Thừa Thiên- Huế.
1.2 Tại sao lại tổ chức Lễ hội thanh trà?
Để nâng cao giá trị của sản phẩm thanh trà, Thủy Biều đã không ngừng nỗ lực xây dựng thương hiệu thanh trà ngon. Một trong những hoạt động nổi bật nhất là việc tổ chức 'Lễ hội thanh trà' hàng năm để quảng bá, giới thiệu sản phẩm này đến với người tiêu dùng. Địa phương này còn thành công trong việc đăng ký nhãn hiệu độc quyền 'Thanh trà Huế' trên thị trường trong nước và tổ chức các tour du lịch cộng đồng thăm vườn thanh trà Huế...
Lễ hội thanh trà được tổ chức đều đặn, là một trong những sự kiện quan trọng tại Thủy Biều
Hàng năm, Lễ hội thanh trà vẫn diễn ra vào tháng 9, mang đến cho du khách cơ hội thưởng thức và trải nghiệm về quả thanh trà Huế. Trong những ngày này, có nhiều hoạt động sôi nổi như hội thi sản phẩm thanh trà ngon, trưng bày sản phẩm thanh trà và đặc sản Huế, thi chế biến món ngon từ trái thanh trà, giới thiệu về cây thanh trà, không gian trình diễn sản phẩm và du lịch sinh thái tại Thủy Biều cùng các trò chơi dân gian.
Điểm đặc sắc của Lễ hội thanh trà Huế?
2.1 Lễ hội thanh trà - Tái hiện nghi thức cung tiến thanh trà
Một trong những điểm đặc biệt tại Lễ hội thanh trà là chương trình 'Thanh trà tiến vua' được tổ chức bởi Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế và UBND phường Thủy Biều. Chương trình rước Thanh trà từ hai đình làng Lương Quán và Nguyệt Biều bằng đường sông vào Đại Nội. Theo truyền thống, dân gian kể lại câu chuyện về Minh vương Nguyễn Phúc Chu (1675-1725, vị Chúa Nguyễn thứ 6) đã thưởng thức trái thanh trà ngon tại làng Lương Quán, nay thuộc phường Thủy Biều.
Câu chuyện kể rằng, khi du ngoạn sông Hương trên thuyền, Chúa Nguyễn Phúc Chu phát hiện làng Lương Quán với không gian thiên nhiên tươi đẹp và trái thanh trà thơm ngon. Dân làng đã cung cấp trái thanh trà cho chúa thưởng thức. Hài lòng với hương vị, chúa đã ra lệnh cho dân làng trồng thêm nhiều cây thanh trà hơn. Từ đó, mỗi năm vào tháng 7 âm lịch, trái thanh trà chín đều, dân làng Lương Quán lại lựa chọn những quả ngon nhất để mang vào kinh thành để chúa thưởng. Thanh trà trở thành loại trái cây được chúa thưởng từ thời kỳ của vị chúa Nguyễn. Nhiều người tin rằng, Thanh trà có nguồn gốc từ giống bưởi ở Bắc, nhưng khi đến với Huế, với chất đất, nước sông Hương và điều kiện thời tiết đặc biệt, đã tạo ra vị ngọt thanh không thể nhầm lẫn.
Nghi thức tái hiện này được thực hiện một cách nghiêm túc và trang trọng, theo truyền thống tiến vua của triều đại xưa. Mỗi chủ nhà vườn sẽ lựa chọn những quả thanh trà ngon và đẹp nhất để tiến hành nghi lễ cung tiến thanh trà lên các vị vua Triều Nguyễn. Quá trình này được tiến hành từ đình làng ở Thủy Biều, vượt qua dòng sông Hương, đến Ngọ Môn để thực hiện nghi lễ.
Đội điều hành thanh trà tiến cung được dẫn đầu bởi các vị lão niên
Các cô gái trong trang phục áo dài truyền thống với sự nghiêm túc gánh thanh trà trên đường tiến cung
Đoàn diễu thanh trà tiến vào cung phải vượt sông Hương trên thuyền và bước qua Ngọ Môn
Lễ nghi tiến cung cho thanh trà được tổ chức trước cổng Ngọ Môn
2.2 Quảng bá trái thanh trà đến du khách
Lễ hội Thanh Trà được tổ chức một cách tráng lệ, với việc trưng bày hàng chục gian hàng trưng bày sản phẩm rau củ sạch và các sản phẩm thủ công do cư dân Thủy Biều chế tạo, trong đó có trái thanh trà, loại trái cây đặc sản của vùng đất này. Tại đây, du khách có thể thưởng thức những quả thanh trà chín mọng, thưởng thức một miếng và cảm nhận vị ngọt tự nhiên lan tỏa trong miệng. Không gì bằng việc thưởng thức những món ăn được chế biến từ trái thanh trà 'thần thánh' này.
Các gian hàng thanh trà từ các vườn trái cây ở Thủy Biều
Theo chương trình hàng năm, lễ hội sẽ diễn ra với nhiều hoạt động khác nhau như văn nghệ, hội thi cây trái ngon, ẩm thực, thi chim hót,... và lễ hội thanh trà đã trở thành một trong những sự kiện lớn và định kỳ mà cả người dân và du khách đều mong đợi.
Du khách tham dự lễ hội có thể mang theo loại trái cây này làm quà biếu ý nghĩa
Lễ hội thanh trà thực sự là dịp sum họp của cộng đồng, không chỉ thu hút sự tham gia của nhiều người, mà quan trọng hơn là khích lệ người dân góp phần tạo nên không khí sôi động cho lễ hội, từ những trải nghiệm hàng ngày của họ, biến lễ hội trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống, từ cộng đồng này phục vụ cộng đồng khác. Lễ hội được tổ chức với mục đích tuyên truyền, quảng bá trái thanh trà, giúp người dân trong việc tiêu thụ sản phẩm và cải thiện cuộc sống; và chính vì thế, Lễ hội thanh trà đã trở thành sự kiện được nhiều người mong chờ và là biểu tượng của Thủy Biều cũng như tỉnh Thừa Thiên – Huế nói chung.
Thụy Anh
Nguồn: Tổng hợp