Lễ hội thường niên vía bà Chúa Xứ Núi Sam, nét đẹp tín ngưỡng đã được UNESCO công nhận

An Giang không chỉ nổi tiếng với các điểm du lịch tâm linh như chùa Ông Bắc (Bắc Đế Miếu), chùa Huỳnh Đạo, chùa Phước Thành,... mà còn có những sự kiện văn hóa sôi động như Lễ hội vía bà Chúa Xứ Núi Sam. Đây là bức tranh sống động tái hiện nhiều màu sắc tâm linh của 4 cộng đồng dân tộc Kinh, Khmer, Hoa, Chăm.

Hành trình huyền thoại của lễ hội vía bà Chúa Xứ Núi Sam

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam ở thành phố Châu Đốc đã tồn tại từ thời xa xưa, là biểu tượng văn hóa dân tộc rất đặc trưng của vùng đất sông nước Nam bộ. Vào ngày 19/12/2014, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Năm 2016, UNESCO đã vinh danh hoạt động này là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

1.1 Ý nghĩa đặc biệt của lễ hội vía bà Chúa Xứ Núi Sam

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam là dấu ấn lịch sử quan trọng trong hành trình của người Việt đến với vùng đất An Giang. Đây là lễ hội truyền thống được kế thừa qua nhiều thế hệ, thể hiện sự bền vững và sự liên tục của văn hóa dân tộc Kinh trong quá trình giao lưu với các cộng đồng người Hoa, Khmer, Chăm. Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam đóng góp vào việc củng cố tinh thần đồng bào Châu Đốc và giữ gìn những giá trị lịch sử của dân tộc trong việc khai phá vùng đất phía Tây Nam của đất nước. Bên cạnh đó, Miếu Bà Chúa Xứ còn gần kề với chùa Huỳnh Đạo, thuận tiện cho việc tham quan và hành hương sau khi tham dự lễ hội.

1.2 Chuyện kể về bà Chúa Xứ Núi Sam

Theo truyền thuyết, vào khoảng thời gian từ năm 1820 đến 1825, khi quân Xiêm xâm chiếm nước ta, đã có một pho tượng đá lớn đến đỉnh núi Sam. Họ cố gắng kéo tượng xuống núi nhưng bất thành. Một số người trong đó đã làm hỏng cánh tay trái của bức tượng nhưng gặp phải sự trừng phạt ngay lập tức.

Sau một thời gian, bức tượng xuất hiện trong giấc mơ của nhiều người trong làng, tự nhận mình là Bà Chúa Xứ. Bà tiên đoán rằng hãy xây dựng miếu thờ tượng trên đỉnh núi, Bà sẽ bảo vệ làng mạc khỏi sự xâm lược và ban phước cho mùa màng bình yên.

Nghe lời, cả làng cùng hợp sức để kéo tượng Bà Chúa Xứ xuống núi, nhưng kể cả những chàng trai cường tráng cũng không thể nào nhấc lên được. Lúc đó, một cô gái tự xưng là Chúa Xứ Thánh Mẫu đã nói rằng chỉ cần có 9 cô gái đồng trinh khiên là đủ. Và thật đúng, sau đó 9 cô gái đồng trinh đã dễ dàng di chuyển Bà. Khi xuống chân núi, tượng Bà bất ngờ trở nên quá nặng để di chuyển tiếp. Từ đó, dân địa phương hiểu rằng đây chính là nơi Bà Chúa đã chọn và xây dựng miếu thờ.

Thời gian và địa điểm tổ chức Lễ hội vía bà Chúa Xứ Núi Sam

Thời gian: Từ ngày 23/04 đến 27/04 âm lịch hàng năm.

2.2 Giới thiệu về Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam Châu Đốc - Nơi diễn ra lễ hội

Địa điểm: Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam Châu Đốc, tỉnh An Giang.

Thường xuyên, khi không có lễ hội tổ chức, Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam cũng thu hút nhiều Phật tử đến cầu nguyện, thắp hương. Nơi đây là điểm đến của nhiều người tìm kiếm sự may mắn, thịnh vượng và an lành, với sự bảo hộ của bà Chúa vô cùng hiệu quả. Ngoài ra, kiến trúc của miếu cũng rất ấn tượng, phản ánh nét đặc trưng của văn hóa Ấn Độ.

Lễ hội vía bà Chúa Xứ Núi Sam có điều gì đặc biệt?

3.1 Phần lễ

Các nghi thức trong lễ hội bao gồm: Rước tượng Bà xuống miếu thờ, Lễ Tắm bà, Lễ Thỉnh sắc thần ông Thoại Ngọc Hầu, Lễ Túc yết và Lễ Xây chầu, Lễ Chánh tế và Lễ Hồi sắc.

Lễ phục hiện rước tượng Bà từ bệ đá sa thạch trên đỉnh núi Sam về miếu bà diễn ra từ ngày 22/4, đêm 23 rạng sáng 24/4 sẽ cử hành Lễ Tắm Bà. Lễ tắm được diễn ra một cách kín đáo, chỉ có 9 người phụ nữ đồng trinh mới được thực hiện. Sau khi tắm xong, bộ y phục cũ của Bà sẽ được cắt nhỏ ra rồi phân phát cho người tham dự, đây được xem như bùa hộ mệnh giúp mang lại sức khỏe, bình an.

Vào 15 giờ ngày 24/4 sẽ diễn ra Lễ Thỉnh sắc thần ông Thoại Ngọc Hầu và 2 vị phu nhân. Nghi thức này sẽ do các bô lão trong làng và Ban quản trị lăng miếu thực hiện.

Vào đêm 25 rạng sáng 26/4 sẽ diễn ra Lễ Túc yết và Lễ Xây chầu với nghi thức cúng tế cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đất đai phì nhiêu, người dân khỏe mạnh, yên vui. Vật cúng gồm có: một con heo trắng chưa nấu chín, một đĩa đựng “mao huyết”, một mâm xôi, một mâm trái cây, một mâm trầu cau, một đĩa gạo muối. Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam sẽ được kết thúc vào ngày 27/4 sau khi cử hành Lễ Chánh tế và Lễ Hồi sắc.

3.2 Phần hội

Sau khi được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là Lễ hội cấp Quốc gia vào năm 2001 thì hoạt động tín ngưỡng này càng được đầu tư và tổ chức sôi nổi hơn. Ngoài phần lễ truyền thống, phần hội cũng được tổ chức đan xen với các chương trình mang đậm nét văn hóa của 4 dân tộc anh em Kinh, Chăm, Hoa, Khmer như tuần lễ văn hóa, thể thao, trò chơi dân gian, trình diễn văn nghệ dân tộc,…. Các trò chơi dân gian thường được tổ chức gồm có: Kéo co, thả diều nghệ thuật, trò chơi vận động liên hoàn, cờ tướng, đẩy gậy, chọi gà, cờ người… Các hoạt động văn hoá nghệ thuật được biểu diễn như múa lân sư rồng, múa mâm thao, múa bóng rỗi, múa đĩa chén…

Với những hoạt động thú vị vào mùa Lễ hội tại Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam, hàng năm nơi đây thu hút hơn triệu người ở tứ phương, nhiều nhất là vùng đồng bằng sông Cửu Long, và Đông Nam Bộ đổ về để tham dự lễ, dâng hương…

Kinh nghiệm, lưu ý khi tham gia Lễ hội vía bà Chúa Xứ Núi Sam

Nếu bạn đang có ý định tham gia Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam thì cần lưu ý một số điều sau:

- Lễ hội có sự tham gia của rất nhiều người nên không thể tránh khỏi va chạm, đông đúc, vì vậy hãy bảo quản tài sản thật cẩn thận để tránh mất mát.

- Để đảm bảo an toàn, nên tránh mua nhang đèn hoặc heo quay từ những người bán dạo bên ngoài, thay vào đó, nên chuẩn bị sẵn hoặc mua từ các cửa hàng uy tín.

- Cấm nhận lộc từ bất kỳ ai đưa vào tay để tránh bị gắn mác đòi tiền không phải của.

Hình ảnh đặc sắc về Lễ hội vía bà Chúa Xứ Núi Sam

Tượng bà Chúa Xứ Núi Sam trang nghiêm với những đường nét tinh xảo

Dòng người tham gia Lễ hội vía bà Chúa Xứ Núi Sam đông đúc, sôi động

Thực hiện nghi thức rước bà Chúa Xứ Núi Sam từ trên núi về nơi thờ tự

Hoạt động múa mâm vàng tuyệt đẹp sẽ khiến bạn ngạc nhiên và khen ngợi