Lê Minh Quốc với phong cách lắt léo và thanh lịch trong tiếng Việt

Sau thành công của 'Lắt léo tiếng Việt' xuất bản năm 2017, nhà thơ Lê Minh Quốc tiếp tục hành trình với 'Tiếng Việt lắt léo và lịch lãm', tiếp nối niềm đam mê khám phá và yêu thích tiếng Việt.

Theo Lê Minh Quốc, tiếng Việt là 'suối nguồn vô tận' và 'linh hồn của Việt Nam'. Tác giả chia sẻ trong phần lời mở đầu rằng: 'Dám khẳng định rằng, dù là người Việt, chúng ta có thực sự hiểu hết tiếng Việt?'

Tiếng Việt vốn rất phong phú và mở rộng trong việc tiếp nhận các ngôn ngữ khác. Ngoài sự khác biệt giữa các địa phương, nhiều từ ngữ hiện nay chúng ta sử dụng thường xuyên mà không hiểu hết ý nghĩa sâu xa của chúng.

Lê Minh Quốc khám phá tiếng Việt qua bốn khía cạnh: sự biến đổi theo thời gian, phương ngữ Trung Bộ, phương ngữ Nam Bộ, và từ mượn từ các ngôn ngữ khác, được chia thành bốn phần trong sách: Ăn theo thuở, ở theo thời; Nhập gia tùy tục; Rào rú ngái ngôi mô nỏ chộ; Rành sáu câu... mút mùa lệ thủy.

Tác giả nêu ra những câu chuyện ngôn ngữ thú vị như nguồn gốc của từ 'trẻ trâu', 'lùa gà', 'thổi giá'. Đây là những từ hiện đang phổ biến trên mạng, nhưng ít ai quan tâm đến nguồn gốc của chúng.

Ví dụ, từ 'thế lọ thế chai' được giải thích rằng: 'Trong khẩu ngữ, chúng ta thường nói thế nọ, thế kia, nhưng từ 'nọ' có thể phát âm thành 'lọ' ở một số vùng miền, dù vậy người nghe vẫn hiểu.'

Khi nhắc đến 'lọ', mọi người thường nghĩ đến 'chai' vì cả hai đều là những vật dụng bằng sành, sứ, hoặc thủy tinh dùng để đựng chất lỏng, và thường được gọi chung là chai lọ hoặc lọ chai.

Vì vậy, từ đó mới xuất hiện câu nói lạ lùng theo 'công thức': thế nọ trở thành thế lọ và cuối cùng là thế lọ thế chai.

Theo Lê Minh Quốc, sự phân chia thành bốn phần này chỉ là tương đối. Ông muốn nhấn mạnh hai đặc điểm 'lắt léo' và 'lịch lãm' của tiếng Việt, tạo thành sợi dây nối kết các mục để cuốn sách trở nên thống nhất.

Để giải thích, tác giả sử dụng các tài liệu, sách báo, đặc biệt là từ kho tàng văn học dân gian. Điều này làm mềm mại kiến thức khô cứng, thay vào đó, tác giả duy trì một giọng điệu gần gũi, có khi tâm tình, có lúc lại vui nhộn, làm tăng tính đối thoại với độc giả.

Phong cách viết của tác giả giúp độc giả có thể dễ dàng đọc qua hàng chục bài viết mà không cảm thấy nhàm chán. Tác giả thu thập từ ngữ như cách thu thập từng khoảnh khắc của đời sống quanh ta - một đời sống với quá khứ lâu dài và không ngừng biến đổi.

Từ 'Lắt léo tiếng Việt' đến 'Tiếng Việt lắt léo và lịch lãm', không biết trong tương lai có thể xuất hiện tác phẩm 'Tiếng Việt lắt léo, lịch lãm và... long lanh' không?