Lễ tạ mộ là gì? Hướng dẫn chi tiết về nghi thức sắm lễ tạ mộ và văn khấn tạ mộ chuẩn nhất

Lễ tạ mộ là một nghi thức thiêng liêng trong nền văn hóa người Việt, thể hiện lòng tôn kính tổ tiên và bày tỏ sự hiếu đạo. Cùng với tinh thần “uống nước nhớ nguồn”, người Việt luôn coi trọng lễ nghi và việc bày tỏ lòng biết ơn đối với các thế hệ đi trước. Lễ tạ mộ không chỉ là một hành động truyền thống mà còn là cầu nối để con cháu nhận được sự bảo vệ và phù hộ của tổ tiên. Nếu bạn muốn tìm hiểu về cách thực hiện lễ tạ mộ đúng chuẩn, hãy tham khảo bài viết dưới đây cùng Mytour.vn.

Lễ tạ mộ là gì?

Hằng năm, các gia đình Việt Nam đều dành thời gian để thăm mộ tổ tiên, đọc bài văn khấn tạ mộ ngoài đồng và cúng rước vong linh của Gia Tiên về sum vầy cùng gia đình vào dịp Tết Nguyên Đán hoặc cuối năm.

Ý nghĩa của lễ tạ mộ?

Lễ tạ mộ mang ý nghĩa cầu mong tổ tiên nơi cõi âm an nghỉ và tránh xa những quấy rầy từ thế giới bên ngoài. Đồng thời, đây cũng là dịp để con cháu thể hiện lòng tôn kính và tình yêu thương đối với ông bà, cha mẹ đã khuất, gìn giữ và phát huy truyền thống tôn kính tổ tiên của người Việt.

Bên cạnh đó, lễ tạ mộ còn được thực hiện khi mộ mới được xây dựng. Tương tự như các nghi thức cúng tạ mộ khác, việc chuẩn bị lễ vật và bài văn khấn dành cho thần linh thổ địa nơi mộ là rất quan trọng. Đây là cách thông báo đến các vị thần cai quản khu vực mộ và xin phép vong linh người quá cố về ngôi mộ mới của mình.

Theo nhiều quan niệm, nếu bỏ qua lễ tạ mộ, con cháu và gia đình sẽ phải đối mặt với những điềm xui xẻo, điều không may mắn có thể ảnh hưởng đến cuộc sống trong tương lai.

Khác biệt giữa lễ tạ mộ và lễ tảo mộ

Lễ tạ mộ là nghi thức thể hiện lòng tri ân đối với những thần linh đã cho phép và bảo vệ phần đất nơi tổ tiên yên nghỉ. Thông thường, lễ tạ mộ được tiến hành vào cuối năm, đầu năm mới, hoặc sau khi xây dựng mộ xong.

Tảo mộ là một nghi thức quan trọng để dọn dẹp, chỉnh trang lại mộ phần của tổ tiên trong dòng họ. Đây là hành động tri ân, thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên đã giúp con cháu phát đạt và thịnh vượng. Lễ này thường được tổ chức vào tháng 3 âm lịch hàng năm.

Các loại lễ tạ mộ trong văn hóa người Việt

Lễ tạ mộ mới xây

Lễ tạ mộ mới xây được tiến hành ngay sau khi mộ mới hoàn tất. Đây là một nghi thức thể hiện lòng kính trọng đối với tổ tiên, đồng thời là cách thông báo và xin phép các vị thần linh cho phép người đã khuất yên nghỉ tại nơi mộ này.

Lễ tạ mộ đầu năm

Lễ cúng tạ mộ đầu năm thường được tổ chức vào đầu tháng 3 âm lịch, thường khá sớm trong năm.

Lễ tạ mộ vào cuối năm

Cúng tạ mộ vào cuối năm thường được thực hiện vào những ngày gần Tết Nguyên Đán, đặc biệt là trong thời gian sát giao thừa. Các gia đình sẽ thăm viếng, dọn dẹp sạch sẽ mộ phần của tổ tiên, sau đó tiến hành lễ cúng và đọc văn khấn ngoài mộ.

Lễ cúng tạ mộ vào cuối năm mang ý nghĩa cảm tạ tổ tiên đã phù hộ cho gia đình trong suốt một năm qua. Đồng thời, đây cũng là dịp để mời tổ tiên về cùng gia đình đón Tết, sum vầy bên con cháu.

Một số lễ tạ mộ khác

• Lễ tạ mộ kết phát: Đây là lễ cúng dành cho những ngôi mộ có đặc điểm đặc biệt về phong thủy và tâm linh.
• Lễ tạ mộ kết mối: Cúng lễ này được thực hiện cho các ngôi mộ có kết cấu vững chắc, như lớp xi măng bảo vệ để giữ gìn hài cốt bên trong.
• Lễ tạ mộ tam đại: Là nghi thức cúng tổ tiên ba đời trong gia đình.
• Lễ tạ mộ kết thủy: Đây là lễ cúng cho những ngôi mộ có lớp nước bảo vệ thi hài, giống như nước dùng để ướp xác.
• Lễ tạ mộ vào rằm tháng 7
• Lễ tạ mộ theo dòng tộc, dòng họ

Chọn ngày cúng lễ tạ mộ

Chọn ngày để thực hiện lễ tạ mộ là điều quan trọng vì không phải ngày nào cũng phù hợp để cúng. Thời điểm cúng lễ tạ mộ phụ thuộc vào phong tục, truyền thống của gia đình hoặc địa phương. Một số ngày tạ mộ cố định, trong khi những ngày khác cần phải chọn theo ngày lành tháng tốt để thực hiện nghi thức.

Lễ tạ mộ vào cuối năm

Cúng tạ mộ vào cuối năm thường được tổ chức trong khoảng thời gian từ 23 đến 30 tháng 12 âm lịch, trùng với dịp rước ông Công, ông Táo về trời.

Lễ tạ mộ mới xây

Lễ tạ mộ sau khi xây xong sẽ được thực hiện ngay sau khi hoàn tất việc chôn cất. Gia chủ cũng có thể chọn ngày hợp mệnh, hợp tuổi với người đã khuất để tổ chức lễ tạ mộ.

Lễ tạ mộ đầu năm

Lễ tạ mộ đầu năm, hay còn gọi là lễ cúng tạ mộ Thanh Minh, được tổ chức vào ngày 3 tháng 3 âm lịch hàng năm. Lễ cúng này thường diễn ra khá sớm, vì vậy gia chủ cần chuẩn bị kỹ lưỡng từ lễ vật đến bài khấn và việc sửa sang mộ phần để lễ tạ mộ diễn ra suôn sẻ.

Chuẩn bị lễ tạ mộ cần những gì?

Lễ vật cho lễ tạ mộ khá phức tạp và cần sự chuẩn bị công phu. Tuy nhiên, tùy theo điều kiện kinh tế mỗi gia đình, các nghi thức có thể linh hoạt khác nhau. Điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành và sự kính trọng đối với tổ tiên.

Một mâm lễ cúng tạ mộ đầy đủ sẽ bao gồm 3 phần:

Phần lễ thần linh và thổ địa:

• Xôi trắng: 1 mâm xôi trắng, trên có 1 con gà luộc (thường là gà trống thiến)
• Tiền xu và tiền vàng: 1 đĩa gồm 3 đinh vàng lá, 1 đinh tiền xu, 1 đĩa 1 đinh vàng lá cùng 7 đinh tiền xu, 1 đĩa 9 đinh vàng lá và 1 đinh tiền xu, 1 đĩa 1 đinh tiền xu

Phần lễ gia tiên:

• Nhang thơm
• 10 bông hoa hồng đỏ tươi
• 3 lá trầu to, đẹp
• 3 quả cau
• 1 mâm trái cây
• 0,5 lít rượu trắng
• 5 chén nhỏ rượu
• 10 lon bia
• 2 bao thuốc lá
• 2 gói trà/ chè
• 2 cây nến đỏ

Phần mã cúng:

• 1 cây vàng hoa đỏ
• 5 con ngựa đủ 5 màu sắc đỏ, xanh, trắng, vàng, tím, mỗi con kèm theo bộ áo, mũ, hia. Các vật dụng đi kèm gồm có cờ lệnh, roi, kiếm.
• Trên lưng mỗi ngựa có 10 lễ vàng tiền (mỗi lễ bao gồm tiền xu, vàng lá, tiền âm phủ…)

Những lưu ý quan trọng khi thực hiện nghi lễ tạ mộ

• Nên chọn ngày có thời tiết thuận lợi để tiến hành lễ tạ mộ. Tránh chọn ngày mưa gió, sấm chớp.
• Không nên tạ mộ quá muộn, vì chiều tối là thời điểm “âm thịnh, dương suy”, không tốt cho sức khỏe.
• Không nên ăn đồ cúng tại nghĩa trang, để tránh bị lạnh bụng.
• Cần giữ vệ sinh khu vực xung quanh mộ, tránh nô đùa hoặc ngồi lên mộ, vì điều này là bất kính với người đã khuất.
• Khi đi lễ tạ mộ, nhớ thắp hương cho các ngôi mộ xung quanh như một cách “thăm hỏi” những người thân bên cạnh.
• Không cần phải làm lễ tạ mộ quá phô trương hay linh đình, hãy tổ chức lễ theo khả năng và điều kiện kinh tế của gia đình.
• Sau khi lễ tạ mộ xong, nên hơ lửa hoặc tắm nước gừng để loại bỏ âm khí bám trên người và quần áo.

Có cần phải mời thầy để thực hiện lễ tạ mộ không?

Lễ tạ mộ không bắt buộc phải mời thầy về cúng. Các gia đình có thể tự tay chuẩn bị lễ vật và tiến hành nghi lễ cúng. Sau khi dâng lễ, người con trai hoặc cháu trai sẽ thay mặt gia đình đọc văn khấn.

Ngoài bài văn khấn mở cửa mã, văn khấn tạ mộ là phần không thể thiếu trong nghi thức đưa tiễn người đã khuất. Bài văn này thể hiện lòng biết ơn và sự kính trọng của con cháu đối với công ơn nuôi dưỡng của cha mẹ, ông bà đã khuất.

Khi thực hiện lễ tạ mộ, tuyệt đối không được phép đùa giỡn hay cãi vã. Nếu có sự cố động mộ, gia đình có thể mời thầy cúng hoặc sư thầy để làm lễ, giúp vong linh an nghỉ và bảo đảm nghi thức cúng được tiến hành đúng đắn.

Những đối tượng không nên tham gia lễ tạ mộ

Dưới đây là những người không nên tham gia lễ tạ mộ để tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bản thân:

• Phụ nữ mang thai và những người đang bị bệnh yếu sức.
• Trẻ em dưới 10 tuổi. Tuy nhiên, nếu trẻ đã qua độ tuổi này, cha mẹ có thể cho trẻ đi cùng để trẻ biết vị trí phần mộ và học cách kính trọng tổ tiên. Nhưng cần chú ý nhắc nhở trẻ không được đùa nghịch hay ngồi lên mộ.
• Phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt.

Việc kiêng kỵ này không phải mê tín mà có cơ sở khoa học. Điều này bởi vì nghĩa trang và các khu mộ thường chứa nhiều âm khí, khiến những người dễ bị tổn thương như phụ nữ mang thai, người ốm yếu có thể bị nhiễm lạnh hay âm khí.

Văn khấn trong lễ tạ mộ

Văn khấn là một phần quan trọng trong nghi lễ tạ mộ. Mỗi dịp lễ tạ mộ sẽ có bài văn khấn phù hợp. Để buổi lễ diễn ra suôn sẻ, bạn nên chuẩn bị bài văn khấn từ trước, có thể lưu trên điện thoại hoặc in ra giấy để tiện đọc.

Bài văn khấn tạ mộ dịp cuối năm

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, và các Đức Phật mười phương.

Con kính lạy Ngài Địa Tạng Vương Bồ Tát.

Con kính lạy Ngài Kim Niên Đương Cai Thái Tuế Chí Đức Tôn Thần, Kim Niên Hành Binh, Công Tào Phán Quan.

Con kính lạy các vị Bản Cảnh Thành Hoàng và Chư Vị Đại Vương cai quản nơi nghĩa trang.

Con kính lạy Ngài Bản Xứ Thần Linh, Thổ Địa Tôn Thần.

Con kính lạy các Ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ Long Mạch Tôn Thần, các Ngài Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng các Liệt Vị Tôn Thần cai quản trong khu nghĩa trang này.

Con kính lạy hương linh cụ:………………………………………………………

Hôm nay là ngày… …….tháng Chạp, năm cũ đã qua, năm mới đang đến gần.

Tín chủ (chúng) con là:………………………………………………………………

Ngụ tại:………………………………………………………………………………….

Chúng con xin sắm sửa phẩm vật, hương hoa, trà quả, kim ngân tài mã, dâng lên Tôn thần, kính mời vong linh tổ tiên gia tộc chúng con:……………kỵ nhật là…….người có phần mộ táng tại…………được về gia đình cùng đón Tết, để con cháu có dịp kính cẩn phụng sự trong tiết xuân này, báo đáp công ơn sâu nặng, bày tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Tôn thần, Phủ thùy chấp thuận.

Âm dương cách biệt

Bát nước, nén hương

Thành tâm kính lễ

Cúi xin được chứng giám

Nguyện xin phù hộ độ trì

Nam mô a di đà Phật! (3 lần)

Lời văn khấn tạ mộ mới xây xong

Nam mô a di đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, tất cả Chư Phật mười phương

Con thành kính lạy ngài Địa tạng vương bồ tát.

Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần, ngài Kim niên hành binh, Công tào Phán quan.

Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành Hoàng và các vị Đại Vương, những người cai quản tại nghĩa trang này.

Con kính lạy Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch Tôn thần, các ngài Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng các vị Tôn Thần cai quản khu vực nghĩa trang này.

Con thành kính lạy linh hồn của cụ:…………………..

Hôm nay là ngày…….. tháng Chạp, năm cũ đang qua, năm mới sắp đến.

Tín chủ (chúng) con là:…………..

Chúng con ngụ tại:…………..

Chúng con thành tâm chuẩn bị lễ vật, hương hoa, trà quả, kim ngân, tài mã, dâng lên Tôn thần để trình báo.

Chúng con kính mời linh hồn của tổ tiên dòng họ chúng con là:……………

Ngày kỵ là…

Mộ phần được an táng tại…………

Người đã khuất được về với gia đình để cùng đón năm mới, để cháu con có thể phụng dưỡng trong mùa xuân, báo đáp ân đức, tỏ lòng hiếu kính. Kính mong Tôn thần chứng giám và phù hộ.

Âm dương phân cách

Bát nước cùng nén hương

Thành tâm cung kính cúng lễ

Kính xin các ngài chứng giám

Nguyện xin Tôn thần phù hộ, che chở

Nam mô a di đà Phật! (3 lần)

Lời khấn tạ mộ đầu xuân

Con xin kính lạy:

Ngài Kim Niên, Đương cai Thái Tuế, Chí đức Tôn thần, Kim Niên hành binh, Công tào phán quan.

Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng, cùng các vị Đại Vương cai quản trong vùng đất này.

Ngài Bản xứ Thần Linh, Thổ Địa Tôn Thần.

Các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ Long Mạch Tôn Thần, Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ, cùng các vị Tôn Thần cai quản trong khu vực này.

Chúng con (Tên vợ, chồng)……………………………………………………

Địa chỉ:…………………………………………………………………………………

Dâng phẩm vật, hương hoa, rượu, trà cùng các lễ nghi, xin trình cáo Tôn Thần và kính viếng vong linh của:………………………………

(Tên của Ông, bà, cha mẹ, v.v...): Tuổi………………………….

Tạ thế vào ngày…………………………………………………………..

Mộ phần được an táng tại……………………………………………….

Nay nhân dịp (Ví dụ: Cuối năm, Thanh Minh, hoặc thăm mộ), con xin thành kính dâng lời thảo kính, lạy Tôn Thần, Thành Hoàng bản xứ nơi đây, đất lành chim đậu, đức độ cao cả, giữ gìn công lao, khắc ghi ân nghĩa, nhờ ơn thần linh, với Long Mạch uy nghi, cùng bốn phương tám hướng quanh vùng.

Chọn nơi này làm nơi an táng, mong phần mộ yên ổn mãi mãi, phúc lộc trăm năm, ân đức lưu truyền, chúng con thành tâm cầu xin: Bái tạ các thần linh, cho phần mộ được yên ổn, phù hộ cho con cháu bình an, khỏe mạnh, gặp nhiều may mắn. Âm dương cách biệt, dâng nước và nén hương để tỏ lòng thành, cúi xin chứng giám.

Con kính xin được thưa và trình bày!

(Lạy 3 lần rồi tiến hành đốt vàng mã).

Mẫu bài văn khấn có thể tham khảo tại Mộ đá cao cấp