Buzz
1. Thời điểm của Tết dương lịch
Hằng năm, người dân Việt Nam luôn chờ đón những dịp nghỉ lễ truyền thống, như Tết Nguyên Đán, Tết dương lịch, Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương, Lễ thống nhất đất nước, ngày quốc tế lao động và Quốc Khánh 2/9. Năm nay đã gần kết thúc, và sau một năm làm việc căng thẳng, mọi người đang háo hức chờ đón Tết dương lịch - một ngày lễ đầy niềm vui, khép lại năm cũ và mở ra một năm mới. Vậy năm nay kỳ nghỉ Tết sẽ bắt đầu từ khi nào và kéo dài bao lâu?
Tết dương lịch năm nay rơi vào ngày 01 tháng 01 năm 2023, tức ngày 10 tháng 12 năm 2022 theo lịch âm, và đúng vào Chủ nhật. Theo quy định hiện hành của Bộ luật lao động năm 2019, Chủ nhật là ngày nghỉ hàng tuần. Tuy nhiên, người sử dụng lao động có thể chọn một ngày nghỉ hàng tuần khác nếu có quy định trong nội quy lao động. Vậy, người lao động sẽ được nghỉ Tết vào ngày nào? Có được nghỉ bù không? Các đối tượng đặc biệt như công chức, viên chức và học sinh, sinh viên sẽ nghỉ bao lâu và có được hưởng lương trong thời gian nghỉ không? Mytour sẽ cung cấp các thông tin chi tiết về lịch nghỉ Tết dương lịch năm 2023 trong các phần tiếp theo của bài viết.
2. Lịch nghỉ Tết dương lịch cho cán bộ, công chức, viên chức nhà nước
Như đã đề cập, Tết dương lịch năm 2023 rơi vào ngày Chủ nhật. Theo quy định, cán bộ, công chức và viên chức nhà nước có ngày nghỉ hàng tuần cố định vào thứ 7 và Chủ nhật. Theo khoản 3 Điều 111 Bộ luật lao động năm 2019, các đối tượng này sẽ được nghỉ bù vào ngày làm việc tiếp theo. Do đó, họ sẽ có hai ngày nghỉ liên tiếp vào Chủ nhật ngày 01/01/2023 và thứ hai ngày 02/01/2023, cộng thêm một ngày nghỉ thứ 7 hàng tuần. Tổng cộng, cán bộ, công chức và viên chức sẽ có 3 ngày nghỉ liên tiếp trong dịp Tết dương lịch, bao gồm một ngày nghỉ cuối tuần, một ngày nghỉ lễ và một ngày nghỉ bù.
Họ sẽ trở lại làm việc vào thứ ba, ngày 03/01/2023.
3. Lịch nghỉ Tết dương lịch cho học sinh, sinh viên
Các trẻ em mầm non, mẫu giáo và học sinh cấp tiểu học sẽ có lịch nghỉ tương tự như cán bộ, công chức và viên chức nhà nước. Các em sẽ nghỉ từ thứ bảy, ngày 31/12/2022 đến hết thứ hai, ngày 02/01/2023, với tổng cộng 03 ngày nghỉ liên tiếp. Các em sẽ quay lại trường học vào thứ ba, ngày 03/01/2023, tiếp tục việc học như bình thường.
Đối với học sinh từ cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông cho đến đại học và cao đẳng, lịch nghỉ hàng tuần thông thường là vào ngày Chủ nhật. Do đó, các học sinh này sẽ có kỳ nghỉ kéo dài từ Chủ nhật ngày 01/01/2023 đến hết thứ hai ngày 02/01/2023. Họ sẽ tiếp tục trở lại trường học vào thứ ba, ngày 03/01/2023 như bình thường.
Tuy nhiên, đây chỉ là lịch nghỉ chung cho tất cả học sinh và sinh viên. Thực tế, lịch nghỉ của từng cá nhân có thể khác nhau tùy thuộc vào lịch học và thời khóa biểu của từng trường học.
4. Lịch nghỉ Tết dương lịch cho người lao động
Theo Bộ luật lao động năm 2019, ngày nghỉ Tết dương lịch 2023 của người lao động có thể được phân chia thành ba trường hợp dựa trên lịch nghỉ hàng tuần:
+ Trường hợp 1: Nếu ngày nghỉ hàng tuần của người lao động là Chủ nhật, thì kỳ nghỉ lễ sẽ kéo dài từ Chủ nhật ngày 01/01/2023 đến hết thứ hai ngày 02/01/2023. Tuy nhiên, người lao động và người sử dụng lao động có thể thỏa thuận nghỉ vào thứ bảy ngày 31/12/2022 và Chủ nhật ngày 01/01/2023, hoặc thỏa thuận ngày nghỉ bù khác trong tuần tùy theo nhu cầu công việc. Dù thế nào, vẫn phải có một ngày nghỉ bù cho ngày lễ Tết trong trường hợp nghỉ hàng tuần là Chủ nhật.
+ Trường hợp 2: Nếu ngày nghỉ hàng tuần của người lao động là Chủ nhật và thứ 7 (hoặc Chủ nhật và một ngày khác trong tuần theo thỏa thuận hợp đồng lao động), thì kỳ nghỉ Tết dương lịch sẽ là 03 ngày, giống như kỳ nghỉ của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước.
+ Trường hợp 3: Pháp luật cho phép người sử dụng lao động tự quyết định ngày nghỉ hàng tuần trong nội quy lao động, không nhất thiết phải là Chủ nhật. Ví dụ, nếu ngày nghỉ hàng tuần là thứ 5, thì khi ngày lễ Tết dương lịch 2023 (rơi vào Chủ nhật) không trùng với ngày nghỉ hàng tuần theo quy định. Người lao động sẽ chỉ được nghỉ đúng 2 ngày: ngày Tết (Chủ nhật 01/01/2023) và ngày nghỉ hàng tuần (Thứ 5). Trường hợp này rất hiếm, vì đa số nơi đều quy định ngày nghỉ hàng tuần là Chủ nhật và thêm thứ 7.
Do đó, người lao động cần lưu ý rằng lịch nghỉ Tết dương lịch sẽ linh hoạt dựa trên thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động, cùng với hợp đồng lao động đã ký kết, như đã phân tích.
5. Chế độ tiền lương nghỉ Tết dương lịch của người lao động
5.1. Người lao động có được hưởng nguyên lương khi nghỉ Tết dương lịch không?
Nhiều người lao động đang lo lắng về việc nhận quà tết dương lịch sắp tới. Tùy vào từng công ty và người sử dụng lao động, họ có thể nhận được quà tặng nhỏ như lương tháng 13, tiền thưởng cuối năm, hoặc các gói quà ý nghĩa gửi đến gia đình. Tuy nhiên, vấn đề tiền lương cần được xem xét theo khía cạnh pháp lý.
Theo Điều 112 Bộ luật Lao động năm 2019, người lao động có quyền nghỉ làm vào ngày Tết dương lịch và vẫn được nhận đầy đủ lương của ngày này. Không cần quan tâm liệu ngày nghỉ Tết có trùng với ngày nghỉ hàng tuần theo quy định trong nội quy lao động hay không. Chỉ cần nghỉ đúng ngày 01/01/2023 thì vẫn được hưởng lương đầy đủ.
Do đó, ngoài việc có thể nhận được các món quà từ người sử dụng lao động (nếu có), người lao động cũng có quyền được hưởng lương đầy đủ vào ngày Tết dương lịch theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019.
5.2. Phương pháp tính lương cho ngày nghỉ Tết dương lịch
Lương để trả cho người lao động trong thời gian nghỉ Tết dương lịch được tính theo công thức dưới đây:
Tiền lương theo hợp đồng lao động: số ngày làm việc bình thường trong tháng x số ngày nghỉ Tết có lương = Tiền lương ngày Tết dương lịch
Theo
- Mức lương: mức lương tính theo thời gian công việc hoặc chức danh để tăng lương, bảng lương do người sử dụng lao động xây dựng theo quy định tại Điều 93 Bộ luật lao động năm 2019. Đối với lương theo sản phẩm hoặc khoán, mức lương tính theo thời gian để xác định đơn giá sản phẩm hoặc lương khoán
- Phụ cấp lương (chức vụ hoặc công việc): Được thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động như sau:
+ Các khoản phụ cấp lương nhằm bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất công việc, điều kiện sinh hoạt, và mức độ thu hút lao động chưa được tính trong mức lương hợp đồng hoặc chưa đầy đủ
+ Các khoản phụ cấp lương liên quan đến quá trình làm việc và hiệu quả công việc của người lao động
- Các khoản bổ sung khác: cũng được thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động như sau:
+ Các khoản bổ sung có mức tiền cụ thể được xác định cùng với mức lương trong hợp đồng và được trả đều đặn trong mỗi kỳ trả lương
+ Các khoản bổ sung không có mức tiền cụ thể cùng với mức lương trong hợp đồng, có thể được trả đều đặn hoặc không đều đặn trong mỗi kỳ trả lương tùy thuộc vào quá trình làm việc và kết quả công việc của người lao động.
=> Tiền lương trong hợp đồng của người lao động bao gồm các khoản trên
Cần lưu ý rằng tiền lương làm căn cứ để trả nguyên lương vào ngày Tết dương lịch 2023 không bao gồm các chế độ và phúc lợi khác như Chế độ Thưởng theo Điều 104 Bộ luật lao động 2019; các khoản phúc lợi như hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ, hỗ trợ khi có người thân qua đời, sinh nhật, trợ cấp khi gặp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hay các khoản trợ cấp khác ghi riêng trong hợp đồng lao động.
Ví dụ về tiền lương cần trả cho người lao động vào ngày nghỉ Tết dương lịch năm 2023 như sau:
Hợp đồng lao động giữa người lao động A và doanh nghiệp B thể hiện tiền lương dựa trên 26 ngày làm việc thực tế như sau:
- Lương cơ bản: 5 triệu đồng/tháng
- Phụ cấp công việc: 2 triệu đồng/tháng
- Hỗ trợ và trợ cấp: Chi phí đi lại (xăng xe): 500 nghìn đồng/tháng; Tiền ăn: 1 triệu đồng/tháng; Tiền điện thoại: 200 nghìn đồng/tháng
=> Số tiền lương người lao động A nhận được vào ngày nghỉ Tết dương lịch 2023 được tính như sau:
Tiền lương theo hợp đồng lao động để xác định cho ngày nghỉ Tết (5 triệu + 3 triệu) : số ngày làm việc trong tháng (26 ngày) x số ngày nghỉ Tết hưởng nguyên lương (1 ngày) = khoảng 308.692 VNĐ là lương cho ngày nghỉ lễ Tết dương lịch năm 2023 mà người lao động A sẽ nhận
5.3. Cách tính lương cho người lao động làm việc vào ngày nghỉ Tết dương lịch
Nhiều người lao động dù được nghỉ Tết vẫn có nhu cầu làm việc vào ngày nghỉ này để tăng thu nhập hoặc do yêu cầu công việc. Pháp luật không cấm làm việc vào ngày lễ, tết, bao gồm ngày nghỉ Tết dương lịch năm 2023, nhưng phải tuân thủ các điều kiện quy định tại Điều 107 và Điều 108 Bộ luật lao động năm 2019. Trong trường hợp này, việc làm vào ngày nghỉ Tết dương lịch được coi là làm thêm giờ, và tiền lương sẽ được tính theo tiền lương làm thêm giờ vào các ngày lễ, tết cùng với tiền lương hưởng nguyên lương ngày nghỉ Tết như đã tính ở trên, cụ thể như sau:
Tiền lương thực trả cho giờ làm thêm = Tiền lương giờ làm việc bình thường x Mức tối thiểu 300% x Số giờ làm thêm + Tiền lương ngày nghỉ Tết dương lịch 2023.
Trong đó, tiền lương giờ thực trả của ngày làm việc bình thường = tiền lương thực trả của tháng mà người lao động làm thêm giờ (trong trường hợp này là tháng 1 năm 2023) chia cho số giờ làm việc thực tế trong tháng (không tính giờ làm thêm)
5.4. Người sử dụng lao động không trả tiền lương vào ngày nghỉ Tết dương lịch có bị phạt không?
Người sử dụng lao động sẽ bị xử phạt nếu không thanh toán tiền lương ngày nghỉ Tết dương lịch 2023 cho người lao động. Đây là trách nhiệm của người sử dụng lao động. Mức phạt có thể lên đến 40 triệu đồng tùy vào từng trường hợp cụ thể. Các hành vi vi phạm chế độ trả tiền lương ngày nghỉ Tết dương lịch cho người lao động có thể được phân loại như sau:
1. Trường hợp người sử dụng lao động không trả tiền lương ngày nghỉ Tết dương lịch 2023:
Mức phạt có thể từ 500.000 đồng đến 15 triệu đồng, tùy thuộc vào số lượng người lao động không nhận lương, cụ thể như sau:
+ Nếu không trả lương Tết cho từ 01 đến 10 người lao động, mức phạt từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng
+ Nếu không trả lương Tết cho từ 11 đến 50 người lao động, mức phạt từ 1 triệu đồng đến 3 triệu đồng
+ Nếu không trả lương Tết cho từ 51 đến 100 người lao động, mức phạt từ 3 triệu đồng đến 7 triệu đồng
+ Nếu không trả lương Tết cho từ 101 đến 300 người lao động, mức phạt từ 7 triệu đồng đến 10 triệu đồng
+ Nếu không thanh toán lương nghỉ Tết cho từ 301 người lao động trở lên, mức phạt có thể từ 10 triệu đồng đến 15 triệu đồng
2. Trường hợp người sử dụng lao động không trả lương làm thêm giờ vào ngày nghỉ Tết dương lịch cho người lao động
Khi người lao động đã làm việc vào ngày nghỉ Tết dương lịch 2023 theo thỏa thuận hợp lệ và người sử dụng lao động không thanh toán lương, mức phạt hành chính sẽ từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cụ thể như sau:
+ Phạt từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng nếu vi phạm với từ 01 đến 10 người lao động
+ Phạt từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng nếu vi phạm với từ 11 đến 50 người lao động
+ Nếu vi phạm với từ 51 đến 100 người lao động, mức phạt sẽ từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng
+ Nếu vi phạm với từ 101 đến 300 người lao động, mức phạt sẽ từ 30 triệu đồng đến 40 triệu đồng
+ Nếu không thanh toán tiền lương làm thêm giờ vào ngày nghỉ Tết cho từ 301 người lao động trở lên, mức phạt sẽ từ 40 triệu đồng đến 50 triệu đồng
5.4. Mức xử phạt khi buộc người lao động làm việc vào ngày nghỉ Tết dương lịch
Như đã nêu tại mục 5.3, người lao động có quyền làm thêm vào ngày nghỉ nhưng chỉ khi đồng ý hoặc do yêu cầu công việc đặc thù theo Điều 108 Bộ Luật lao động. Nếu người sử dụng lao động cưỡng ép người lao động làm việc vào ngày nghỉ Tết mà vi phạm pháp luật, mức phạt sẽ từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với cá nhân, và gấp đôi đối với tổ chức, có thể lên đến 40 triệu đồng theo Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP
Vì vậy, người lao động cần nắm rõ các vấn đề đã được trình bày để không bị người sử dụng lao động lợi dụng và tước đoạt quyền lợi trong kỳ nghỉ lễ Tết sắp tới. Nếu cảm thấy bị ép buộc làm việc vào ngày nghỉ Tết không đúng quy định của Bộ luật lao động, người lao động có thể tố cáo hành vi vi phạm đến Chánh thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội để được xử lý và bảo vệ quyền lợi của mình.
Để thực hiện tố cáo, người lao động có thể viết đơn tố cáo bằng tay hoặc đánh máy và gửi kèm bằng chứng nếu có. Ngoài ra, người lao động cũng có thể đến tố cáo trực tiếp tại cơ quan Sở Lao động - Thương binh và Xã hội.
Trong vòng 07 ngày làm việc từ khi nhận được đơn tố cáo hoặc lời tố cáo, cơ quan sẽ tiến hành vào sổ, phân loại, xử lý ban đầu và kiểm tra thông tin về người tố cáo cũng như điều kiện thụ lý tố cáo theo khoản 1 Điều 24 Luật Tố cáo 2018. Nếu phát hiện vi phạm, Chánh thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ xử phạt hành chính đối với doanh nghiệp.
6. Mùng 1 Tết dương lịch có cần kiêng cữ gì không?
Ngày đầu năm, đặc biệt là mùng 1 Tết dương lịch, người dân thường giữ những thói quen truyền thống như đi lễ chùa cầu may, thăm bà con, chúc Tết, tuy nhiên những hoạt động này phổ biến hơn trong Tết Nguyên Đán. Vào Tết dương lịch, nhiều người thích tận hưởng kỳ nghỉ bằng các chuyến du lịch ngắn ngày. Với 2 đến 3 ngày nghỉ, bạn có thể tận hưởng thời gian bên gia đình, mua sắm Tết, đi du lịch, ngắm pháo hoa, hoặc đơn giản là thư giãn chuẩn bị cho năm mới.
Dù là Tết Nguyên Đán hay Tết dương lịch, người Việt Nam thường giữ những kiêng kỵ vào những ngày đầu năm, đặc biệt là mùng 1 Tết. Dưới đây là một số thói quen truyền thống được duy trì để tránh những điều không may trong năm mới:
- Tránh cắt tóc và làm móng tay, móng chân vào ngày mùng 1, bất kể là Tết Nguyên Đán hay Tết dương lịch, vì điều này được cho là có thể làm giảm may mắn và tài lộc.
- Không nhặt tiền lẻ: Người Việt cho rằng tiền lẻ là điềm xui của người đánh rơi. Trong các đám tang, người ta cũng thường rắc tiền lẻ để tiễn người đã khuất. Do đó, vào ngày Tết, người dân kiêng nhặt tiền lẻ để tránh mang vận xui vào mình.
- Tránh nói những điều không may mắn. Theo quan niệm dân gian, nếu thường xuyên nói hoặc làm một điều gì đó, vũ trụ sẽ phản hồi lại điều đó. Vì vậy, cần tránh nói những điều xui xẻo vào dịp đầu năm mới.
- Tránh làm vỡ đồ đạc trong nhà, đặc biệt là gương và chén bát. Gương vỡ được coi là điềm không tốt, biểu hiện sự đổ vỡ và rạn nứt trong cuộc sống.
- Những cảm xúc như khóc lóc, buồn bã, căng thẳng hay bực bội là điều khó tránh khỏi trong cuộc sống. Tuy nhiên, chúng ta nên nỗ lực để đón nhận những khởi đầu mới với tâm trạng vui vẻ, thoải mái và hạnh phúc nhất có thể.
- Việc ăn các loại mắm có mùi tanh như mắm tôm, mắm cái, mắm ruốc... thường ít bị coi là điều kiêng kị.
- Việc quét nhà vào ngày mùng 1 Tết thường được coi là giữ gìn vệ sinh cho gia đình trong dịp lễ, nhưng nhiều người lại tin rằng làm điều này có thể làm mất đi tiền tài và lộc lá của gia đình.
- Có rất nhiều phong tục tập quán khác nhau tại các địa phương trên cả nước, mỗi nơi đều có những nét đẹp văn hóa đặc trưng. Dù không phải là mê tín, chúng ta thường tin rằng có thờ có thiêng, có kiêng có lành. Nếu các phong tục và quan niệm vẫn giữ được giá trị văn hóa truyền thống và không trái với đạo đức xã hội, thì chúng ta nên bảo tồn và gìn giữ chúng như một phần của di sản văn hóa dân tộc vào mỗi dịp Tết đến Xuân về.
