1. Cách mạng Tháng Mười Nga 1917
Dưới đây là những điểm chính về tình hình Nga trước cuộc Cách mạng Tháng Hai năm 1917:
- Chính trị: Vào đầu thế kỷ XX, Nga vẫn là một quốc gia quân chủ chuyên chế dưới sự cai trị của hoàng đế. Hoàng đế và chính phủ Nga đã đưa quốc gia tham gia vào Cuộc Chiến tranh Thế giới thứ nhất, hay còn gọi là Cuộc Chiến tranh Đế quốc, một cuộc xung đột lớn giữa các cường quốc châu Âu. Cuộc chiến này đã để lại nhiều tác động nghiêm trọng về kinh tế và xã hội cho Nga.
- Kinh tế: Vào thời điểm này, nền kinh tế Nga rất lạc hậu và bị tàn phá nghiêm trọng bởi chiến tranh và nạn đói. Nhiều khu vực trên lãnh thổ Nga đang phải đối mặt với khủng hoảng kinh tế và tình trạng đình trệ trong cả ngành công nghiệp và nông nghiệp.
- Xã hội: Cuộc sống của người dân Nga, bao gồm nông dân, công nhân và các nhóm dân tộc, đang gặp rất nhiều khó khăn và khổ cực. Nạn đói và thiếu thốn là vấn đề phổ biến. Phong trào phản đối chiến tranh và yêu cầu lật đổ chế độ quân chủ diễn ra rộng rãi, với sự tham gia của nhiều tầng lớp xã hội khác nhau.
Những điều kiện này đã thúc đẩy sự phát triển của các phong trào cách mạng xã hội và chính trị tại Nga, đặc biệt là Cách mạng Tháng Hai và Cách mạng Tháng Mười năm 1917. Cách mạng Tháng Mười đã đánh dấu một sự thay đổi mạnh mẽ trong lịch sử Nga, có ảnh hưởng sâu rộng đến chính trị và xã hội của đất nước. Dưới đây là các điểm chính về Cách mạng Tháng Mười:
- Hoàn cảnh: Sau Cách mạng Tháng Hai, Nga chứng kiến sự tồn tại song song của hai chính quyền: Chính phủ lâm thời (tư sản) và Xô viết đại biểu (vô sản), tạo nên một tình hình chính trị bất ổn và không thể duy trì lâu dài. Vladimir Lenin và Đảng Bolsheviki đã đặt mục tiêu thực hiện cách mạng xã hội chủ nghĩa bằng cách lật đổ chính quyền tư sản lâm thời.
- Diễn biến khởi nghĩa: Vào tháng 4 năm 1917, Lenin và Đảng Bolsheviki đã công bố Luận cương tháng 4, đặt ra mục tiêu chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa. Khởi nghĩa bắt đầu vào đêm 24/10/1917. Đến đêm 25/10, quân đội Xô viết tấn công Cung điện Mùa Đông tại Petrograd (trước đây là Petrograd) và bắt giữ các thành viên Chính phủ tư sản. Khởi nghĩa tại Petrograd thành công và nhanh chóng lan rộng ra các vùng khác. Đến ngày 3/11/1918, chính quyền Xô viết đã thắng lợi trên toàn quốc Nga, đánh dấu sự lên ngôi của Xô viết và mở đầu cho sự hình thành Liên Xô.
- Tính chất: Cách mạng Tháng Mười là một cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, do Bolsheviki và Lenin lãnh đạo nhằm lật đổ chính quyền tư sản và thiết lập một xã hội xã hội chủ nghĩa, tập trung quyền lực vào tay công nhân và nông dân. Cuộc cách mạng này đã đánh bại Chính phủ tư sản, tạo nền tảng cho sự hình thành Liên Xô, quốc gia xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới, và mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử Nga và toàn cầu.
2. Cuộc đấu tranh bảo vệ chính quyền Xô viết
Xây dựng chính quyền Xô viết:
Vào đêm 25/10/1917, chính quyền Xô viết được thành lập với Vladimir Lenin làm người đứng đầu.
Chính quyền mới đã triển khai hàng loạt chính sách và biện pháp nhằm thúc đẩy sự thay đổi về mặt xã hội và kinh tế:
+ Phá bỏ hệ thống chính quyền cũ và xây dựng cơ cấu chính quyền mới: Chính quyền Xô viết đã loại bỏ cơ chế quân chủ chuyên chế và thiết lập một chính quyền mới theo nguyên tắc xã hội chủ nghĩa.
+ Sắc lệnh hòa bình và Sắc lệnh ruộng đất: Chính quyền Xô viết ban hành các sắc lệnh này nhằm củng cố liên kết với nhân dân. Sắc lệnh hòa bình phản đối chiến tranh đế quốc, còn sắc lệnh ruộng đất giải quyết việc phân chia đất đai cho nông dân.
+ Loại bỏ đẳng cấp và đặc quyền của giáo hội: Chính quyền Xô viết thực hiện các bước để xóa bỏ đặc quyền xã hội và tách biệt Nhà nước khỏi Giáo hội.
+ Bình đẳng giới và quyền tự do cho các dân tộc: Chính quyền Xô viết khẳng định quyền bình đẳng cho tất cả mọi người, không phân biệt giới tính hay dân tộc.
+ Thành lập Hồng quân: Để bảo vệ chính quyền và thúc đẩy cách mạng, chính quyền Xô viết đã tổ chức Hồng quân.
+ Quốc hữu hóa ngành công nghiệp: Chính quyền Xô viết đã quốc hữu hóa các nhà máy và cơ sở sản xuất thuộc sở hữu tư nhân, đồng thời thành lập Hội đồng kinh tế quốc dân tối cao để điều hành nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
Bảo vệ chính quyền Xô viết:
Cuối năm 1918, liên minh quân đội của 14 quốc gia đế quốc đã hợp tác tấn công Xô viết nhằm mục đích lật đổ chính quyền Xô viết.
Để đối phó với sự xâm lược từ bên ngoài, chính quyền Xô viết áp dụng chính sách 'Cộng sản thời chiến' với các biện pháp chủ chốt:
+ Quản lý công nghiệp và quốc hữu hóa các cơ sở sản xuất lớn: Nhà nước nắm quyền kiểm soát toàn bộ ngành công nghiệp, quốc hữu hóa các cơ sở sản xuất lớn và vừa để đảm bảo cung cấp hàng hóa và tài nguyên cho quân đội.
+ Thu hồi lương thực dư thừa từ nông dân: Chính quyền thực hiện chính sách độc quyền lúa mì và mở rộng ra các loại nông sản khác.
+ Áp dụng chế độ lao động cưỡng bức: Chính quyền Xô viết huy động tối đa nguồn nhân lực để chống lại các cuộc tấn công từ bên ngoài.
Những biện pháp này đã tạo ra sức mạnh tổng hợp, giúp chính quyền Xô viết đứng vững trước các cuộc tấn công từ các quốc gia đế quốc và các lực lượng phản cách mạng nội địa.
3. Ý nghĩa của Cách mạng Tháng Mười Nga
Cách mạng Tháng Mười năm 1917 tại Nga có tầm quan trọng lịch sử sâu rộng không chỉ với Nga mà còn với toàn cầu. Dưới đây là những khía cạnh nổi bật về ý nghĩa của cuộc cách mạng này:
Đối với Nga:
- Giải phóng khỏi áp bức và bóc lột: Cách mạng Tháng Mười đã lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, chấm dứt sự áp bức và bóc lột của phong kiến và tư sản. Nó đã đặt quyền lợi của công nhân và nông dân lên hàng đầu, mở ra cơ hội xây dựng một xã hội xã hội chủ nghĩa, nơi các tầng lớp lao động có thể tham gia và hưởng lợi. Điều này phản ánh sự thay đổi căn bản trong quản lý quốc gia, nâng cao chất lượng sống và xoá bỏ bất bình đẳng xã hội.
- Xây dựng xã hội chủ nghĩa: Cách mạng Tháng Mười đã khởi đầu quá trình xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa tại Nga, với quyền lực thuộc về công nhân và nông dân. Đây là nền tảng để hình thành Liên Xô, quốc gia xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới.
Đối với thế giới:
- Thay đổi cục diện toàn cầu: Cách mạng Tháng Mười đã làm thay đổi cấu trúc chính trị và xã hội toàn cầu, tạo ra Liên Xô, một quốc gia xã hội chủ nghĩa lớn mạnh, trở thành một cường quốc thế giới và trung tâm của phong trào cách mạng toàn cầu.
- Khuyến khích và bài học rút ra: Cách mạng Tháng Mười không chỉ khích lệ các phong trào cách mạng và xã hội chủ nghĩa toàn cầu mà còn cung cấp nhiều bài học quý giá về tổ chức cách mạng, quản lý nền kinh tế và xây dựng xã hội chủ nghĩa. Cuộc cách mạng này đã trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ và cơ sở học hỏi cho các phong trào cách mạng và dân chủ trên toàn thế giới.
Tóm lại, Cách mạng Tháng Mười năm 1917 đã không chỉ làm thay đổi tình hình tại Nga mà còn có tác động sâu rộng đến toàn thế giới, đánh dấu sự xuất hiện của chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa và tạo ra ảnh hưởng mạnh mẽ đến các cuộc cách mạng và phong trào dân chủ toàn cầu.