Lịch sử hành chính của tỉnh Bắc Kạn

Bắc Kạn là tỉnh nằm ở vùng trung du và miền núi phía Bắc. Phía bắc giáp Cao Bằng, phía nam giáp Thái Nguyên, phía đông giáp Lạng Sơn và phía tây giáp Tuyên Quang.

Trước năm 1945

Văn Lang: Thuộc bộ Vũ Định

Thời Lý: Châu Thượng Nguyên

Thời Lê: Phủ Thông Hoá bao gồm huyện Cảm Hoá và châu Bạch Thông, thuộc thừa tuyên Thái Nguyên (Ninh Sóc)

Thời Pháp thuộc: Phủ Thông Hoá và châu Bạch Thông nằm trong tỉnh Thái Nguyên

Năm 1900: Tỉnh ‘Bắc Kạn’ được thành lập, tách từ tỉnh Thái Nguyên, bao gồm các châu: Bạch Thông, Chợ Rã, Cảm Hoá, Thông Hoá

Sau năm 1945

Sau năm 1945, bỏ cấp phủ và gọi chung là huyện. Tổ chức hành chính hiện tại gồm thị xã Bắc Kạn và 5 huyện: Bạch Thông, Chợ Đồn, Chợ Rã, Na Rì, Ngân Sơn.

Vào năm 1965, tỉnh Bắc Kạn và tỉnh Thái Nguyên đã được hợp nhất thành một tỉnh mới mang tên Bắc Thái.

Năm 1967, đã có sự điều chỉnh địa giới của huyện Phú Lương (Thái Nguyên) và huyện Bạch Thông. Cùng năm đó, thị xã Bắc Kạn được sáp nhập vào huyện Bạch Thông và đổi tên thành thị trấn Bắc Kạn.

Năm 1978, một số xã thuộc huyện Ngân Sơn đã được hợp nhất. Cùng năm, hai huyện Ngân Sơn và Chợ Rã được sáp nhập vào tỉnh Cao Bằng (từ năm 1984, huyện Chợ Rã được đổi tên thành huyện Ba Bể).

Năm 1980, một số xã thuộc huyện Bạch Thông đã được hợp nhất: xã Phương Linh và thị trấn Phủ Thông được sáp nhập để tạo thành xã Phương Thông.

Năm 1985, đã thành lập các thị trấn huyện lị thuộc các huyện Chợ Đồn và Na Rì.

• Thành lập thị trấn Bằng Lũng (thuộc huyện Chợ Đồn) từ một phần xã Ngọc Phái.
• Thành lập thị trấn Yến Lạc (thuộc huyện Na Rì) từ một phần xã Lương Hạ.

Năm 1990, thị xã Bắc Kạn được khôi phục. Cùng năm, một số xã thuộc huyện Bạch Thông đã được chia tách.

Năm 1996, tỉnh Bắc Kạn được tái lập; hai huyện Ngân Sơn và Ba Bể từ tỉnh Cao Bằng được chuyển về tỉnh Bắc Kạn; thị trấn Chợ Mới và 9 xã: Bình Văn, Như Cố, Nông Hạ, Nông Thịnh, Quảng Chu, Thanh Bình, Yên Cư, Yên Đĩnh, Yên Hân từ huyện Phú Lương của tỉnh Thái Nguyên được chuyển về huyện Bạch Thông. Tỉnh Bắc Kạn hiện có 6 đơn vị hành chính bao gồm thị xã Bắc Kạn và 5 huyện: Ba Bể, Bạch Thông, Chợ Đồn, Na Rì, Ngân Sơn.

Năm 1997, địa giới của thị xã Bắc Kạn và huyện Bạch Thông được điều chỉnh; phường Nguyễn Thị Minh Khai được thành lập thuộc thị xã Bắc Kạn.

• Sáp nhập các xã Huyền Tụng, Dương Quan, Nông Thượng, Xuất Hóa và thị trấn Minh Khai của huyện Bạch Thông vào thị xã Bắc Kạn.
• Thành lập phường Nguyễn Thị Minh Khai từ toàn bộ khu vực thị trấn Minh Khai.

Năm 1998, huyện Chợ Mới được thành lập từ huyện Bạch Thông, bao gồm 16 đơn vị hành chính: Yên Cư, Yên Hân, Bình Văn, Như Cố, Quảng Chu, Nông Hạ, Nông Thịnh, Yên Đĩnh, Thanh Bình, Tân Sơn, Hòa Mục, Cao Kỳ, Thanh Mai, Thanh Vận, Mai Lạp và thị trấn Chợ Mới.

Năm 2003, huyện Pác Nặm được thành lập từ huyện Ba Bể với 10 đơn vị hành chính: Công Bằng, Giáo Hiệu, Nhạn Môn, Bằng Thành, Bộc Bố, Cổ Linh, Xuân La, An Thắng, Cao Tân, Nghiên Loan.

Năm 2015, các phường Xuất Hóa và Huyền Tụng được thành lập thuộc thị xã Bắc Kạn, đồng thời thành phố Bắc Kạn được thành lập.

• Thành lập phường Xuất Hóa từ toàn bộ xã Xuất Hóa. Phường Xuất Hóa có diện tích 4.804,9 ha và dân số 3.461 người.
• Thành lập phường Huyền Tụng từ toàn bộ xã Huyền Tụng. Phường Huyền Tụng có diện tích 2.735,6 ha và dân số 4.769 người.
• Thành lập thành phố Bắc Kạn từ toàn bộ thị xã Bắc Kạn. Thành phố Bắc Kạn có diện tích 13.688 ha, dân số 56.818 người và 8 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 6 phường và 2 xã.

Năm 2020, thực hiện việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trong toàn tỉnh Bắc Kạn (ngoại trừ thành phố Bắc Kạn và huyện Pác Nặm).

• Tiến hành sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của huyện Ngân Sơn:

- Thành lập xã Hiệp Lực bằng việc gộp toàn bộ xã Hương Nê và xã Lãng Ngâm. Xã Hiệp Lực có diện tích tự nhiên 51,86 km² và tổng số dân là 4.088 người.

- Sau khi thực hiện sắp xếp, huyện Ngân Sơn có tổng cộng 10 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 09 xã và 01 thị trấn.

• Tiến hành sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của huyện Na Rì:

- Thành lập xã Văn Lang từ việc gộp toàn bộ xã Ân Tình và xã Lạng San. Xã Văn Lang có diện tích tự nhiên 57,20 km² và tổng số dân là 2.905 người.

- Thành lập xã Trần Phú từ việc sáp nhập toàn bộ xã Hảo Nghĩa và xã Hữu Thác. Xã Trần Phú có diện tích 47,01 km² và dân số là 2.987 người.

- Thành lập xã Sơn Thành từ việc gộp toàn bộ xã Lam Sơn và xã Lương Thành. Xã Sơn Thành có diện tích tự nhiên 40,36 km² và dân số đạt 3.130 người.

- Sáp nhập một phần xã Lương Hạ vào thị trấn Yến Lạc. Thị trấn Yến Lạc hiện có diện tích 17,65 km² và dân số 5.280 người.

- Sáp nhập một phần xã Văn Học và phần còn lại của xã Lương Hạ vào xã Cường Lợi. Xã Cường Lợi có diện tích 26,99 km² và dân số 2.320 người.

- Thành lập xã Văn Vũ từ việc gộp toàn bộ xã Vũ Loan và phần còn lại của xã Văn Học. Xã Văn Vũ có diện tích 90,19 km² và dân số 2.680 người.

- Sau khi thực hiện sắp xếp, huyện Na Rì có tổng cộng 17 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 16 xã và 01 thị trấn.

• Tiến hành sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của huyện Bạch Thông:

- Thành lập xã Quân Hà bằng cách hợp nhất toàn bộ xã Quân Bình và xã Hà Vị. Xã Quân Hà có diện tích tự nhiên 20,13 km² và dân số 3.843 người.

- Sáp nhập toàn bộ xã Phương Linh vào thị trấn Phủ Thông. Thị trấn Phủ Thông hiện có diện tích 21,97 km² và dân số là 3.679 người.

- Thành lập xã Tân Tú từ việc gộp toàn bộ xã Tân Tiến và xã Tú Trĩ. Xã Tân Tú có diện tích tự nhiên 26,20 km² và dân số đạt 14 người.

- Sau khi hoàn tất sắp xếp, huyện Bạch Thông có tổng cộng 14 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 13 xã và 01 thị trấn.

• Tiến hành sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của huyện Chợ Đồn:

- Thành lập xã Đồng Thắng từ việc hợp nhất toàn bộ xã Đông Viên và Rã Bản. Xã Đồng Thắng có diện tích tự nhiên 46,40 km² và dân số là 3.617 người.

- Sáp nhập một phần xã Phong Huân vào xã Bằng Lãng. Xã Bằng Lãng hiện có diện tích 41,26 km² và dân số đạt 1.715 người.

- Thành lập xã Yên Phong từ việc gộp toàn bộ xã Yên Nhuận và phần còn lại của xã Phong Huân. Xã Yên Phong có diện tích 45,40 km² và tổng số dân là 2.666 người.

- Sau khi hoàn tất sắp xếp, huyện Chợ Đồn có tổng cộng 20 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 19 xã và 01 thị trấn.

• Tiến hành sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của huyện Chợ Mới:

- Thành lập thị trấn Đồng Tâm từ việc hợp nhất toàn bộ thị trấn Chợ Mới và xã Yên Đĩnh. Thị trấn Đồng Tâm có diện tích tự nhiên 22,67 km² và dân số là 5.853 người.

- Thành lập xã Thanh Thịnh từ việc gộp toàn bộ xã Thanh Bình và xã Nông Thịnh. Xã Thanh Thịnh có diện tích 51,51 km² và tổng dân số đạt 3.865 người.

- Sau khi thực hiện sắp xếp, huyện Chợ Mới có 14 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 13 xã và 01 thị trấn.

• Thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của huyện Ba Bể:

- Sáp nhập toàn bộ xã Cao Trĩ vào xã Thượng Giáo. Xã Thượng Giáo có diện tích 56,93 km² và dân số đạt 5.549 người.

- Sau khi hoàn tất sắp xếp, huyện Ba Bể có tổng cộng 15 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 14 xã và 01 thị trấn.

Năm 2023, thành lập thị trấn Vân Tùng thuộc huyện Ngân Sơn từ việc gộp toàn bộ diện tích 51,10 km² và dân số 5.590 người của xã Vân Tùng.

Ghi chú