Buzz
1. Những kiến thức chủ chốt
1.1 Tình hình Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám
Chỉ sau 10 ngày từ khi cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 thành công, quân đội các nước trong phe Đồng minh, với danh nghĩa giải giáp quân đội Nhật, đã kéo vào nước ta. Từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc có 200.000 quân Tưởng và những tay sai phản động của chúng. Từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam, quân đội Anh đã dọn đường cho Pháp quay lại xâm lược nước ta. Lực lượng phản động hoành hành, nền độc lập bị đe dọa nghiêm trọng. Kinh tế nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu, nạn đói diễn ra nghiêm trọng, ngân sách gần như cạn kiệt.
Việt Nam đứng trước tình cảnh 'ngàn cân treo sợi tóc'
1.2 Những bước đầu trong việc xây dựng chế độ mới
Ngày 8-9-1945, Chính phủ Lâm thời công bố lệnh tổ chức tổng tuyển cử trên toàn quốc. Hơn 90% cử tri tham gia bỏ phiếu. Sau khi Quốc hội được bầu ra, các địa phương tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Ngày 29-5-1946, Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam được thành lập.
1.3 Đối phó với nạn đói, dốt và khắc phục khó khăn tài chính
Tổ chức các ngày đồng tâm, lập quỹ gạo cứu đói. Tăng cường sản xuất nông nghiệp.
Ngày 8-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ, kêu gọi nhân dân tham gia các lớp học xóa mù chữ.
Thiết lập 'quỹ độc lập' và phát động chiến dịch 'Tuần lễ vàng'. Ngày 23-11-1946, Quốc hội quyết định cho phép lưu hành đồng tiền Việt Nam trên toàn quốc.
1.4 Nhân dân Nam Bộ chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp
Với sự hỗ trợ của thực dân Anh, tháng 9-1945, thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta lần thứ hai. Quân và dân ta đã anh dũng chống trả kẻ xâm lược bằng tất cả các phương tiện và vũ khí có sẵn. Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào hỗ trợ cuộc kháng chiến của Nam Bộ. Nhân dân Bắc Bộ và Trung Bộ tích cực ủng hộ đồng bào Nam Bộ trong cuộc kháng chiến.
1.5 Đấu tranh chống quân đội Tưởng và các lực lượng phản cách mạng
Không thể đối phó với hai kẻ thù đồng thời, nên trong lúc kháng chiến chống quân Pháp, Đảng ta đã tạm hòa hoãn với quân Tưởng. Chúng ta đã đồng ý cấp 70 ghế trong Quốc hội không qua bầu cử, nhượng một số quyền lợi kinh tế, và chấp nhận sử dụng tiền quan kim cùng quốc tệ.
Các lực lượng phản cách mạng sẽ bị xử lý nghiêm khắc.
1.6 Hiệp định sơ bộ (6-3-1946) và Tạm ước Việt - Pháp (14-9-1946)
Trước tình hình Pháp và Tưởng ký hiệp ước Hoa Pháp (28-2-1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh đại diện Chính phủ Việt Nam đã ký hiệp định sơ bộ và sau đó là bản Tạm ước, trong đó nhượng nhiều quyền lợi cho các bên.
2. Bài tập
2.1 Trả lời câu hỏi Lịch Sử 9 Bài 24 trang 97
(trang 97 sách giáo khoa Lịch Sử 9): - Tại sao ngay sau khi thành lập, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã lâm vào tình trạng ‘ngàn cân treo sợi tóc’?
Trả lời:
Ngay sau khi thành lập, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã rơi vào tình cảnh ‘ngàn cân treo sợi tóc’ do phải đối mặt với nhiều thách thức lớn:
- Các lực lượng đế quốc và phản động quốc tế trong phe Đồng minh, với lý do giải giáp quân đội Nhật, đã tiến vào nước ta với những âm mưu nguy hiểm.
+ Từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc: 20 vạn quân Tưởng kéo theo các tổ chức phản động Việt Quốc, Việt Cách nhằm lật đổ chính quyền cách mạng.
+ Từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam: hơn 1 vạn quân Anh mở đường cho thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta lần thứ hai.
+ Trên đất nước ta lúc đó vẫn còn 6 vạn quân Nhật đang chờ giải giáp.
+ Các thế lực phản động trong nước lợi dụng tình hình này nổi dậy chống phá.
- Trong lúc đó, tình hình đất nước gặp rất nhiều khó khăn:
+ Chính quyền cách mạng mới thành lập còn yếu, chưa kịp ổn định.
+ Kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, đang trong tình trạng nghèo nàn, lạc hậu, bị chiến tranh tàn phá nghiêm trọng, cùng với thiên tai liên tục làm trầm trọng thêm nạn đói.
+ Tài chính quốc gia gần như kiệt quệ.
+ Các tệ nạn xã hội do chế độ cũ để lại vô cùng nghiêm trọng, đặc biệt là nạn mù chữ...
=> Những khó khăn đó đã khiến nước ta rơi vào tình trạng ‘ngàn cân treo sợi tóc’, đòi hỏi toàn Đảng và toàn dân phải có những biện pháp khôn ngoan, kịp thời để đối phó với các nguy cơ từ bên trong và bên ngoài.
2.2 Giải đáp câu hỏi Lịch Sử 9, Bài 24, trang 98
(trang 98 sách giáo khoa Lịch Sử 9): - Đảng và Chính phủ đã thực hiện những biện pháp nào để củng cố và hoàn thiện chính quyền cách mạng?
Trả lời:
- Đầu tiên, chính quyền cách mạng phải xây dựng một nền chính quyền nhà nước vững chắc, thực sự đại diện cho nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
- Việc đầu tiên là tổ chức Tổng tuyển cử toàn quốc. Vào ngày 6-1-1946, tất cả công dân từ 18 tuổi trở lên đã tham gia bầu cử. Sau cuộc bầu cử Quốc hội, các địa phương từ tỉnh đến xã ở Trung bộ và Bắc bộ đã tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Ủy ban hành chính các cấp được thành lập thay cho Ủy ban nhân dân. Bộ máy chính quyền dân chủ nhân dân được củng cố và hoàn thiện bước đầu.
2.3 Giải đáp câu hỏi Lịch Sử 9, Bài 24, trang 100
(trang 100 sách giáo khoa Lịch Sử 9): - Trong việc khắc phục nạn đói, nạn dốt và vấn đề tài chính, chúng ta đã đạt được những kết quả nào?
Trả lời:
- Phong trào thi đua sản xuất đã lan rộng khắp các vùng. Các vùng đất hoang được nhanh chóng trồng các loại cây lương thực và hoa màu. Công nhân, bộ đội, cán bộ, viên chức nhà nước, học sinh, trí thức, và nhiều tầng lớp khác đã tự nguyện tổ chức thành các đội nhóm để về nông thôn giúp nông dân đắp đê chống lụt, khai hoang và phục hóa đất đai.
- Chính quyền cách mạng còn thu hồi ruộng đất của các thế lực đế quốc và Việt gian để phân phát cho nông dân nghèo; phân chia lại ruộng công theo nguyên tắc công bằng và dân chủ, ban hành thông tư giảm tô; ra sắc lệnh bãi bỏ thuế thân và các loại thuế bất hợp lý khác.
=> Nhờ vào những biện pháp tích cực trên, tình trạng đói kém đã được cải thiện đáng kể.
- Các cấp học đã phát triển mạnh mẽ. Nội dung và phương pháp giáo dục đã được cải cách bước đầu theo hướng dân tộc và dân chủ.
- Chính phủ kêu gọi toàn dân hăng hái đóng góp tiền và vàng. Vào ngày 31-1-1946, Chính phủ phát hành tiền Việt Nam và đến ngày 23-11-1946, Quốc hội quyết định chính thức lưu hành tiền Việt Nam trên toàn quốc.
2.4 Giải đáp câu hỏi Lịch Sử 9, Bài 24, trang 101
(trang 101 sách giáo khoa Lịch Sử 9): - Đảng, Chính phủ và nhân dân ta đã phản ứng như thế nào trước hành động xâm lược của thực dân Pháp?
Trả lời:
- Quyết liệt chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp, khi họ đã công khai xâm phạm độc lập và chủ quyền của dân tộc ta.
- Vào đêm 22 và rạng sáng 23-9-1945, quân Pháp tấn công bất ngờ vào trụ sở ủy ban nhân dân Nam Bộ, khởi đầu cho cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ hai.
- Nhân dân ta kiên cường chống trả quân xâm lược ở Sài Gòn - Chợ Lớn, và sau đó là ở Nam Bộ và Nam Trung Bộ.
- Nhân dân miền Bắc tích cực hỗ trợ miền Nam trong cuộc chiến: những đoàn quân 'Nam tiến' hăng hái lên đường vào Nam chiến đấu.
2.5 Trang 101 sgk Lịch Sử 9: - Nêu rõ các biện pháp mà ta đã áp dụng đối với quân Tưởng và tay sai của họ
Trả lời:
- Ta thực hiện chính sách hòa hoãn và nhân nhượng có điều kiện đối với quân Tưởng và tay sai, liên quan đến các quyền lợi chính trị và kinh tế.
- Để giảm thiểu sự phá hoại của tay sai Tưởng, Quốc hội đã đồng ý cấp cho họ 70 ghế không qua bầu cử và một số ghế bộ trưởng trong Chính phủ Liên hiệp.
- Ta cũng nhượng bộ về kinh tế cho Tưởng, bao gồm cung cấp lương thực và chấp nhận tiền 'quan kim',...
- Chính phủ đã đưa ra một số sắc lệnh để đàn áp các nhóm phản cách mạng, thiết lập các tòa án quân sự nhằm trừng phạt những kẻ này.
2.5 Trả lời câu hỏi Lịch Sử 9 Bài 24 trang 101
(trang 101 sgk Lịch Sử 9): - Đảng, Chính phủ và nhân dân ta đã phản ứng như thế nào trước cuộc xâm lược của thực dân Pháp?
- Chúng ta kiên quyết chống lại cuộc xâm lược của thực dân Pháp vì hành động của chúng đã vi phạm nghiêm trọng độc lập và chủ quyền của dân tộc.
- Vào đêm 22 và rạng sáng 23-9-1945, quân Pháp đã tấn công vào trụ sở ủy ban nhân dân Nam Bộ, đánh dấu sự khởi đầu của cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ hai của chúng ta.
- Nhân dân ta anh dũng chống lại quân xâm lược tại Sài Gòn - Chợ Lớn, sau đó mở rộng chiến đấu ra Nam Bộ và Nam Trung Bộ.
- Nhân dân miền Bắc đã tích cực hỗ trợ miền Nam trong cuộc chiến: các đoàn quân 'Nam tiến' hăng hái lên đường để chiến đấu.
2.6 Trang 101 sgk Lịch Sử 9: Hãy trình bày các biện pháp của chúng ta đối với quân Tưởng và các tay sai.
Trả lời:
Chúng ta đã áp dụng chính sách hòa hoãn, nhượng bộ (theo nguyên tắc) đối với quân Tưởng và tay sai về các quyền lợi chính trị và kinh tế.
- Để hạn chế sự phá hoại từ các tay sai của Tưởng, Quốc hội đã đồng ý cấp cho chúng 70 ghế không qua bầu cử và một số vị trí bộ trưởng trong Chính phủ Liên hiệp.
- Chúng ta cũng nhượng bộ cho Tưởng một số quyền lợi kinh tế như cung cấp lương thực và chấp nhận tiền 'quan kim',...
- Chính phủ đã ban hành một số sắc lệnh nhằm trấn áp các nhóm phản cách mạng; thực hiện việc giam giữ và thành lập tòa án quân sự để xử lý các đối tượng này.
