Trước sức tàn phá khủng khiếp của bão, vẫn có những máy bay đặc biệt dũng cảm tiếp cận để thực hiện khảo sát và thu thập thông tin.
Máy bay săn bão là những phương tiện đặc biệt được thiết kế để tiến vào các cơn bão dữ dội nhất, thu thập dữ liệu quan trọng mà các phương tiện khác không thể tiếp cận. Trong khi hầu hết máy bay đều tránh xa bão vì nguy hiểm, các máy bay săn bão lại xâm nhập thẳng vào tâm bão để giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sức mạnh và lộ trình của nó. Bí quyết nằm ở công nghệ và thiết kế đặc biệt của chúng.
Một đội máy bay săn bão của lực lượng không quân Mỹ
Một trong những máy bay săn bão nổi bật nhất hiện nay là Lockheed WC-130J Hercules. Được vận hành bởi Phi đội trinh sát thời tiết số 53 thuộc Lực lượng Dự bị Không quân Hoa Kỳ, WC-130J là phiên bản cải tiến có khả năng chịu đựng điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Máy bay này trang bị radar Doppler hiện đại, hệ thống cảm biến đo áp suất, nhiệt độ và tốc độ gió, cùng khả năng thả thiết bị đo nhỏ gọi là dropsondes vào cơn bão. Khung máy bay được gia cố và các bộ phận quan trọng như cánh và động cơ được thiết kế để chịu đựng sức gió mạnh và dòng khí xoáy bên trong cơn bão.
Cùng với WC-130J, Lockheed WP-3D Orion của NOAA cũng là một trong những máy bay săn bão nổi bật khác. Được vận hành bởi Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA), WP-3D Orion trang bị đầy đủ thiết bị đo hiện đại để thu thập dữ liệu về cơn bão. Khác với WC-130J, WP-3D Orion có thiết bị cảm biến đặc biệt để đo chi tiết cấu trúc cơn bão, bao gồm áp suất khí quyển và độ ẩm. Điều này giúp các nhà khí tượng học dự đoán chính xác hơn về đường đi và sức mạnh của bão.
Máy bay săn bão tiến vào khu vực nhiệm vụ.
Khác với WC-130J và WP-3D Orion bay thẳng vào tâm bão, máy bay Gulfstream IV-SP (G-IV) của NOAA hoạt động quanh cơn bão ở độ cao lớn để thu thập dữ liệu về môi trường xung quanh. G-IV được trang bị radar và cảm biến tiên tiến, giúp cung cấp cái nhìn tổng thể về quá trình hình thành và phát triển của cơn bão. Dữ liệu từ G-IV cho phép xác định tác động của các yếu tố như nhiệt độ và áp suất lên sự phát triển của bão.
Bí quyết công nghệ của máy bay săn bão không chỉ nằm ở các thiết bị đo lường hiện đại. Đầu tiên, thiết kế của chúng được tối ưu hóa để chịu đựng điều kiện khắc nghiệt. Khung máy bay được gia cố bằng vật liệu bền bỉ, trong khi các bộ phận như cánh và đuôi được thiết kế đặc biệt nhằm giảm thiểu thiệt hại từ gió mạnh và mưa đá. Động cơ của chúng cũng mạnh mẽ hơn, cho phép duy trì tốc độ và độ cao ổn định trong vùng không khí nhiễu loạn.
Một trong những công nghệ quan trọng trên máy bay săn bão là hệ thống radar Doppler. Radar này giúp máy bay quét qua các lớp mây dày và theo dõi các dòng khí bên trong cơn bão. Hình ảnh ba chiều từ radar Doppler cung cấp thông tin chi tiết về cấu trúc của bão, giúp phi hành đoàn điều hướng an toàn qua các khu vực có gió mạnh. Bên cạnh đó, radar cũng đo tốc độ gió và xác định vị trí của mắt bão, cung cấp dữ liệu quan trọng để dự đoán sự phát triển và đường đi của nó.
Ngoài ra, các máy bay săn bão được trang bị cảm biến thời tiết hiện đại như dropsondes. Đây là những thiết bị nhỏ chứa cảm biến đo nhiệt độ, độ ẩm, áp suất, và tốc độ gió. Chúng được thả từ máy bay vào cơn bão để thu thập dữ liệu ở nhiều độ cao khác nhau. Thông tin từ dropsondes giúp xây dựng mô hình chính xác về cấu trúc và cường độ của bão, từ đó dự đoán ảnh hưởng của nó đến các khu vực có khả năng bị tác động.
Góc nhìn bên ngoài của một máy bay săn bão.
Hệ thống định vị và liên lạc tiên tiến cũng là yếu tố không thể thiếu trên máy bay săn bão. Chúng sử dụng GPS và liên lạc vệ tinh để xác định vị trí chính xác trong cơn bão và truyền dữ liệu thời tiết về trung tâm điều hành mặt đất theo thời gian thực. Điều này cho phép các nhà khí tượng học theo dõi và phân tích dữ liệu trong khi cơn bão vẫn diễn ra, cung cấp thông tin quan trọng cho công tác cảnh báo và ứng phó kịp thời.
Với khả năng xuyên thấu qua lớp mây dày và không khí nhiễu loạn, máy bay săn bão có thể tiếp cận vùng trung tâm của cơn bão, nơi được gọi là mắt bão. Đây là khu vực tương đối yên tĩnh trong cơn bão, nhưng để đến được đây, máy bay phải vượt qua những vùng gió mạnh và dòng khí xoáy cực kỳ nguy hiểm. Thiết kế đặc biệt của máy bay giúp thu thập dữ liệu quan trọng về áp suất và các đặc điểm khác của bão.
Các phi hành đoàn trên máy bay săn bão được đào tạo chuyên sâu và trang bị các hệ thống an toàn như bình oxy dự phòng và thiết bị thoát hiểm khẩn cấp. Họ làm việc trong môi trường nguy hiểm để thu thập dữ liệu quý giá, giúp bảo vệ hàng triệu người khỏi thảm họa thiên nhiên.
Trong tương lai, công nghệ săn bão sẽ hướng tới việc sử dụng máy bay không người lái (UAV) để tiếp cận những khu vực nguy hiểm nhất của cơn bão. Điều này sẽ giúp thu thập dữ liệu một cách an toàn hơn, đồng thời nâng cao khả năng dự đoán và cảnh báo bão.