Linh cẩu

Họ Linh cẩu (Hyaenidae) có nguồn gốc từ từ Hy Lạp cổ đại ὕiatedνα, hýaina) bao gồm các động vật ăn thịt có hình dáng giống mèo. Hiện chỉ còn 4 loài linh cẩu tồn tại (trong 3 chi). Đây là họ nhỏ thứ năm trong Bộ Ăn thịt, và là một trong những họ có các loài nhỏ nhất trong Lớp Thú. Dù sự đa dạng loài thấp, linh cẩu đóng vai trò quan trọng và đặc trưng trong hầu hết các hệ sinh thái châu Phi. Chúng có kích thước khá lớn, xuất phát từ châu Phi và tiểu lục địa Ấn Độ.

Đặc điểm

Hai chi trước của linh cẩu dài và khỏe hơn hai chi sau. Hàm răng mạnh mẽ giúp chúng xé thịt dai rất hiệu quả. Linh cẩu được biết đến như một trong những loài động vật ăn thịt tham lam nhất trên cạn, có khả năng tiêu diệt các loài lớn như ngựa vằn, linh dương đầu bò, trâu rừng. Khả năng chạy nhanh cũng cho phép chúng đuổi kịp các loài chim ở khoảng cách gần, tuy nhiên, linh cẩu ít khi tự săn mồi mà chủ yếu bám theo các động vật săn mồi khác như sư tử, báo để cướp mồi. Vì cơ thể linh cẩu không thích hợp cho việc săn mồi giống như sư tử hay báo, chúng phải phụ thuộc vào các loài khác để tìm kiếm thức ăn. Linh cẩu cũng biết cách theo dõi và tận dụng động vật ăn xác chết như kền kền để xác định nơi có cuộc đi săn thành công.

Ở châu Phi, linh cẩu thường xung đột với sư tử, đặc biệt khi chúng nhòm ngó con mồi mà sư tử đã săn được. Tuy nhiên, những cuộc đối đầu này hiếm khi dẫn đến cái chết, vì linh cẩu thường cướp mồi theo bầy đàn khi sư tử lơ là và bảo vệ các thành viên trong đàn bị tấn công. Sư tử chủ yếu tấn công để bảo vệ thức ăn.

Với tính cách tham lam, liều lĩnh, hàm răng sắc nhọn và thói quen sống theo bầy đàn, một nhóm linh cẩu có thể đánh bại và giết chết sư tử khi một cá thể trong đàn bị tấn công nhờ vào số lượng đông đảo, hoặc chúng tấn công những cá thể sư tử bị lạc, già yếu, hoặc bị thương. Thêm vào đó, linh cẩu, ngay cả khi đơn độc, cũng thường xuyên gây sự và cướp mồi từ báo săn, vì báo, với cơ thể mảnh dẻ và nhỏ hơn, thường phải bỏ chạy mỗi khi linh cẩu trưởng thành đến gần.

Phân loại

Danh sách phân loại dưới đây là nguyên thủy. Họ Hyaenidae

• Phân họ Hyaeninae (Phân họ Linh cẩu)
  • Crocuta crocuta: Linh cẩu đốm, linh cẩu cười
  • Hyaena brunnea: Linh cẩu nâu
  • Hyaena hyaena: Linh cẩu vằn
• Phân họ Protelinae (Phân họ Sói đất)
  • Proteles cristatus: Sói đất

Tuy nhiên, danh sách dưới đây dựa trên công trình của McKenna và Bells trong Classification of Mammals, 1997 cho các chi tiền sử và Wozencraft (2005) trong Wilson và Reeders, Mammal Species of the World cho các chi còn sinh tồn. Nhóm Percrocutids, trái ngược với phân loại của McKenna và Bells, không được gộp vào họ Hyaenidae mà được phân loại thành một họ riêng biệt gọi là Percrocutidae. Hơn nữa, chi Paracrocuta, bao gồm loài linh cẩu nâu, không được đưa vào chi Pachycrocuta mà thuộc chi Hyaena. Protelinae (sói đất) không được xem là phân họ riêng mà được đưa vào phân họ Hyaeninae.

• Họ Hyaenidae
  • • †Tongxinictis (Trung Miocen tại châu Á)
  • †Phân họ Ictitheriinae
    • †Herpestides (Tiền Miocen tại châu Phi và Á-Âu)
    • †Plioviverrops (bao gồm cả Jordanictis, Protoviverrops, Mesoviverrops; Tiền Miocen đến Tiền Pliocen tại châu Âu, Hậu Miocen tại châu Á)
    • †Ictitherium (= Galeotherium; bao gồm cả Lepthyaena, Sinictitherium, Paraictitherium; Trung Miocen tại châu Phi, Hậu Miocen đến Tiền Pliocen tại Á-Âu)
    • †Thalassictis (bao gồm Palhyaena, Miohyaena, Hyaenictitherium, Hyaenalopex; Trung đến Hậu Miocen tại châu Á, Hậu Miocen tại châu Phi và châu Âu)
    • †Hyaenotherium (Hậu Miocen đến Tiền Pliocen (?) tại Á-Âu)
    • †Miohyaenotherium (Hậu Miocen tại châu Âu)
    • †Lychyaena (Hậu Miocen tại Á-Âu)
    • †Tungurictis (Trung Miocen tại châu Phi và Á-Âu)
    • †Proictitherium (Trung Miocen tại châu Phi và châu Á, Trung đến Hậu Miocen tại châu Âu)
  • Phân họ Hyaeninae
    • †Palinhyaena (Hậu Miocen tại châu Á)
    • †Ikelohyaena (Tiền Pliocen tại châu Phi)
    • Hyaena (=Euhyaena, =Hyena; bao gồm Parahyaena, Pliohyaena, Pliocrocuta, Anomalopithecus) Tiền Pliocen (?Trung Miocen) đến gần đây tại châu Phi, Hậu Pliocen (?Hậu Miocen) đến Hậu Pleistocen tại Á-Âu)
    • †Hyaenictis (Hậu Miocen tại châu Á?, Hậu Miocen tại châu Âu, Tiền Pliocen (?Tiền Pleistocen) tại châu Phi)
    • †Leecyaena (Hậu Miocen và/hoặc Tiền Pliocen tại châu Á)
    • †Chasmaporthetes (=Ailuriaena; bao gồm cả Lycaenops, Euryboas; Hậu Miocen đến Tiền Pleistocen tại Á-Âu, Tiền Pliocen đến Hậu Pliocen hay Tiền Pleistocen tại châu Phi, Hậu Pliocen đến Tiền Pleistocen tại Bắc Mỹ)
    • †Pachycrocuta (Pliocen và Pleistocen tại Phi-Á-Âu)
    • †Adcrocuta (Hậu Miocen tại Á-Âu)
    • Crocuta (Linh cẩu đốm = Crocotta; bao gồm cả Eucrocuta; Hậu Pliocen đến gần đây tại châu Phi, Hậu Pliocen đến Hậu Pleistocen tại Á-Âu)
    • Proteles (Sói đất = Geocyon; Pleistocen đến gần đây tại châu Phi)

Hình ảnh

• Pachycrocuta

Chú thích

• Linh cẩu: Tổng quan về động vật hoang dã từ Quỹ Sinh vật hoang dã châu Phi
• Trang thông tin về linh cẩu của Robin M. Weare Lưu trữ ngày 2008-05-09 tại Wayback Machine
• Nature-Wildlife.com Lưu trữ ngày 2006-03-07 tại Wayback Machine
• Trích dẫn về linh cẩu Lưu trữ ngày 2007-09-30 tại Wayback Machine từ 'The Safari Companion' của Richard D. Estes (ISBN 1-890132-44-6)
• Phòng thí nghiệm của Kay E. Holekamp
• Ảnh và thông tin về linh cẩu
• Cơ chế phát triển đặc điểm đực ở linh cẩu đốm trong tử cung
• Họ Linh cẩu tại Lioncrusher.com Lưu trữ ngày 2007-07-01 tại Wayback Machine
• Nhóm chuyên gia về linh cẩu Lưu trữ ngày 2004-07-27 tại Wayback Machine