Linh hồn Trương Ba, thân xác thịt da

Linh hồn Trương Ba, thân xác thịt da là một câu chuyện dân gian Việt Nam kể về ông lão giỏi cờ tướng tên là Trương Ba, phải chết sớm. Đế Thích, một tiên cờ vì ngưỡng mộ tài nghệ cờ của Trương Ba, đã cho ông sống lại trong thân xác của một người hàng thịt.

Bối cảnh của câu chuyện được cho là làng Quy Nhơn, Tân Lập, Yên Mỹ, Hưng Yên. Câu chuyện này được cụ Trần Quốc Chính, một nhà thư pháp, nghiên cứu Hán Nôm biên soạn lại thành cuốn sách có tên Dấu ấn làng Đình Sơn, xuất bản năm 2011. Câu chuyện dân gian này gắn liền với di tích lịch sử Đền Thiên Đế của thôn. Năm 2012, Đài Truyền hình tỉnh Hưng Yên đã tổ chức phóng sự để nghiên cứu khu di tích này.

Sự tích này là nguồn cảm hứng cho nhà soạn kịch Lưu Quang Vũ để viết ra một vở kịch nổi tiếng cùng tên. Tuy nhiên, ông đã đưa thêm phần kết thúc bi thảm vào vở kịch của mình. Vở kịch của ông mang đến một thông điệp:

Năm 2006, đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cũng đã chuyển thể sự tích này thành một bộ phim điện ảnh, nhưng với bối cảnh hiện đại hơn và phong cách hài hước hơn.

Cốt truyện

Trương Ba là một ông lão giỏi đánh cờ tướng, nổi tiếng với tính cách nhẹ nhàng, hiền lành, lương thiện và thẳng thắn, được mọi người yêu quý và kính trọng. Ông có vợ và một đứa con trai. Gia đình ông sống hạnh phúc, trong khi đối diện là một gia đình hàng thịt không hạnh phúc.

Một ngày nọ, tiên cờ Đế Thích ngưỡng mộ tài nghệ cờ của Trương Ba, xuống hạ giới để đọ cờ với ông và tặng ông một bó nhang. Để khi nào muốn chơi cờ với ông, chỉ cần đốt nhang. Tuy nhiên, vì bị Nam Tào 'ghi sổ sinh tử' nhầm, Trương Ba chết oan. Đến ngày giỗ, vợ ông thắp nhang cầu nguyện cho ông. Vô tình, bà đã gọi Đế Thích.

Đế Thích xuất hiện nhưng Trương Ba đã từ lâu đã chết, xác không còn nguyên vẹn để hồi hồn. Đế Thích hứa sẽ hồi sinh Trương Ba để sửa lỗi sai của Nam Tào.

Lúc đó, do sự cẩu thả, anh hàng thịt gần nhà đã chết. Đế Thích dùng xác anh để cho linh hồn của Trương Ba nhập vào. Trương Ba trong thân xác anh hàng thịt vui mừng trở về với vợ. Vợ ông ban đầu sợ hãi nhưng sau khi nghe Trương Ba kể lại, bà tin và rất vui mừng. Trong khi đó, vợ anh hàng thịt lại ghen tuông và kiện lên quan vì cho rằng chồng mình đã tái sinh thành Trương Ba.

Quan hỏi người bán thịt như ai là vợ, anh ta chỉ vào Trương Ba và nói với vợ cũ của mình là vợ người bán thịt trong xóm.

Khi quan hỏi về cách làm thịt heo, anh ta không biết, nhưng khi hỏi về cờ tướng, anh ta trả lời rất rõ ràng và chính xác. Viên quan gặp khó khăn vì linh hồn này vẫn còn sống trong xác người khác, sau khi gọi vợ Trương Ba tìm hiểu xem khi chồng còn sống có làm điều gì đặc biệt không. Vợ Trương Ba chân thành kể lại câu chuyện về Đế Thích khi xuống chơi cờ, hứa rằng khi chồng mình chết, họ sẽ thắp nhang để cầu nguyện và ông sẽ cứu hồn, nhưng đáng tiếc họ quên điều đó, chỉ khi xác chồng đã thối rữa họ mới nhớ đến, may mắn có người bán thịt mới chết, ông tiên mới đưa linh hồn của Trương Ba vào xác người bán thịt. Viên quan muốn tách riêng linh hồn của người bán thịt, hỏi anh ta có biết Đế Thích không, anh ta trả lời như vợ Trương Ba nói, và do đó bị xử lý là: 'Ban ngày sẽ là người bán thịt, tối sẽ trở thành Trương Ba.'

Và từ đó, những mâu thuẫn giữa linh hồn và xác thể bắt đầu nảy sinh.