Lo âu trong mùa lễ hội - Khi Niềm Vui Trở Nên Gánh Nặng

Với sự hân hoan và phấn khích, mùa lễ hội cuối năm cũng mang đến cảm giác lo âu, buồn bã cho không ít người.

1. Lo âu trong mùa lễ hội là gì?

Đây là thuật ngữ mô tả cảm giác căng thẳng, lo lắng kèm tâm trạng chán chường khi mùa lễ hội cuối năm đang đến gần. Một số biểu hiện phổ biến khác có thể kể đến việc ăn uống không bình thường, biến động cảm xúc và xu hướng tăng cường việc sử dụng đồ uống có cồn. Theo báo cáo từ Đại học UCL (Anh), tình trạng này ảnh hưởng tới khoảng 40% dân số thế giới, đặc biệt là ở các quốc gia thuộc Bắc bán cầu.

Ở các nước phương Tây, mùa lễ hội kéo dài từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau, với 3 ngày lễ quan trọng: lễ Tạ Ơn, Giáng Sinh và năm mới. Trong khi đó, tại Việt Nam, mùa lễ hội bắt đầu từ rằm tháng Chạp âm lịch và kéo dài cho đến hết tháng Giêng âm lịch.

Mặc dù vậy, nhờ sự lan tỏa của văn hóa toàn cầu, không khí Giáng Sinh ở Việt Nam cũng trở nên rõ ràng hơn trong những năm gần đây. Điều này khiến không ít người phải đối mặt với lo âu trong mùa lễ hội từ cuối năm dương lịch, kéo dài cho đến khi Tết kết thúc.

2. Nguồn gốc của lo âu trong mùa lễ hội

Theo tác giả Steven Poole chia sẻ trong cuốn sách A Word For Every Day of the Year, festive bắt nguồn từ từ tiếng Latin festum, có nghĩa là “lễ hội”. Tuy nhiên khi được sử dụng trong tiếng Anh vào thế kỷ 17, festive lại mang nghĩa là tụ tập ăn uống (bởi vì chúng ta thường ăn uống trong lễ hội), và cũng là nguồn gốc của từ feast (bữa tiệc).

Từ khoảng thế kỷ 19, mùa lễ hội được đặt tên là thời kỳ festive season, bắt đầu từ tháng 11 và kéo dài tới tháng 1 như đã đề cập. Tuy nhiên, một câu hỏi đặt ra là tại sao chỉ có giai đoạn này được gọi là thời kỳ festive season trong khi có nhiều lễ hội xảy ra trong năm? Và tại sao lại chỉ ở giai đoạn này, lo âu trong mùa lễ hội mới xuất hiện?

Theo một nghiên cứu từ Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), mùa lễ hội diễn ra vào mùa đông khắc nghiệt ở Bắc bán cầu. Điều này khiến con người có xu hướng ăn nhiều hơn và mong muốn ở gần người khác để cảm thấy ấm áp và bảo vệ bản thân khỏi cái lạnh. Việc thiếu đi những yếu tố này được coi là nguy hại cho bản năng sinh tồn, từ đó kích thích cảm giác lo âu và sợ hãi.

Hơn nữa, thời gian giữa các ngày lễ trong giai đoạn này rất ngắn. Điều này khiến nhiều người trở nên “quá tải” cảm xúc, đặc biệt khi cảm giác của lễ Giáng sinh chưa kịp phai nhạt thì đã phải chuyển sang chào đón năm mới.

3. Tại sao lo âu trong mùa lễ hội phổ biến?

Dữ liệu từ Google Trends về lo âu trong mùa lễ hội từ năm 2020 đã cho thấy, từ khóa này được tìm kiếm nhiều nhất vào hai tuần đầu tiên của tháng 12. Google cũng đề xuất nhiều cụm từ mang ý nghĩa tương tự, như lo âu ngày lễ hay buồn Giáng sinh.

Trên TikTok, hashtag #loâutrongsuốtmùalễhội đạt tới gần 30 nghìn lượt tương tác. Đa số người dùng chia sẻ trải nghiệm của họ về tình trạng này và tìm kiếm lời khuyên. Video từ tài khoản @healingtheanxiousmind đã thu hút gần 700,000 lượt xem, cùng nhiều bình luận đồng cảm về mùa lễ hội mệt mỏi trong một năm khó khăn.

Tài khoản @MohammadHussain lại chia sẻ một quan điểm hài hước hơn trên X. Với người Hồi giáo, anh ta không biết gì về Noel cho đến khi đến Canada, và bị “bắt nạt” bởi việc chuẩn bị cho ngày lễ. Anh ta từng nghĩ Noel chỉ là việc trang trí cây thông, nhưng thực sự còn phải trang hoàng nhà cửa và tiêu nhiều tiền để mua quà.

Thực tế, việc chi tiêu trong mùa lễ hội gây không ít áp lực cho nhiều người, đặc biệt là trong thời kỳ suy thoái kinh tế khi nhiều người mất nguồn thu nhập. Ngoài ra, nguy cơ gặp lo âu trong mùa lễ hội cũng tăng cao hơn nếu gặp phải các biến cố lớn trong năm hoặc đến từ một gia đình không mấy hạnh phúc.

Đối mặt với các câu hỏi về thu nhập, tình duyên hoặc bị so sánh với những người khác trong các buổi họp gia đình thường khiến chúng ta căng thẳng. Đối với những người độc thân, việc nhìn thấy những cặp đôi tay trong tay đi dạo phố đêm Noel cũng là một nỗi đau không kém.

4. Cách ứng phó với lo âu trong mùa lễ hội?