Chuột lang nước (Hydrochoerus hydrochaeris) là loài gặm nhấm có kích thước đặc biệt. Thực tế, đây là loài gặm nhấm lớn nhất trên thế giới hiện vẫn còn tồn tại - mặc dù là một loài chuột nhưng lại có kích thước của một con chó Labrador.
Chuột lang nước (Hydrochoerus hydrochaeris) được phân bố rộng rãi ở hầu hết các khu vực Nam Mỹ và thường sống gần các khu rừng và mặt nước. Chúng thích sống dưới nước và dành phần lớn thời gian của mình để bơi lội, tránh sự săn đuổi của báo đốm và ăn cỏ.
Những con chuột lang nước có thể nặng từ 35 đến 66 kg và có thể dài đến 1,3 mét. Cái đực thường nhỏ hơn và nhẹ hơn so với cái cái. Chúng cao khoảng 60 cm. Kích thước của chúng tương đương với những con chó Labrador, mặc dù thực tế là loài chuột này mập mạp và nặng hơn.
Loài chuột này có mối quan hệ họ hàng gần với chuột lang và chuột hang đá. Tuy nhiên, chúng không phải là loài gặm nhấm lớn nhất từng tồn tại - Josephoartigasia monesi, một loài tương tự như chuột lang nước nhưng đã tuyệt chủng từ 2 đến 4 triệu năm trước. Những con thú khổng lồ này có cân nặng lên đến 1 tấn, với chiều dài cơ thể lên đến 3 mét!
Những con Josephoartigasia monesi thời tiền sử có cổ ngắn và thân hình mập mạp, chứa nhiều mỡ. Chúng thường đi bộ và chạy bằng bốn chân như những con bò rừng hiện đại. Giống như chuột lang nước, chúng có 4 ngón ở bàn chân trước và 3 ngón ở bàn chân sau được kết nối bởi một lớp da mỏng giúp chúng bơi lội. Không giống như đa số loài gặm nhấm hiện đại có đuôi dài, chúng thường không có hoặc có đuôi ngắn hơn nhiều so với tỷ lệ cơ thể.
Tên khoa học của chuột lang nước xuất phát từ tiếng Hy Lạp và có nghĩa là 'lợn nước' (cả tên chi và loài). Mặc dù chúng không phải là loài lợn, nhưng chuột lang nước rất ưa nước.
Chúng là loài động vật có vú bán thủy sinh và thường dành nhiều thời gian dưới nước. Suốt cuộc đời, chúng sống trong khu rừng dày đặc gần hồ, sông hoặc đầm lầy.
Chuột lang nước có sự thích nghi đặc biệt với cuộc sống xung quanh vùng đất ngập nước. Chúng có bàn chân có màng giúp chúng bơi lội và có khả năng áp tai vào đầu để tránh nước xâm nhập, có thể ở dưới nước trong 5 phút. Hành vi này giúp chúng tránh được sự săn bắn của kẻ thù.
Mắt, tai và mũi của chúng đặt trên đỉnh đầu nên chúng có thể ngâm đầu dưới nước. Điều này giúp chúng ít bị phát hiện hơn khi phải đối mặt với kẻ săn mồi, nhưng vẫn có thể quan sát được mọi sự diễn ra xung quanh.
Loài chuột khổng lồ này thậm chí giao phối dưới nước.
Chuột lang nước là loài có khẩu phần ăn kén chọn và thường chỉ ăn loại thực vật cụ thể. Tuy nhiên, vào mùa khô khi không có loại thức ăn yêu thích, chúng sẽ thay đổi và ăn nhiều loại thực vật khác nhau.
Loài gặm nhấm khổng lồ này chủ yếu ăn cỏ và thực vật sống dưới nước. Chúng cũng tiêu thụ phân của chính mình để hấp thụ tối đa chất dinh dưỡng và hỗ trợ quá trình tiêu hóa bằng cách tạo ra vi khuẩn có ích.
Elizabeth Congdon, giáo sư và nhà nghiên cứu về chuột lang nước tại Đại học Bethune-Cookman ở Florida, cho biết với The Verge: 'Hành vi này được gọi là coprophagy - một cơ chế để hấp thụ tất cả các chất dinh dưỡng'.
Tương tự như các loài gặm nhấm khác, răng của chúng không ngừng mọc do luôn bị mài mòn khi ăn.
Chúng tiêu thụ từ 3 đến 4 kg cỏ mỗi ngày (tương đương với trọng lượng trung bình của một con mèo). Chuột lang nước sẽ nhai chuyển động từ một bên sang bên kia (giống như lạc đà), trong khi con người nhai lên và xuống.
Chuột lang nước đúng với tên gọi của nó, chúng đặc biệt thích nước. Thậm chí, chúng giao phối ngay cả khi ở dưới nước. Chuột lang nước có khả năng lặn và ở dưới nước tối đa 5 phút. Theo National Geographic, chúng là những 'vận động viên bơi lội tài ba'. Bàn chân có màng giúp chuột lang nước dễ dàng di chuyển trong nước. Lối sống bán thủy sinh cũng giúp chúng thoát khỏi những lần bị săn bắn bởi mèo hoang, đại bàng, rắn anacondas.
Dưới điều kiện lý tưởng, chuột lang nước có thể sống đến 10 năm, nhưng thường không sống lâu hơn 4 năm trong tự nhiên do thường trở thành mục tiêu của báo đốm, báo sư tử, đại bàng, cá sấu và anacondas.
Loài chuột này có tính xã hội và thường sống theo nhóm từ 10-20 con, tuy nhiên vào mùa khô, chúng có thể sống theo nhóm từ 40 con trở lên.
Khi ở trên cạn, loài này cũng có tốc độ đáng kinh ngạc. Chúng có thể chạy với tốc độ lên đến 35 km/h - tương đương với loài ngựa.
Hành vi của loài này thường được ví như hành vi của bò - chúng chỉ cần một nơi yên tĩnh và đủ cỏ để ăn.
Tuy nhiên, chuột lang nước có vẻ khá dễ dạy: đôi khi chúng được nuôi như thú cưng và có người mù ở Suriname đã sử dụng chúng làm hướng dẫn viên. Những người nuôi loài chuột lớn này cũng cho biết chúng học nhanh hơn cả chó khi thực hiện các động tác cơ bản.
Chuột lang nước cũng thường được nuôi làm thú cưng. Tại Nhật Bản, một vườn thú có tên là Izu Shaboten thậm chí còn cho chúng tắm nước nóng để thu hút khách.