Buzz
1. Tơ là gì? Có những loại tơ nào?
Trong ngành sản xuất và sử dụng tơ hiện nay, chúng ta chủ yếu gặp hai loại: tơ thiên nhiên và tơ hóa học. Mỗi loại tơ đều có những đặc điểm và ứng dụng riêng biệt.
Tơ thiên nhiên là những loại tơ có sẵn trong thiên nhiên và có thể sử dụng ngay sau khi thu hoạch và chế biến. Ví dụ bao gồm tơ bông từ cây bông, tơ tằm từ sợi của ấu trùng tằm, và tơ len từ lông của động vật như cừu. Tơ thiên nhiên thường mang lại cảm giác tự nhiên và thoải mái khi tiếp xúc với da, rất được ưa chuộng trong sản xuất quần áo và các sản phẩm dệt may cao cấp.
Khác với tơ thiên nhiên, tơ hóa học được sản xuất qua các phản ứng hóa học từ các hợp chất hữu cơ. Có hai loại chính của tơ hóa học:
+ Tơ tổng hợp: Đây là loại tơ được sản xuất từ các polime thông qua phản ứng hóa học. Ví dụ điển hình bao gồm tơ poliamit như capron và nilon, cũng như tơ vinylic như vinilon và nitron. Tơ tổng hợp thường được sử dụng trong sản xuất các sản phẩm công nghiệp và đồ dùng hàng ngày.
+ Tơ nhân tạo (tơ bán tổng hợp): Loại tơ này được tạo ra bằng cách xử lý hóa học các polime tự nhiên. Các ví dụ bao gồm tơ xenlulozơ, tơ visco, axetat và nhiều loại tơ khác. Tơ nhân tạo thường kết hợp sự thoải mái của tơ tự nhiên với các tính năng cải tiến, và được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất quần áo và sản phẩm y tế.
Tùy theo mục đích sử dụng và yêu cầu của sản phẩm cuối cùng, người ta chọn loại tơ phù hợp để đáp ứng nhu cầu về thẩm mỹ, chất lượng và hiệu suất. Sự đa dạng của các loại tơ góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp thời trang và dệt may, đồng thời đáp ứng nhu cầu phong phú của thị trường hiện nay.
2. Loại tơ nào dưới đây thuộc nhóm tơ bán tổng hợp (tơ nhân tạo)?
Loại tơ nào dưới đây thuộc nhóm tơ bán tổng hợp (tơ nhân tạo)?
A. Tơ tằm
B. Tơ nilon - 6,6
C. Tơ bông
D. Tơ visco
Đáp án chính xác là D
Tơ visco, một thành viên của họ tơ bán tổng hợp (tơ nhân tạo), đóng vai trò quan trọng trong ngành dệt may và sản xuất vật liệu tiêu dùng. Được chế tạo từ quá trình biến đổi polime tự nhiên, tơ visco sở hữu những đặc điểm đặc biệt và ứng dụng phong phú.
Quá trình sản xuất tơ visco bắt đầu với việc tách chất xenlulozơ từ sợi gỗ hoặc bột giấy. Sau đó, chất xenlulozơ được xử lý hóa học để tạo ra visco, với cấu trúc phân tử linh hoạt và khả năng thấm nước tốt. Điều này giúp tơ visco được ứng dụng trong các lĩnh vực y tế như sản xuất băng vệ sinh và băng gạc y tế.
Tơ visco còn được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thời trang để chế tạo quần áo và vải dệt kim. Với đặc tính mềm mịn và khả năng hấp thụ màu sắc xuất sắc, tơ visco tạo ra những sản phẩm thời trang với độ bóng và sự thoải mái tuyệt vời, đáp ứng nhu cầu và sở thích đa dạng của người tiêu dùng.
Tơ visco, nhờ vào tính linh hoạt và khả năng phát triển trong công nghệ sản xuất, trở thành một phần thiết yếu trong ngành dệt may và sản xuất tiêu dùng hiện đại. Sự kết hợp giữa các đặc tính vượt trội và sự tiện lợi đã làm cho tơ visco trở thành một lựa chọn phổ biến cho nhiều ứng dụng trên toàn thế giới.
3. Ví dụ minh họa cho bài tập phân loại tơ
Câu 1: Tơ visco không thuộc loại nào?
A. tơ hóa học B. tơ tổng hợp C. tơ bán tổng hợp D. tơ nhân tạo.
Đáp án: B
Câu 2: Tơ nilon-6,6 được tổng hợp qua phản ứng nào?
A. phản ứng trùng hợp giữa axit ađipic và hexametylen điamin
B. phản ứng trùng ngưng giữa axit ađipic và hexametylen điamin
C. phản ứng trùng hợp từ caprolactam
D. phản ứng trùng ngưng từ caprolactam
Đáp án: B
Nilon-6,6 được tổng hợp qua phản ứng trùng ngưng giữa hexametylenđiamin và axit ađipic.
[-HN-(CH2)6-NH-OC-(CH2)4-CO-]n + 2nH2O.
Câu 3: Quá trình điều chế tơ nào dưới đây là phản ứng trùng hợp?
A. tơ nitron (tơ olon) từ acrilonitrin.
B. tơ capron được tạo ra từ axit -amino caproic.
C. tơ nilon-6,6 được tổng hợp từ hexametilen diamin và axit adipic.
D. tơ lapsan được sản xuất từ etilen glicol và axit terephtalic.
Đáp án: A
Trùng hợp là quá trình kết hợp nhiều phân tử nhỏ (monome), giống nhau hoặc tương tự nhau, để tạo thành một phân tử lớn hơn (polime).
Việc tổng hợp tơ nitron (tơ olon) từ acrilonitrin là một quá trình trùng hợp
Câu 4: Tơ sợi axetat được chế tạo từ nguyên liệu nào?
A. Visco B. Vinyl axetat
C. Axeton D. Este của xenlulozơ và anhiđrit axetic
Đáp án: D
Tơ axetat được tạo ra từ xenlulozơ và anhiđrit axetic:
[C6H7O2(OH)3]n + 3n(CH3CO)2O → [C6H7O2(CH3COO)3]n + 3nCH3COOH
Câu 5: Tơ enang được tổng hợp từ nguyên liệu nào dưới đây?
A. H2N-(CH2)3-COOH B. H2N-(CH2)4-COOH C. H2N-(CH2)5-COOH D. H2N-(CH2)6-COOH
Đáp án: D
Nilon-7 được tổng hợp thông qua phản ứng trùng ngưng giữa axit 7-aminoheptanoic.
nH2N-(CH2)6-COOH
Câu 6: Quá trình điều chế tơ nào dưới đây là phản ứng trùng hợp?
A. tơ nitron (tơ olon) từ acrilonitrin.
B. tơ capron từ axit -amino caproic.
C. tơ nilon-6,6 được tổng hợp từ hexametilen diamin và axit adipic.
D. tơ lapsan được chế tạo từ etilen glicol và axit terephtalic
Đáp án: A
Trùng hợp là quá trình kết hợp nhiều phân tử nhỏ (monome), tương tự hoặc giống nhau, để tạo thành một phân tử lớn hơn (polime).
Việc tổng hợp tơ nitron (tơ olon) từ acrilonitrin là một quá trình trùng hợp
Câu 7. Loại cacbohidrat nào dưới đây được sử dụng để sản xuất tơ visco?
A. Saccarozơ
B. Tinh bột
C. Glucozơ
D. Xenlulozơ
→ Đáp án là D
Tơ visco được chế tạo từ quá trình phản ứng giữa xenlulozơ với CS2 và NaOH, tạo thành dung dịch nhớt gọi là visco. Sau đó, dung dịch này được bơm qua các lỗ nhỏ và ngâm trong dung dịch H2SO4 để hình thành tơ visco.
Câu 8. Hai loại tơ nào dưới đây đều thuộc nhóm tơ tổng hợp?
A. tơ nilon-6,6 và bông.
B. tơ nilon-6,6 và tơ nitron.
C. tơ tằm và bông.
D. tơ visco và tơ axetat.
Đáp án là B
Bông là tơ tự nhiên nên A không đúng.
Cả tơ tằm và bông đều thuộc loại tơ tự nhiên nên C không đúng.
Tơ visco và tơ axetat đều là loại tơ bán tổng hợp (tơ nhân tạo), do đó đáp án D không đúng.
Câu 9: Phát biểu nào dưới đây là chính xác?
A. Trùng hợp stiren tạo ra poli(phenol-fomanđehit).
B. Trùng ngưng buta-1,3-đien với acrilonitrin trong sự có mặt của xúc tác Na tạo ra cao su buna-N.
C. Poli(etylen-terephtalat) được tổng hợp qua phản ứng trùng ngưng của các monome phù hợp.
D. Tơ visco là loại tơ tổng hợp
Đáp án
A không đúng, trùng hợp stiren sẽ thu được polistiren.
B không đúng, đồng trùng hợp buta-1,3-dien với acrilonitrin có xúc tác Na tạo ra cao su buna-N.
D không chính xác, tơ visco thuộc loại tơ nhân tạo.
Đáp án là C
Câu 10. Trong các loại tơ sau: tơ tằm, tơ visco, tơ nilon-6,6, tơ axetat, tơ capron, tơ enang; những loại tơ nào là tơ nhân tạo?
A. tơ tằm và tơ enang.
B. tơ visco và tơ nilon-6,6.
C. tơ nilon-6,6 và tơ capron.
D. tơ visco và tơ axetat.
Đáp án: D
Các loại tơ nhân tạo (hay bán tổng hợp) bao gồm tơ visco và tơ axetat.
Câu 11. Đánh giá các nhận định sau đây:
(1) Chất dẻo là một loại vật liệu polime có khả năng dẻo.
(2) Tơ được phân loại thành hai nhóm: tơ nhân tạo và tơ tổng hợp.
(3) Polietilen có cấu trúc phân nhánh.
(4) Tơ poliamit có độ bền kém trong môi trường kiềm.
(5) Cao su là một loại vật liệu polime có khả năng đàn hồi.
(6) Tơ nitron thuộc nhóm tơ vinylic.
Số lượng nhận định đúng là
A. 4.
B. 3.
C. 5.
D. 2.
Đáp án là A
Có 4 phát biểu đúng: (1), (4), (5), (6).
(2) không chính xác, vì tơ được phân loại thành tơ thiên nhiên và tơ hóa học (bao gồm tơ tổng hợp và tơ bán tổng hợp).
(3) không đúng, polietilen có cấu trúc không phân nhánh.
Bài 12: Xem xét các phát biểu về hợp chất polime
a) Cao su thiên nhiên là một loại polime được tạo ra từ isopren.
b) PVC, PS và cao su buna N đều thuộc nhóm chất dẻo.
c) Các polime không có nhiệt độ nóng chảy cụ thể và không tan trong các dung môi thông thường.
d) Amilopectin và nhựa bakelit đều có cấu trúc phân nhánh.
e) Tơ olon và tơ nilon-6 đều thuộc loại tơ poliamit.
f) Tơ visco và tơ axetat là loại tơ nhân tạo
Số lượng phát biểu chính xác là?
A. 5
B. 4
C. 3
D. 1 phát biểu đúng
