Giải Bài tập Tiếng Việt lớp 5 Tuần 18 trang 63, 64, 65, 66
Bài 1 (trang 63 Cùng em học Tiếng Việt 5 Tập 1): Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Cây cổ thụ
Trong một khu rừng nọ, có bốn cây cổ thụ khổng lồ, cành lá um tùm, thu hút đủ loại sinh vật từ mọi phương hướng. Chúng tập trung dưới bóng cây, chia sẻ những câu chuyện hấp dẫn mà chúng đã nghe được từ khắp nơi trên Trái đất. Cây cổ thụ thích nghe những câu chuyện này và mong muốn khám phá thế giới, nhưng nó không có cánh để bay. Do đó, cây cổ thụ yêu cầu loài chim đưa đi. Tuy nhiên, cây cổ thụ không có chân để đi, vì vậy loài thú cũng từ chối.
Tuy vậy, cây cổ thụ không nản lòng. Nó vẫn cố gắng hấp thụ dinh dưỡng từ đất, hít thở không khí trong lành và uống nước mưa sạch. Cây cổ thụ cho ra nhiều quả ngon đẹp, thu hút đủ loại chim và thú đến ăn. Họ mang hạt giống của cây đi khắp nơi trên Trái đất. Từ những hạt giống đó, những cây con - con cháu của cây cổ thụ - mọc lên ở khắp mọi nơi. Cuối cùng, cây cổ thụ đã thực hiện được ước mơ của mình, khiến rễ lan ra khắp mọi nơi trên Trái đất.
(Theo Gia đình Online)
a) Vì sao nhiều loài chim và muông thú muốn tập trung dưới bóng cây cổ thụ?
Hướng dẫn giải:
- Vì cây cổ thụ to lớn, cành lá xum xuê tạo ra bóng mát lý tưởng để chúng nghỉ ngơi.
b) Tại sao cây cổ thụ mong muốn khám phá khắp nơi?
Hướng dẫn giải:
- Cây cổ thụ muốn khám phá khắp nơi vì nó nghe câu chuyện mà muông thú kể, cảm thấy rất thích và mong muốn tham quan nhiều nơi.
c) Cây cổ thụ có những phẩm chất và tính cách nào?
A. Sáng suốt
B. Kiên nhẫn
C. Đoàn kết
D. Nhân ái
Hướng dẫn giải:
Đáp án: B. Kiên nhẫn
d) Tìm một câu trong đoạn văn có liên từ.
Hướng dẫn giải:
- Quả của nó rất đẹp, rất ngon.
e) Tìm một câu ca dao, tục ngữ nói về tình bạn.
Hướng dẫn giải:
- Đồng bạn không đổi vàng, đồng chí không đổi bạc.
Bài 2 (trang 64 Cùng em học Tiếng Việt 5 Tập 1): Hãy sắp xếp thành câu theo yêu cầu sau:
Hướng dẫn giải:
- Dùng từ tương đương:
Trong quá trình học hành, chúng ta nên học theo những điều đúng đắn của thầy, của bạn.
- Sử dụng đại từ:
Tôi đi học còn anh ấy đi chơi.
- Sử dụng phép so sánh:
Mặt trời đỏ rực giống như một quả cầu lửa.
Bài 3 (trang 65 Cùng em học Tiếng Việt 5 Tập 1): Em bị ốm, người luôn bên cạnh em động viên, chăm sóc, lo cho em uống từng viên thuốc, ăn từng thìa cháo, mất ăn mất ngủ vì em là mẹ. Hãy hình dung và miêu tả lại cảnh của em lúc chăm sóc em bị ốm.
Hướng dẫn giải:
Thứ năm tuần trước, khi em đi học về, em đã bị ướt đẫm trong cơn mưa. Vào nửa đêm, em bắt đầu bị sốt. Trong nhà chỉ còn mẹ và em vì ba đang công tác ở xa. Mẹ lo lắng, suốt đêm đứng canh bên em.
Cơn sốt của em rất khó chịu. Trán em nóng bừng nhưng cơ thể lại lạnh buốt. Cảm giác lạnh đến từ tận xương tuỷ làm em run rẩy: 'Mẹ ơi! Em rét lắm! Mẹ đắp chăn cho em đi!'. Mẹ ôm em chặt vào lòng, an ủi: 'Mẹ hiểu rồi! Em đang bị cảm lạnh đấy mà! Hãy bình tĩnh nhé! Mẹ sẽ giúp em đánh tan cơn sốt ngay thôi!'.
Mẹ đặt em nằm gọn trong giường rồi đi lấy thuốc. Viên thuốc hạ sốt tan nhanh trong cốc nước. Mẹ nhẹ nhàng đưa cốc vào miệng em, dặn dò: 'Con cô' uống hết viên này đi, sau đó ngủ một giấc, sẽ khoẻ mạnh ngay thôi!'.
Em nghe mẹ và uống thuốc nhưng đầu óc em vẫn căng thẳng, không thoải mái chút nào. Mẹ cầm một cái khăn ướt, đắp lên trán em. Mẹ nhẹ nhàng xoa dầu nóng lên lưng, ngực, bàn tay và chân em. Tiếng xoa nhẹ nhàng của mẹ vọng về trong giấc ngủ:
'Con của mẹ thật đáng thương! bị sốt như vậy thì làm sao đi học được vào ngày mai!'. Em bật khóc khi nghe mẹ nói. 'Mẹ ơi! Con yêu mẹ biết bao!' Em ôm mẹ mạnh mẽ rồi rơi vào giấc ngủ không rõ lúc...
Ôi, tiếng gà trống vang lên, báo hiệu một ngày mới bắt đầu. Em mở mắt và thấy mẹ đã không còn ở đây. Trước khi em kịp gọi, mẹ đã đến và nói: 'Con đã tỉnh rồi hả? Mẹ nấu cháo giải cảm cho con rồi đấy! Đánh răng xong con ăn hết bát cháo này, sau đó mẹ sẽ cho con uống thuốc. Nếu đến trưa mà sốt hết, mẹ sẽ đưa con đi học. Nếu vẫn cảm thấy yếu, mẹ sẽ viết đơn xin nghỉ học cho con ngày hôm nay'.
Nhìn vào vòng quầng thâm xung quanh đôi mắt của mẹ, em hiểu rằng cả đêm qua mẹ đã thức trắng để chăm sóc em. Cơn sốt đã dần qua đi, dù đầu em vẫn còn đau nhức nhưng em cảm thấy nhẹ nhõm hơn nhiều. Tay mẹ thật kỳ diệu, như là có sức mạnh phù thủy. Mẹ là điều bảo vệ bất diệt của con trong cuộc sống. Điều này khiến em biết ơn mẹ đến tận đáy lòng! Em mong rằng khi lớn lên, em sẽ có cơ hội trả công ơn cho mẹ.
Bài 4 (trang 65 Cùng em học Tiếng Việt 5 Tập 1): Em hãy mô tả về hình dáng và tính cách của một cô (hoặc chú, bác) trong khu phố (hoặc thôn xóm) mà mọi người đều yêu mến.
Hướng dẫn giải:
Khu phố mà em sống được biết đến với vẻ vui vẻ, văn minh và sự đoàn kết. Điều này đều nhờ vào sự cống hiến của bác Minh - tổ trưởng của khu phố. Bác Minh là người mà em rất mến mộ.
Bác Minh đã ngoài 48 tuổi, cao hơn bố em 8 tuổi nhưng bác vẫn trông rất trẻ trung. Bác cao ráo, thon gọn, em chỉ đến bụng bác thôi. Bác có làn da ngăm đen. Đôi mắt là điểm sáng nhất trên gương mặt bác. Đôi mắt ấy luôn tỏa ra niềm vui và sự ấm áp. Nhìn vào đôi mắt của bác, em cảm thấy ấm áp và an lòng. Ở nhà, bác thường mặc quần áo đơn giản như quần sooc và áo thun trắng. Nhưng khi ra ngoài phố, đặc biệt là khi tham gia các sự kiện của khu phố, bác luôn mặc quần âu và áo sơ mi. Bác cũng sở hữu một chiếc sơ vin và thắt lưng da.
Bác Minh luôn vui vẻ, thân thiện với mọi người. Trong các hoạt động của phường, quận hoặc thậm chí là cả thành phố, bác luôn là người dẫn đầu, là tấm gương sáng. Bác đi từng nhà để kêu gọi mọi người tham gia với tinh thần cao nhất. Bác thường viết thông báo để mọi người biết về tình hình của khu phố. Bác cũng rất khéo léo, mọi người trong khu phố nếu gặp sự cố với các thiết bị như nồi cơm điện, quạt điện... thì đều mang đến nhờ bác. Bác còn sử dụng những vật liệu từ những thứ bỏ đi để tạo ra các đồ chơi cho các em như nhà bằng bìa carton, trò ném bóng - ống từ lon bia, con lật đật, diều giấy...
Em rất thích đến nhà bác Minh để xem bác làm đồ chơi. Một lần, bác còn hướng dẫn em làm một album ảnh từ giấy và carton để tặng bố mẹ vào dịp ngày gia đình Việt Nam. Chính bác Minh đã dạy em cách thể hiện tình cảm một cách đơn giản nhưng ấm áp đối với bố mẹ.
Nhờ có bác Minh, khu phố nhà em đã được nhiều lần công nhận là khu phố văn hóa. Không chỉ có em mà mọi người trong khu phố đều yêu quý và tôn trọng bác. Em và mọi người mong rằng bác sẽ luôn khỏe mạnh để tiếp tục làm tổ trưởng của khu phố trong thời gian dài.
Vui học (trang 66 Cùng em học Tiếng Việt 5 Tập 1):
Phát âm
Để giúp học sinh sửa sai âm “l” thành “n”, cô giáo yêu cầu học sinh tập đọc và ghi nhớ câu: “Cụ Lý lên chợ mua lòng lợn luộc”.
Một tuần sau, cô kiểm tra và khen ngợi học sinh:
- Xuất sắc. Em đã phát âm đúng rồi đấy. Không gì là khó khăn cả.
- Thưa cô, câu này em đọc mãi cũng quen, nhưng những câu như 'nạ, nắm, núc' em cứ cảm thấy khó nhai!
(Sưu tầm)
* Bạn học sinh trong câu chuyện đã khắc phục được tật nói ngọng chưa?
* Viết một câu khác để sửa tật nói ngọng n/l.
Hướng dẫn giải:
- Bạn học sinh vẫn chưa khắc phục được tật nói ngọng vì khi trò chuyện với cô giáo, bạn vẫn lẫn lộn l/n.
- Một câu khác để sửa tật nói ngọng:
Lúc nào lên núi lấy nụa làm lâm, phải chú ý nước lũ.
Các phần khác của sách bài tập Cùng em học Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: