1. Các loại nhân sâm hiện có
Người ta thường phân loại nhân sâm dựa vào cách chế biến và nguồn gốc của môi trường sinh trưởng.
Phân loại dựa trên phương pháp chế biến
- Hồng sâm: Sâm tươi được hấp hơi nước rồi phơi khô mà không gọt vỏ. Quá trình hấp tạo ra chất màu nâu và kích thích hoạt tính sinh học. Có thể bảo quản đến 10 năm (đóng gói hút chân không).
- Bạch sâm: Sâm tươi sau khi bóc vỏ hoặc để nguyên phơi khô, có màu trắng sữa. Không xảy ra phản ứng tạo màu nâu. Thời hạn bảo quản lên đến 3 năm (đóng gói hút chân không).
- Sâm Thái cực: Sâm tươi được ngâm qua nước nóng rồi phơi khô, có màu vàng nhạt hoặc nâu vàng nhạt. Bề mặt cắt có màu nâu sáng, phần giữa sáng hơn. Thời gian bảo quản là 10 năm (đóng gói hút chân không).
Phân loại theo nguồn gốc
- Nhân sâm Hàn Quốc: Củ sâm Hàn Quốc thường có phần đầu rắn chắc, ngắn và hơi tròn. Phần chân củ màu vàng hoàng thổ với các chân rõ rệt. Loại sâm này nặng hơn các loại khác và có mùi thơm đặc trưng khi sử dụng.
- Nhân sâm Triều Tiên: Có đặc điểm tương tự sâm Hàn Quốc nhưng với mùi thơm nhẹ nhàng hơn.
- Sâm Mỹ: Sâm có màu vàng nâu, hình trụ tròn với vỏ có các vân ngang nổi lên và nhiều vết sần. Đầu củ có vành rõ ràng, mặt cắt phẳng, màu trắng ngà và hơi bột. Vị hăng đắng với hậu ngọt và mùi thơm mát đặc trưng.
- Sâm Trung Quốc: Củ sâm có phần đầu hơi mềm, thon dài và thân màu trắng. Cấu trúc bên trong xốp, phần dưới chân sâm không rõ ràng, kích thước đồng đều và trọng lượng nhẹ.
- Nhân sâm Việt Nam: Củ sâm có các đốt giống như đốt trúc, mỗi mắt sâm thể hiện số năm tuổi. Phần đầu nhỏ và mềm, thân màu trắng và xốp, rễ mọc từ thân sâm, mùi thơm nhẹ. Sâm Ngọc Linh là loại cực kỳ quý hiếm.
2. Lợi ích của nhân sâm đối với sức khỏe
Nhân sâm, với hàm lượng dưỡng chất phong phú, mang lại nhiều lợi ích đáng giá cho sức khỏe. Khoa học đã xác nhận một số công dụng nổi bật của nhân sâm như sau:
Chống oxy hóa và giảm viêm:
Chiết xuất từ nhân sâm chứa ginsenoside, một hoạt chất có khả năng chống oxy hóa, ngăn chặn sự hình thành gốc tự do trong tế bào, và giảm thiểu phản ứng viêm trong cơ thể.
Cải thiện tâm trạng và trí nhớ:
Thử nghiệm trên động vật đã chứng minh rằng các thành phần ginsenosides và hợp chất K trong nhân sâm có khả năng bảo vệ tế bào não khỏi gốc tự do, làm dịu thần kinh và cải thiện trí nhớ. Chúng cũng hỗ trợ tích cực trong việc cải thiện hành vi và nhận thức ở những người mắc Alzheimer.
Nhân sâm cung cấp nguồn năng lượng phong phú, hỗ trợ bệnh nhân yếu và những người hoạt động thể chất nhanh chóng phục hồi sức khỏe.
Các nghiên cứu còn chỉ ra rằng nhân sâm có khả năng chống mệt mỏi và tăng cường hệ miễn dịch cho bệnh nhân ung thư.
Hỗ trợ điều trị rối loạn cương dương ở nam giới
Nhân sâm, đặc biệt là hồng sâm, là một phương thuốc quý trong y học cổ truyền để điều trị rối loạn cương dương. Một nghiên cứu tại Hàn Quốc vào năm 2002 cho thấy khoảng 60% nam giới gặp vấn đề này đã thấy sự cải thiện rõ rệt sau khi sử dụng nhân sâm. Nó giúp tăng cường lưu thông máu đến dương vật, từ đó làm cho sự cương cứng nhanh hơn và duy trì lâu hơn.
Ngăn ngừa và chống lại virus cảm cúm
Nghiên cứu trên chuột đã chỉ ra rằng nhân sâm có khả năng ức chế sự phát triển của virus cúm hợp bào hô hấp (RSV). Chiết xuất từ nhân sâm giúp các tế bào phổi chống lại virus cúm hiệu quả hơn.
Giảm đường huyết và hỗ trợ điều trị tiểu đường
Hoạt chất Ginsenosides trong nhân sâm có khả năng hạ đường huyết bằng cách kích thích sản xuất insulin ở tuyến tụy và cải thiện tình trạng kháng insulin, từ đó giảm các triệu chứng khó chịu của bệnh tiểu đường.
Tăng cường hệ miễn dịch
Các thử nghiệm trên bệnh nhân ung thư dạ dày cho thấy nhân sâm giúp nâng cao khả năng miễn dịch sau khi hóa trị, đồng thời làm giảm các tác dụng phụ của thuốc hóa trị.
Thêm vào đó, chiết xuất từ nhân sâm cũng có thể làm tăng hiệu quả của các loại vắc xin phòng ngừa cúm.
Ngăn ngừa ung thư: Lợi ích ít người biết từ nhân sâm
Ginsenosides trong nhân sâm không chỉ có khả năng chống oxy hóa, duy trì sức khỏe tế bào mà còn ngăn cản sự phát triển của tế bào bất thường, giúp phòng ngừa ung thư.
Tăng cường lưu thông máu và cải thiện sức khỏe sinh lý nam giới
Nhân sâm chứa các thành phần quý giúp cải thiện tuần hoàn máu, ngăn ngừa hình thành mảng xơ vữa trong động mạch, tăng cường lưu thông máu đến cơ quan sinh dục nam. Việc sử dụng nhân sâm thường xuyên giúp nâng cao sức khỏe sinh lý và khả năng hoạt động tình dục của nam giới.
Cải thiện giấc ngủ chất lượng
Nhờ vào khả năng làm dịu căng thẳng thần kinh, chiết xuất nhân sâm giúp giảm lo âu và căng thẳng. Điều này hỗ trợ điều trị mất ngủ và giúp người sử dụng có được giấc ngủ sâu và ngon hơn.
Ngăn ngừa lão hóa và kéo dài tuổi thọ
Sử dụng nhân sâm lâu dài giúp làm chậm quá trình lão hóa và kéo dài tuổi thọ một cách hiệu quả.
3. Phương pháp sử dụng nhân sâm tươi
Nhân sâm ngâm với mật ong
Để thực hiện cách này, bạn cần chuẩn bị:
- Rửa sạch nhân sâm tươi và cắt thành những lát mỏng.
- Chọn bình đựng sạch sẽ, kích thước tùy theo lượng nhân sâm.
- Đặt nhân sâm vào bình, đổ mật ong vào đầy và đậy kín nắp. Bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm và ánh nắng trực tiếp.
- Bạn có thể dùng trực tiếp hoặc pha với nước ấm để uống như trà.
- Sau 7 ngày ngâm, pha 3 - 4 thìa mật ong với nước ấm và uống vào buổi sáng trước bữa ăn từ 15 - 30 phút. Vào mùa đông, thêm nước nóng vào nhân sâm ngâm mật ong cũng rất tốt cho sức khỏe.
Xay cùng sữa tươi
Một cách sử dụng nhân sâm tươi hiệu quả không kém là xay nhân sâm đã rửa sạch với sữa tươi để uống. Mỗi lần chỉ cần từ 1 - 4g nhân sâm, và người bị tiểu đường nên chọn sữa không đường để sử dụng.
Cách thực hiện như sau:
- Rửa sạch một củ nhân sâm và cắt thành những lát mỏng.
- Chuẩn bị 1 - 2 quả chuối, táo, hoặc dâu, cắt thành các miếng nhỏ.
- Đưa nhân sâm, trái cây, 1 hộp sữa chua và 250ml sữa tươi vào máy xay và xay nhuyễn. Sử dụng ngay sau khi chế biến, nếu hỗn hợp quá đặc, có thể thêm một chút nước lọc.
Ngâm nhân sâm với rượu
Phương pháp ngâm rượu nhân sâm là cách phổ biến, thường thấy ở các cửa hàng nhân sâm. Cách này mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và sinh lực của nam giới.
Để thực hiện việc ngâm rượu nhân sâm, bạn cần làm theo các bước sau:
- Chọn củ sâm tươi nhất có thể, rửa sạch để tránh làm rụng phần rễ.
- Chọn một bình đựng phù hợp với kích thước củ sâm và lau khô bình trước khi sử dụng.
- Sử dụng rượu nếp trắng sạch, cho nhân sâm vào bình và đổ rượu ngập lên trên.
- Rượu nhân sâm có thể sử dụng sau 1 - 3 tháng, và sẽ càng ngon nếu để lâu hơn. Lưu ý mỗi người chỉ nên uống một ly nhỏ mỗi ngày.
Pha trà từ nhân sâm
Cách sử dụng nhân sâm tươi này rất đơn giản và hiệu quả. Bạn có thể uống hằng ngày như trà để bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể.
Để pha trà nhân sâm, rửa sạch củ sâm tươi, thái thành lát mỏng. Mỗi lần cho từ 1 - 2g vào ấm nước sôi và sử dụng như trà. Bạn có thể pha từ 1 - 3 lần, sau đó nhai và nuốt phần bã nhân sâm. Tuy nhiên, nếu hãm nước nhiều lần, dưỡng chất trong nhân sâm sẽ giảm dần. Nên uống trà vào buổi sáng hoặc chiều trước bữa ăn 30 phút và tránh uống vào buổi tối để không gây mất ngủ. Cũng nên hạn chế sử dụng quá 3g mỗi ngày.