Lợi ích sức khỏe từ 'thuốc' tự nhiên

Giảm bệnh tật, kích thích giác quan và tăng cường hormone hạnh phúc là những lợi ích khi dành thời gian trong không gian xanh của cây cối và biển cả.

Các nghiên cứu cho thấy không gian xanh như công viên, rừng và núi, cũng như các khu vực gần biển, hồ và sông, đều có tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới về Không gian xanh và Sức khỏe tinh thần khẳng định rằng thời gian dành cho thiên nhiên, dù ở đô thị hay ngoại ô, đều cải thiện tâm trạng, khả năng tư duy và sức khỏe tâm thần.

Sam Delaney, một nhà văn sống ở London, Anh, bị rối loạn lo âu và stress mãn tính do gánh nặng mưu sinh và khoản nợ thế chấp. Để giảm căng thẳng, anh theo lời khuyên của bạn mình là Gary Evans, áp dụng phương pháp trị liệu tắm rừng. Đây là việc kết hợp chánh niệm và thiền định khi đắm mình trong thiên nhiên, giúp cải thiện tâm trạng và các vấn đề sức khỏe thể chất.

Sau khi dành mỗi tuần một buổi đắm mình trong không gian cây xanh, hồ nước, gió trong lành, lắng nghe tiếng chim hót và tiếng gió xào xạc, Delaney đã giảm dần chứng lo âu mãn tính, tinh thần và thể chất trở nên mạnh mẽ, dẻo dai hơn.

Thiên nhiên - nguồn năng lượng vô tận

Thiên nhiên chứa đựng nhiều yếu tố có khả năng chữa lành. Ví dụ như phong tục 'tắm rừng' của người Nhật, hay còn gọi là Shinrin-yoku, nghĩa là đi bộ chậm trong rừng và hít thở phytoncides - hợp chất thơm từ cây cối. Việc này giúp giảm huyết áp, giảm trầm cảm và nâng cao sức khỏe tinh thần.

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Frontiers in Psychology năm 2019 đã chỉ ra rằng, trẻ em sau khi đi dạo giữa thiên nhiên thể hiện phản ứng nhanh nhẹn và tập trung tốt hơn so với khi đi qua các khu vực đô thị.

Ngoài ra, việc kết nối với thiên nhiên mang lại 'sự quyến rũ mềm mại', một trạng thái thoải mái không cần chú ý gắng gượng, cho phép tâm trí tự do mơ mộng và suy tư. Trong vòng tay thiên nhiên, con người thường tìm thấy không gian để suy ngẫm về các vấn đề tâm linh và ý nghĩa cuộc sống. Điều này liên quan đến giả thuyết sinh học, cho rằng nhu cầu kết nối với thiên nhiên và sự sống khác là bản năng cố hữu, giải thích vì sao thiên nhiên có sức ảnh hưởng sâu sắc đến tâm hồn và thể chất con người.

Thiên nhiên tạo nên khúc nhạc cho giác quan

Môi trường tự nhiên tạo nên một bức tranh sống động không chỉ qua màu sắc mà còn qua hình dáng của các vật thể. Các nghiên cứu chỉ ra rằng ngắm nhìn các hình dạng tự nhiên như lá dương xỉ, hoa, đỉnh núi hoặc sóng biển, có thể kích thích hoạt động sóng alpha (đo bằng điện não đồ, EEG) trong não. Đây là những sóng não liên quan đến trạng thái thư giãn nhưng vẫn giữ được sự tỉnh táo và tập trung, giúp con người cảm thấy bình yên và sáng suốt.

Hasbach, tác giả của cuốn sách 'Grounded: Nhật ký hướng dẫn giúp bạn tái kết nối với sức mạnh của thiên nhiên và chính mình' chia sẻ rằng khi con người hòa mình vào thiên nhiên, họ thường chuyển sang một nhịp sống khác. Sự chậm lại này là cơ hội để giác quan được đánh thức, cho phép họ đắm chìm trong mọi cảm xúc từ những gì họ quan sát, lắng nghe và cảm nhận, mang lại trạng thái hiện hữu trong từng khoảnh khắc.

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Environmental Research đã phân tích ảnh hưởng của việc tiếp xúc với không gian xanh đối với việc giảm lo âu và trầm cảm ở lứa tuổi từ 14 đến 24. Phát hiện bất ngờ là sự yên tĩnh và khả năng phục hồi của không gian xanh giúp tăng cường sự tập trung và hạn chế suy nghĩ tiêu cực, từ đó giảm thiểu nguy cơ phát triển các rối loạn lo âu và trầm cảm.

Nghiên cứu đã cho thấy rằng việc hít thở các hợp chất hữu cơ bay hơi như limonene và pinene trong rừng có thể giảm mệt mỏi tinh thần, kích thích thư giãn và cải thiện hiệu suất nhận thức cùng tâm trạng. Các hoạt động ngoài trời như đi bộ, chạy bộ, đạp xe hoặc làm vườn, kết hợp với cảnh quan tự nhiên, có thể tăng cường lợi ích cho sức khỏe. Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Environmental Research năm 2020 cho thấy nhân viên văn phòng đi bộ trong không gian xanh 20 phút mỗi ngày có tâm trạng cải thiện hơn so với đi bộ trong không gian đô thị cùng thời gian.

Phương pháp chữa lành từ thiên nhiên

Eileen Anderson, một nhà nhân chủng học y tế và tâm lý, đồng thời là giáo sư về đạo đức y khoa tại Trường Y Đại học Case Western Reserve ở Cleveland, nhấn mạnh rằng dù các nghiên cứu đề xuất dành ít nhất 2 giờ mỗi tuần trong môi trường xanh và gần nước, thì chỉ vài phút hòa mình vào thiên nhiên cũng đủ để nâng cao tâm trạng và khả năng nhận thức. Tận dụng những khoảnh khắc ngắn ngủi để đắm mình trong thiên nhiên mỗi khi có dịp có thể tác động sâu sắc đến tinh thần, sức khỏe thể chất và sự thanh thản nội tâm.

Nếu ngôi nhà của bạn gần rừng, công viên, vườn hoa, hoặc bờ biển, hãy mở cửa sổ để đón nhận những âm thanh êm dịu từ tiếng chim hót hay tiếng sóng vỗ. Nếu không sống gần các khu vực này, hãy sử dụng các ứng dụng âm thanh thiên nhiên như tiếng chim, tiếng mưa, hay tiếng sóng biển. Anderson nhấn mạnh rằng tác động mạnh mẽ của không gian ngoài trời lên não bộ là không thể phủ nhận. Dù không thường xuyên tiếp xúc với thiên nhiên, việc từng bước mang những trải nghiệm này vào cuộc sống sẽ mở ra cơ hội cải thiện sức khỏe.

Thanh Thúy (Theo Nature, Telegraph)