Buzz
Làm công việc kiến trúc, tôi phụ trách công trình xây dựng, thực hiện thiết kế và đôi khi tham gia phản biện xã hội qua việc trình bày thông qua các dự án quy hoạch.
Tại đây, tôi gặp được nhiều người, trong đó có nhiều người bạn thân thiết. Khi mà công ty tư vấn đề cập đến các tiêu chuẩn, giải pháp này, giải pháp kia thì người anh tôi tiếp cận vấn đề một cách nhẹ nhàng.
Anh ấy kể câu chuyện về Vũ Như Tô đầu tư tất cả tâm huyết và năng lực để xây dựng Cửu trùng đài với hy vọng tạo ra một tác phẩm vĩ đại vượt thời gian. Đáng tiếc rằng công trình đó lại phục vụ cho những nhu cầu xa hoa của vua Lê Tương Dực và khiến dân chúng gánh chịu gánh nặng. Cuối cùng, dân chúng đã nổi dậy và phá hủy công trình đó, vua Tương Dực và Vũ Như Tô cũng bị trừng phạt. Câu chuyện đó cho chúng ta thấy rằng cái đẹp cần phải đi kèm với sự phù hợp với bối cảnh, lòng người và quan trọng nhất là mang lại lợi ích cho mọi người.
Khi nói đến vấn đề quy hoạch đô thị, anh ấy nhấn mạnh vào việc bảo vệ các khu vực xanh, cảnh quan đồng bằng giữ vai trò làm công năng giữ nước, sản xuất nông nghiệp, và thậm chí là những cánh đồng trải dài trong lòng thành phố, một phần văn hóa đặc trưng mà không dễ dàng tái tạo được. Việc bê tông hóa các khu vực đó có thể thực hiện được, tuy nhiên điều này sẽ tiêu tốn nhiều tiền và công sức, ngoài ra còn gây ra những vấn đề như tái định cư, thay đổi nghề nghiệp, và ảnh hưởng đến môi trường và sinh thái, những tác động này sẽ kéo dài đến các thế hệ sau này. Khi quy hoạch một công viên trên mảnh đất làm đồng lúa, một người bạn thơ của tôi đã đề xuất giữ lại mảnh đất đó, xây thêm vài con đường bằng xi măng theo địa hình, tạo ra một số khu nghỉ dưỡng nhỏ, hội trường theo phong cách kiến trúc địa phương, trồng thêm cây cỏ bản địa... Đó là cách đơn giản nhất để bảo tồn văn hóa mà không làm ảnh hưởng nhiều đến môi trường, đồng thời tiết kiệm được nhiều chi phí đầu tư... Tôi ngồi nghe và nhận ra rằng, những ý tưởng như vậy mới thực sự là kiến trúc hơn cả những người làm kiến trúc, tuy tôi không chắc chắn liệu họ có học kiến trúc chưa.
Ở quy mô nhỏ hơn, đó là việc thiết kế một công trình, có thể là một ngôi nhà. Như ngày hôm qua, có người anh nhờ tôi đến xem và đưa ra ý kiến về ngôi nhà mà em trai anh ấy đang xây dựng gần xong. Đó là một ngôi biệt thự sang trọng, gần như hoàn hảo về cả thiết kế và việc thi công, trừ vài lỗi nhỏ. Tuy nhiên, khi ra về, anh ấy bày tỏ quan ngại về lịch sử của khu đất, mối quan hệ giữa ngôi nhà và môi trường xung quanh, sự tương thích với hạ tầng kỹ thuật và xã hội, khả năng phát triển của khu vực nơi ngôi nhà nằm, liên kết với kế hoạch tương lai và tầm nhìn của gia chủ. Cuối cùng, anh ấy cho biết, anh ấy không có ý kiến gì về ngôi nhà chính xác, nhưng anh ấy cảm thấy lo lắng về... vị trí của ngôi nhà.
Tôi tán thành hoàn toàn với quan điểm của anh. Vì vấn đề về vị trí và sự cần thiết của đầu tư là quan trọng nhất, ảnh hưởng đến toàn bộ dự án. Nếu đã quyết định xây dựng ngôi nhà, thì không còn gì để bàn cãi nữa. Do đó, nếu một khu đất không được quy hoạch tốt, tôi đề nghị: “Đừng quy hoạch!”, nếu một ngôi nhà chưa đạt chuẩn, tôi khuyên: “Đừng xây!” đó có thể là lời khuyên tốt nhất. Việc tổ chức không gian chỉ là một phần trong công việc kiến trúc và chỉ ở mức cơ bản nhất. Trong lĩnh vực kiến trúc, quy hoạch, người nước ngoài sử dụng từ PLAN, nhưng chúng ta dịch ra thành QUY HOẠCH hoặc MẶT BẰNG một cách cứng nhắc. Điều này làm giảm giá trị ý nghĩa của từ PLAN. PLAN đơn giản chỉ là KẾ HOẠCH, vì vậy người lên kế hoạch không cần phải biết vẽ, chỉ cần có kế hoạch đồng bộ, thấu đáo, tầm nhìn và khả thi.
Vậy là Kiến trúc sư có lẽ tự hào với việc học hỏi từ bất cứ nguồn nào, bất cứ người nào, bất cứ nơi nào và bất cứ khi nào. Tôi tin rằng trong mỗi người đều chứa đựng một vài phẩm chất của một kiến trúc sư. Điều này không phải là điều kỳ lạ, phải không?
