Buzz
Khi dự án đã diễn ra dở chừng thì phát sinh tình huống liên quan đến y tế, và mình đi hỗ trợ khách hàng dịch tại bệnh viện mà không có sự chuẩn bị. Hôm nay, xin kể một câu chuyện khác về kinh nghiệm dịch khi hai bên đối tác phát sinh mâu thuẫn. Hai bên họp gấp để đàm phán và giải quyết bất đồng. Ở tư cách là phiên dịch, mình đã góp một phần để hai bên tìm được tiếng nói chung như thế nào?
Nguồn: Google
CHUYỆN KỂ LÀ
Mình được may mắn tham gia dịch cho một sự kiện văn hoá khác. Lần này thì tổng thời gian chỉ khoảng 3-4 ngày, nhưng số event nhỏ trong chuỗi là khá nhiều, gồm có họp nội bộ, tiếp xúc báo chí và giao lưu rộng rãi. Phía Hàn Quốc có sự hào hứng và rất trân trọng cơ hội đến Việt Nam. Ở chiều ngược lại, phía chủ nhà Việt Nam cũng muốn chuẩn bị đón tiếp và vận hành chuỗi sự kiện cho chu đáo. Đây không phải là sự việc làm một lần rồi thôi. Thông qua đây, phía công ty bên Việt Nam muốn cho thấy sự đầu tư và chuyên nghiệp để đề xuất các dự án hợp tác tiếp theo trong tương lai.
XUẤT HIỆN MÂU THUẪN
Mọi sự bắt đầu khá suôn sẻ, cho đến khi có vấn đề như thế này:
Theo hợp đồng ban đầu, phía Việt Nam chịu chi phí vận chuyển và đi lại cho cả đoàn, cũng như cam kết mua vé máy bay hạng thương gia cho phía khách ở Hàn Quốc.
Trong chuyến đi, phía Việt Nam đã đáp ứng cam kết bằng việc mua vé hạng thương gia cho đoàn.
Cả đoàn đã có chuyến bay khá ổn, nhưng do đi hãng V nên dù là hạng thương gia, ghế và khoang cũng khá nhỏ, chật.
Vì vậy, một số thành viên chủ chốt bên khách không cảm thấy thoải mái. Đoàn Hàn Quốc mong muốn được đi hãng khác khi trở về.
Phía Việt Nam cho biết vì vấn đề về ngân sách và đổi sát giờ, họ không thể đáp ứng yêu cầu này.
Và mâu thuẫn leo thang khi hai bên chưa tìm được sự thống nhất, và buộc phải dành nửa buổi chiều để họp bàn trao đổi.
BÍ KÍP SỐ 1: VẪN DỊCH ĐÚNG LỜI KHÁCH NÓI, NHƯNG ĐẨY TONE ẤM LÊN
Nguyên tắc quan trọng nhất của việc dịch là DỊCH ĐÚNG. Trong những lúc phát sinh mâu thuẫn, ai cũng có lý lẽ của mình. Việc nắm bắt và truyền tải được các lập luận của từng bên là rất quan trọng.
Không nên thêm muối hoặc mắm, không pha trộn cảm xúc cá nhân, không cường điệu, không tránh né, không giảm bớt.
Thông tin lời nói phải chính xác nhất có thể với từng bên muốn nói. Người phiên dịch không thể trách nhiệm nếu có sự hiểu lầm phát sinh từ việc truyền tải thông tin - qua dịch thuật - không chính xác.
Tuy nhiên, người dịch vẫn có thể ảnh hưởng tích cực đến cuộc trò chuyện. Điều đó được thể hiện qua các tín hiệu phi ngôn ngữ. Trong buổi họp này, cả hai bên đều căng thẳng và đều có lợi ích riêng cần bảo vệ. Mỗi bên đều tin rằng đề xuất của họ là đúng và không thể nhận ra ý kiến của bên kia ngay lập tức. Trong lời nói, ánh mắt của đại diện hai bên đều căng thẳng hơn bình thường. Không ai mong muốn có sự việc phát sinh, và thay vì làm các việc theo lịch trình, họ đang cần phải có người ra dìm để xử lý vấn đề này.
Dù hai bên căng thẳng, lời nói bắt đầu có phần cay đắng hơn, hoặc không thể tránh được sự gay gắt trong giọng điệu, nhưng với tư cách là người dịch, mình đã giữ được:
Giữ giọng điệu trung lập, bình tĩnh.
Kiểm soát tốc độ nói của mình ở mức độ vừa phải. Việc này giúp có thời gian chọn lựa từ ngữ khi dịch và làm chậm lại sự căng thẳng của cả hai bên. Khi tức giận, cả hai bên thường nói nhanh hơn bình thường, không nên để bị cuốn theo tốc độ đó.
Giữ ngôn ngữ cơ thể ở mức vừa phải, không quá thái quá ngót, cũng không quá lỏng lẻo, tránh bị hiểu lầm là mình đang đánh giá nhẹ mức độ nghiêm trọng của cuộc họp.
Nguồn: Google
4.
Bây giờ càng cần phải lịch sự hơn bình thường.Cả hai bên đều đang tìm cách xác nhận rằng bên kia vẫn tôn trọng mình và đồng ý với mình.Khi chưa thấy sự đồng ý đó từ phía đối diện, họ sẽ tìm hiểu điều đó thông qua 'người đại diện' là bạn - người phiên dịch.Thường thì tôi hạn chế lặp lại lời nói, nên nếu đã 'vâng' thì dừng lại ở 'dạ' và không còn 'ạ' nữa. Nhưng trong cuộc tranh cãi này, thì tôi sẽ nói 'dạ vâng ạ' ba lần để làm dịu lòng các anh chị bên Việt Nam.Tương tự với tiếng Hàn, thường thì nếu đã đồng ý bằng cụm từ 네 thì dừng lại ở 그렇습니다, 맞습니다. Nhưng trong bối cảnh này, một lời 'vâng' từ phía Việt Nam, tôi sẽ sử dụng những cụm từ dài nhất và trang trọng nhất để dịch sang tiếng Hàn.BÍ KÍP SỐ 2: KHI ĐƯỢC PHÁT BIỂU, HÃY VUNG LỰC VÀO CÁC ĐIỀU TÍCH CỰC
Trong cuộc họp, tôi là người chuyển ngữ. Tôi dịch lời của cả hai bên, không nên phát biểu ý kiến của mình. Đó là trách nhiệm của người phiên dịch. Khi nghỉ giải lao, thường được gọi là 'sau cánh gà', có lúc tôi được hỏi ý kiến, vì tôi được tin là người hiểu rõ nhất về cả hai bên và có vị trí khách quan. Trong trường hợp này, sau một thời gian tranh luận mà không có kết quả, hai bên nghỉ ngơi một chút và người Hàn than thở với tôi.
Đại ý, bác than phiền rằng tại sao khi đến Việt Nam lại phát sinh nhiều vấn đề mệt mỏi như vậy, chẳng giống như ở Hàn Quốc. Đoạn này, nếu không cẩn thận, sẽ dễ đưa câu chuyện sang hướng 'Hàn Quốc tốt đẹp toàn diện, Việt Nam lạc hậu và tồi tệ'. Các bạn thường đi dịch tiếng Hàn như thế nào cũng gặp phải những trường hợp người Hàn Quốc nghĩ rằng Việt Nam kém cỏi như vậy. Lúc này, tôi sẽ chia sẻ với bác rằng: 'Ở Việt Nam, một số vấn đề vẫn chưa chuyên nghiệp như ở Hàn Quốc, nhưng bác sẽ thấy rằng phía Việt Nam tiếp đón rất trân trọng và chân thành muốn hợp tác với tôi. Về vấn đề vé máy bay, Việt Nam đang làm theo hợp đồng đã ký, việc thay đổi vé sẽ tốn nhiều chi phí và ảnh hưởng đến nguồn kinh phí cho các hoạt động chung. Chắc chắn là không ai muốn điều đó.' Và tương tự, tôi sẽ làm sáng tỏ với bác rằng các đại diện từ phía Hàn Quốc không phải lúc nào cũng khó tính và cầu kỳ như vậy. Chủ yếu có lẽ là bác trưởng đoàn lo lắng về các khách VIP không cảm thấy thoải mái, và khi trở về nước, họ cảm thấy mệt mỏi về chuyến đi này, điều này không thuận lợi cho các hoạt động trao đổi sau này.
Tóm lại, sau khi nghỉ giải lao, trong phần bàn luận bên lề của cuộc họp này:
1. Dùng hết các kỹ năng hoà giải có, không giữ lại gì.
2. Chỉ nói khi được hỏi thôi nhé.
VÀ CUỐI CÙNG
Sau khi thêm một hiệp thương lượng nữa, hai bên đã đạt được giải pháp:
Đoàn Hàn Quốc đã chấp nhận ngồi cách xa nhau một vài tiếng nhưng không gian sẽ thoải mái hơn. Tôi đã hoàn thành nhiệm vụ phiên dịch như mọi khi. Ngoài việc 'xong việc, nhận tiền', tôi còn vui vì được tin tưởng để dịch các tình huống khó, và vui hơn nữa là được cả hai bên tin tưởng hỏi ý kiến, để tôi có thể đóng góp cho cả hai bên.
Vé chiều về đã được đổi sang chuyến bay của hãng hàng không quốc gia, chất lượng tốt hơn.
Vé của khách VIP vẫn được giữ ở hạng thương gia, còn các thành viên khác trong đoàn sử dụng vé hạng thường.
