Lớp sương giá

Sương giá, hay còn gọi là sương muối, là hiện tượng hơi nước trên mặt đất, cây cỏ hoặc vật thể khác đóng băng thành các hạt nhỏ và trắng như muối khi không khí ẩm và lạnh. Ở khí hậu ôn đới, sương giá thường xuất hiện dưới dạng tinh thể trắng mỏng gần mặt đất, trong khi ở khí hậu lạnh, sương giá có nhiều hình dạng khác nhau. Sương giá chủ yếu là các tinh thể băng hình thành qua quá trình phát triển fractal.

Sương giá có màu trắng giống như tinh thể muối nhưng không có vị mặn. Để hình thành sương giá, nhiệt độ phải xuống dưới 0 độ C, khác với sương móc.

Tên gọi 'sương giá' đã được thể hiện qua nhiều ngôn ngữ, ví dụ như tiếng Anh 'hoar frost' ('hoar' nghĩa là 'trắng như tóc bạc'), tiếng Trung 'bạch sương' (bạch nghĩa là trắng), và tiếng Pháp 'gelée blanche' ('blanche' nghĩa là trắng). Có hai loại sương giá: 'hoar frost' và 'rime', trong đó 'rime' là khi không khí ẩm đóng thành hạt nước rồi mới bị lạnh thành băng. Sương giá có thể gây nguy hiểm cho cây trồng và vật nuôi.

Sau khi không khí lạnh tràn về nước ta, các vùng núi Bắc Bộ nằm sâu trong luồng không khí lạnh. Đêm đến, trời quang đãng và không có gió, không khí ẩm bị bức xạ nhiệt và trở nên lạnh hơn, dẫn đến hình thành sương muối khi nhiệt độ không khí giảm nhanh. Sương muối thường xuất hiện khi nhiệt độ không khí ≤ 4°C (ở độ cao 2m trong lều khí tượng), và khi nhiệt độ bề mặt các vật thể hay cây cỏ gần mặt đất có thể xuống gần 0°C, điều kiện cần thiết là phải đủ ẩm. Các vùng đồng bằng chỉ có sương giá, không phải sương muối, nhưng cũng có thể gây hại cho một số loại cây trồng nếu thời gian sương giá kéo dài. Vào mùa thu, ban đêm trời thường quang đãng, gió lặng, nhưng sáng sớm lại thấy những giọt nước lấp lánh trên cỏ và lá cây, đó chính là sương móc. Sương móc hình thành khi hơi nước ngưng tụ trên các vật gần mặt đất khi nhiệt độ giảm xuống dưới điểm sương của không khí. Điều kiện trời quang và gió lặng là yếu tố thuận lợi cho sự hình thành sương móc.

Khi nhiệt độ mặt đất giảm xuống 0°C hoặc thấp hơn, hơi nước sẽ ngưng tụ thành lớp rắn, xốp và màu trắng như muối, được gọi là sương muối. Sương muối là một hiện tượng thời tiết nguy hiểm vì nhiệt độ lạnh của nó có thể làm chết cây trồng. Ở nước ta, sương muối thường xảy ra vào các tháng mùa đông, đặc biệt là tháng 12, tháng 1 và tháng 2.

Các tỉnh vùng núi Bắc Bộ là nơi thường xuyên xuất hiện sương muối nhất, cùng với một số khu vực trung du như Vĩnh Phúc, Hà Bắc, và Hòa Bình. Thậm chí, các vùng núi Thanh Hóa và Tây Nghệ An (Nghệ Tĩnh) cũng đã từng có sương muối, ví dụ như vào tháng 12 năm 1975. Trong khi đó, các tỉnh từ Trung Trung Bộ trở vào Nam Bộ gần như không gặp hiện tượng sương muối.

Chú thích

• Sương mù
• Điểm sương
• Sương móc

Liên kết bên ngoài

• Sương muối trên trang Khí tượng Thủy văn Lưu trữ tại Wayback Machine ngày 14-09-2008