Trong buổi chào đón sinh viên thạc sĩ mới, một bạn hỏi giáo sư về cơ hội việc làm tại Đức sau tốt nghiệp. Giáo sư cười và nói: „Sao em lại hỏi tôi? Tôi là nhà khoa học, đâu biết gì về thế giới bên ngoài!“ ;)
Bài viết này dài, bao gồm cả quan điểm khách quan và chủ quan của người từng học qua cả Uni và FH.
Chọn ngành học đã khó, chọn trường ở Đức còn khó hơn. Hệ thống trường Đại học ở Đức chia thành hai loại: FH (Đại học Khoa học Ứng dụng) và Universität (Đại học Tổng hợp). Nhiều người, kể cả người Đức, thường nghĩ học Uni 'oai' hơn FH. Tại sao lại như vậy?
Thứ nhất, điều kiện đầu vào của Uni khó hơn, người Đức cần hoàn thành Abitur để vào Uni, trong khi FH chỉ cần Fachhochschulreife. Với bằng cấp nước ngoài cũng tương tự, Uni yêu cầu cao hơn FH. Thứ hai, Uni thường có quy mô lớn hơn, đông sinh viên hơn (đông vì hot!). Thứ ba, Uni tập trung nhiều vào nghiên cứu, đào tạo đến bậc Tiến sĩ, còn FH chỉ dừng ở bậc Thạc sĩ. Thứ tư, nhà tuyển dụng ưu tiên bằng Uni hơn FH. Vậy những nhận định này có còn đúng không?
1. Điều kiện đầu vào của Uni có khó khăn hơn không?
Đúng vậy. Tuy nhiên, hiện nay một số Uni cũng chấp nhận Fachhochschulreife. FH thường duy trì nhóm sinh viên nhỏ, dẫn đến việc số lượng sinh viên được nhận vào mỗi kỳ tuyển sinh thấp hơn nhiều so với Uni, làm cho việc được nhận vào học không phải lúc nào cũng dễ hơn Uni.
2. Uni thường có quy mô lớn hơn FH?
Đúng vậy. Ở Đức có 106 trường Uni và số lượng trường FH gấp đôi con số đó. Quy mô trung bình của FH là 4.500 sinh viên, trong khi đó của Uni là 16.500 sinh viên. Uni thường là đại học tổng hợp, giảng dạy nhiều ngành đa dạng khác nhau như Luật, Y khoa, và các ngành nhân chủng học và khoa học tự nhiên truyền thống, những ngành mà FH không có hoặc chỉ dạy theo hướng thực hành.
3. Uni tập trung vào nghiên cứu, FH thì chú trọng thực tiễn?
Đúng vậy. Theo quan điểm truyền thống, Uni và FH gánh vác hai nhiệm vụ khác nhau. Uni đào tạo nhà khoa học, nhà nghiên cứu với chương trình học nặng về lý thuyết, trong khi FH tập trung vào thực tiễn với các kỳ thực tập bắt buộc. Giáo sư tại FH bận rộn hơn với việc giảng dạy, ít thời gian cho nghiên cứu hơn so với Uni. Thậm chí, một số giáo sư tại FH còn có kinh nghiệm lãnh đạo trong các công ty, tập đoàn lớn, trong khi giáo sư tại Uni thường tập trung vào nghiên cứu. Một giáo sư tại Uni từng nói: „Sao em lại hỏi tôi về việc làm? Tôi là nhà khoa học, đâu biết gì về thế giới bên ngoài!“
Tuy nhiên, sự khác biệt này đang dần bị xóa nhòa. Theo tờ Die Zeit, các trường FH vẫn dạy nhiều lý thuyết và nhiều Uni cũng có các dự án thực hành như thường.
4. Bằng tốt nghiệp từ trường ĐH Ứng dụng có giá trị không kém cạnh bằng của trường ĐH thông thường, bạn vẫn có cơ hội theo đuổi tiến sĩ.
Sai. Trước đây, khi hệ thống giáo dục ở Đức vẫn sử dụng hệ thống bằng Diplom, bằng tốt nghiệp Diplom từ trường Cao đẳng Công nghệ thường được ghi thêm chữ FH phía sau để phân biệt với bằng của trường ĐH. Tuy nhiên, sau khi hệ thống giáo dục ở Đức thực hiện cải cách Bologna, sự phân biệt này đã không còn tồn tại nữa và hai loại bằng trở nên bằng nhau về giá trị.
Hơn nữa, hiện nay sinh viên tại trường Cao đẳng Công nghệ vẫn có cơ hội theo đuổi tiến sĩ nếu trường đó có mối quan hệ hợp tác với một trường ĐH khác. Sự khác biệt giữa hai loại trường này càng trở nên ít quan trọng hơn khi trường Cao đẳng có tên gọi tiếng Anh là University of Applied Sciences, tức là Đại học Ứng dụng. Thậm chí, trong thời gian gần đây, bang Hessen cũng đã chấp thuận cho một số ngành nghiên cứu chuyên sâu tại trường Cao đẳng Công nghệ có quyền được đào tạo lên tiến sĩ.
Vậy cuối cùng, học ở đâu sẽ tốt hơn?
Nếu bạn học tại trường Cao đẳng Công nghệ, bạn sẽ có cơ hội tiếp xúc gần gũi hơn với các giáo sư, được hỗ trợ và chỉ dẫn chi tiết hơn. Tuy nhiên, điều đó đi kèm với việc ngân sách và thời gian cho nghiên cứu hạn chế. Nếu bạn chọn học tại trường ĐH, bạn sẽ phải đối mặt với một lượng lớn lý thuyết, tự tổ chức học tập, nhưng sẽ có một con đường học vấn rộng mở. Không ai có thể khẳng định loại trường nào tốt hơn cho mọi người, chỉ có bạn mới biết được loại hình nào phù hợp với mình. Hãy tự đặt câu hỏi như: liệu bạn muốn theo đuổi tiến sĩ hay không, hay bạn muốn học những kiến thức áp dụng vào công việc trong tương lai?
Kinh nghiệm của tôi:
Tôi đã hoàn thành chương trình thạc sĩ Kinh tế tại một trường ĐH và hiện đang theo học chương trình thạc sĩ Data Science tại một trường Cao đẳng Công nghệ, có một số trải nghiệm cá nhân. Sau khi dành năm năm gắn bó với trường ĐH (sau khi hoàn thành thạc sĩ, tôi ở lại trường làm việc), việc học tại trường Cao đẳng làm tôi ngạc nhiên với sự chăm sóc, hướng dẫn chi tiết từ các giáo sư ở đây. So với trước đây ở trường ĐH, khi phải tự quản lý lịch học, đầu việc để theo kịp giờ học, ở trường Cao đẳng, giáo sư đã chuẩn bị sẵn bài giảng, cung cấp tài liệu tham khảo, nhắc nhở về việc làm bài tập.
Tóm lại, tôi đã rất hài lòng với trường ĐH cũ của mình và tiếp tục cực kì hài lòng với trường Cao đẳng hiện tại. Phần lớn sinh viên Việt Nam, đặc biệt là những người mới ra trường phổ thông, có thể thấy phù hợp hơn với trường Cao đẳng, do sự gần gũi trong phong cách giảng dạy. Hơn nữa, trong số mười người bạn của tôi, chín người muốn tìm việc làm ngay sau khi tốt nghiệp ở Đức thay vì tiếp tục nghiên cứu. Trong trường hợp đó, tôi nghĩ trường Cao đẳng sẽ là sự lựa chọn tốt hơn (theo quy tắc chung, tất nhiên còn phụ thuộc vào trường nào và ngành nào).
Mai Tran
Nguồn: Blog Mai knows
https://www.facebook.com/maiknowsnow/
https://www.studycheck.de/blog/uni-vs-fh
http://www.zeit.de/campus/studienfuehrer-2017/hochschulen-universitaet-fachhochschule-unterschiede