Lửa! Đam Mê.

- Anh ơi, em xin phép phụ huynh được chưa?

- Chưa, em đang bối rối không biết nói gì. Anh thì sao?

- Cũng vậy đấy.

Im lặng. Nhìn ra xa xăm. Hai chúng ta đều là học sinh lớp 11. Chúng ta đều đam mê âm nhạc. Một trong chúng ta có giọng hát lôi cuốn, đẹp đến lòng người, trong khi người kia lại giỏi nhiều nhạc cụ như guitar, piano, trống... Chúng ta đã quen biết từ một cuộc thi ở thành phố khi còn cấp 2. Và từ đó, chúng ta trở thành bạn tri kỷ mà không hay biết. Mọi người luôn thấy chúng ta bên nhau mỗi khi ra đường. Bạn bè thường trêu chúng ta rằng đã ít con gái mà hai đứa mày còn yêu nhau. Và từ đó, chúng ta có cùng một đam mê, đó là Nhạc viện, để trau dồi kỹ năng và thành lập ban nhạc. Dù chúng ta vẫn thường biểu diễn ở các quán trà, nhưng ước mơ của chúng ta lớn hơn thế, là đứng trên sân khấu lớn với hàng trăm, hàng ngàn khán giả và cùng nhau hát những bài ca của chúng ta. Chỉ cần nghĩ đến đã khiến chúng ta rất hứng khởi.

Tuy nhiên, cha mẹ của họ không nghĩ như vậy. Cha mẹ Xuân đều làm việc cho nhà nước, mong muốn con gái có công việc ổn định, nhẹ nhàng để sau này có thời gian cho gia đình. Trong khi đó, cha mẹ Thu làm công nhân, họ hy vọng vào con gái duy nhất của mình, mong muốn nó học giỏi, trở thành bác sĩ hoặc giáo viên, để không phải trải qua khó khăn như bản thân họ đã từng trải qua...

Đứng giữa đam mê và gia đình, hai người trẻ tuổi vẫn chưa biết lựa chọn nào là đúng. Bạn thì sao? Đã bao giờ bạn cảm thấy lạc lõng giữa đường phố, không biết nên đi về đâu chưa? Tôi tin rằng đó là điều phổ biến. Và luôn khó khăn khi phải quyết định điều gì là đúng. Vậy thì làm thế nào để biết được điều nào là đúng?

Tôi luôn tin rằng, nếu bạn không hối hận với quyết định của mình, thì điều bạn đã chọn là đúng, ít nhất là ở thời điểm đó. Một câu hỏi mà một giáo sư Harvard dành cho sinh viên của mình: 'Có một chiếc tàu đang lao nhanh về phía bạn, nhưng trên đường ray có một nhóm 5 người đang kẹt, và có vẻ họ không biết về việc tàu sắp tới. Bạn đang ở gần một người đàn ông, và nếu bạn đẩy ông ấy xuống đường ray, tàu sẽ dừng lại, cứu sống 5 người kia, nhưng người đàn ông sẽ chết. Bạn có đẩy ông ấy không?' Một tình huống khác, bạn đang làm lái tàu, trên tàu có một nút bấm để đẩy người đàn ông đó ra khỏi đường ray và ngăn chặn tàu, cứu sống 5 người, bạn có nhấn nút không?' Khiến một người phải chết nhưng cứu được 5 người, liệu bạn có suy nghĩ để thực hiện hành động đó không?

Những vấn đề mà chúng ta thường gặp không liên quan đến việc cứu sống, cũng không yêu cầu phải quyết định ngay lập tức. Nhưng có những quyết định có ảnh hưởng đến cuộc sống của chính bản thân và những người xung quanh. Quay lại với câu chuyện ban đầu. Có bao nhiêu người trẻ ở đây sẵn lòng theo đuổi đam mê? Trái tim bạn có đủ nhiệt huyết để nuôi dưỡng đam mê đó, dành tất cả cho nó không? Các tác giả truyện tranh, họ thực sự đáng kính. Một bộ truyện có thể kéo dài nhiều năm, thậm chí cả chục năm. Có những bộ truyện như Thám tử Conan, One Piece đã kéo dài 25 năm. Mỗi tuần phải có 10 trang truyện, không chỉ cẩn thận về hình thức, mà còn phải thu hút độc giả về nội dung. Liệu bạn có đủ kiên nhẫn để theo đuổi đam mê như vậy không? Vì quyết tâm theo đuổi đam mê, đó là một quyết định rất dũng cảm. Vòng quay của cuộc sống, công việc, tiền bạc...

Có một câu nói: 'Đừng để cuộc đời trở thành chuỗi ngày đếm công/ Nụ cười rạng ngời như ánh nắng hạ, nhưng trong lòng lại u ám'. Đam mê không chỉ nuôi sống bản thân mà còn nuôi sống gia đình, đó là điều tốt đẹp...

Theo lý thuyết Ikigai của người Nhật, có tổng cộng 04 loại công việc. Việc đầu tiên là những công việc mà bạn yêu thích. Việc thứ hai là những công việc mà bạn giỏi. Việc thứ ba là những công việc giúp bạn kiếm tiền. Cuối cùng, việc thứ tư là những công việc mà thế giới cần. Chúng ta đang nói về Đam mê. Đam mê nằm ở đâu trong vòng tròn này? Đó chính là sự kết hợp giữa việc bạn yêu thích với việc bạn làm tốt, làm giỏi. Nhưng chỉ có vậy là chưa đủ. Bởi vì nó không mang lại lợi ích gì ngoài sức khỏe tinh thần. Như cụ Tú Xương, tài trí uyên bác, văn chương cao thâm, nhưng gặp vận xấu, học vấn dần đi xuống, thi vào đâu cũng không đậu, chỉ có được một chân Tú tài. Cả đời đi thi, vợ phải nuôi cả gia đình mỗi năm với một cái chồng.

Những lựa chọn của cha mẹ Xuân và Thu về bác sĩ hoặc làm việc nhà nước là những công việc mang lại lợi ích kinh tế, đồng thời cũng là những công việc cần thiết cho xã hội, trong vòng tròn Ikigai, sự kết hợp giữa hai yếu tố này được gọi là Sự nghiệp. Nhưng chỉ có hai yếu tố đó thì vẫn chưa đủ. Và thực sự chỉ là những ngày chấm công. Bạn không có đam mê, cũng không giỏi, bạn chỉ đơn thuần đi làm và nhận lương hàng tháng. Bạn có thể giải quyết các vấn đề cần thiết nhưng không chắc chắn và không hứng thú, 8 tiếng làm việc mỗi ngày sẽ khiến bạn cảm thấy rất chán chường. Vậy nếu có thêm một yếu tố khác thì sao?

Nếu có thêm yếu tố về việc bạn làm tốt, thì bạn sẽ thực hiện công việc của mình rất tốt, đảm bảo về mặt tài chính. Bạn sẽ không cảm thấy chán chường như khi không biết làm, nhưng bạn vẫn không thấy hài lòng. Cái cỗ máy này khác biệt với cái cỗ máy trước ở chỗ nó có thể làm việc hiệu quả hơn. Nhưng tổng cộng vẫn là một cái cỗ máy.

Còn nếu thêm vào yếu tố về việc bạn yêu thích? Bạn yêu thích công việc đó, bạn kiếm được tiền từ nó, và bạn cũng đáp ứng được nhu cầu của xã hội. Vậy thì tuyệt vời quá đúng không? Nhưng một bác sĩ trung bình thì ít có khả năng tăng thêm tài chính; một người làm việc nhà nước mà không giỏi thì sự nghiệp cũng chỉ ổn định, không giàu có, và không chắc chắn. Vì không phải lúc nào bạn cũng giỏi.

Nhưng nếu hai bạn Xuân, Thu quyết tâm theo đuổi đam mê, thì kết quả sẽ ra sao? Nói một cách đơn giản, đam mê là sự kết hợp giữa việc bạn yêu thích và bạn giỏi. Nếu đam mê của bạn kiếm được tiền, thì tuyệt vời. Ví dụ, nếu bạn yêu thích chơi game và bạn giỏi game, và bạn kiếm tiền từ việc chơi game. Nhưng nếu việc đó không đáp ứng nhu cầu xã hội, bạn sẽ cảm thấy trống rỗng. Nếu việc đó là cần thiết cho xã hội nhưng bạn không kiếm được tiền từ nó, bạn sẽ cảm thấy hài lòng, nhưng bụng lại đói.

Vậy phải làm thế nào? Chắc chắn phải đảm bảo cả 4 yếu tố đó để đạt được cuộc sống hạnh phúc, cuộc sống Ikigai.

Điều này rõ ràng không dễ dàng cho tất cả mọi người. Nếu mọi người đều hài lòng, thì không có chiến tranh nữa. Vì khi mọi người đều cảm thấy mãn nguyện, họ sẽ không còn tranh cãi, xung đột với nhau nữa.

Xuân, Thu cần làm gì để đúng đắn? Quay lại lời nói ở trên, nếu sau này không hối hận về quyết định của mình, thì tất cả những quyết định trong quá khứ đều làđúng đắn. Bởi mọi lựa chọn đều đòi hỏi quyết tâm, dũng cảm để theo đuổi, đóng góp và tạo ra giá trị.

Tác Giả: Nguyễn Tuấn Mạnh