Luật việt vị trong bóng đá

Luật việt vị là một trong các quy tắc của Luật bóng đá (Laws of the Game) do FIFA soạn thảo và công bố, nhằm hạn chế sự thiên vị của cầu thủ tấn công bằng cách đợi bóng trong khoảng cách giữa thủ môn hoặc hậu vệ cuối cùng của đối thủ và người chơi tấn công. Luật này giúp đảm bảo tính công bằng và liên tục của trận đấu, khuyến khích sự đa dạng trong chiến thuật và phong cách chơi bóng đá.

Mục đích

Trong bóng đá, cầu thủ được coi là việt vị khi anh ta đứng phía trước cầu thủ phòng ngự cuối cùng của đối phương tại thời điểm đồng đội chạm hoặc chơi quả bóng cuối cùng. Tuy nhiên, nếu cầu thủ này không ảnh hưởng tích cực đến trận đấu và không can thiệp vào hành động của đối phương, việc này sẽ không bị phạt. Ngược lại, nếu cầu thủ vi phạm tiêu chuẩn trên và sau đó can thiệp một cách cố ý hoặc ảnh hưởng đến hành động của đối thủ, trọng tài có thể xem đó là lỗi việt vị và sẽ trao quả phạt gián tiếp cho đội phòng ngự.

Việt vị không phải là một lỗi hoặc hành vi không đúng luật như các lỗi khác, vì nó không thuộc Luật 12. Tuy nhiên, giống như các lỗi khác, bất kỳ hành động nào (như ghi bàn) xảy ra sau khi vi phạm việt vị, nhưng trước khi trọng tài kịp thời dừng trận đấu, đều bị hủy bỏ. Chỉ có hai trường hợp cụ thể mà việc phạm luật liên quan đến rời vị trí việt vị có thể bị phạt. Một là khi một hậu vệ của đội phòng ngự cố ý rời khỏi vị trí trên sân để gây hiểu lầm cho cầu thủ đối phương rơi vào tình huống vi phạm việt vị, và hai là khi một tiền đạo đang ở vị trí việt vị rời sân sau đó quay lại và tận dụng vị trí đó để có lợi thế. Trong cả hai trường hợp này, cầu thủ không bị phạt việt vị; thay vào đó, họ bị cảnh cáo vì hành vi phi thể thao.

Các tiền đạo có khả năng nhận bóng phía sau hàng phòng ngự thường đang ở trong tình huống lý tưởng để ghi bàn. Quy tắc việt vị giới hạn khả năng này, yêu cầu họ phải ở vị trí không việt vị khi bóng được chuyền về phía họ. Tuy nhiên, qua các đường chuyền đúng thời điểm và việc chạy nhanh, một tiền đạo có thể di chuyển vào tình huống như vậy sau khi bóng đã được đá về phía trước mà không phạm lỗi việt vị. Các quyết định của trọng tài cho lỗi việt vị, thường chỉ là sự khác biệt trong vài centimet hoặc inch, có thể rất quan trọng trong trận đấu, vì chúng quyết định liệu một tình huống tấn công có tiếp tục hay không, thậm chí có một bàn thắng được ghi nhận hay không.

Một trong những nhiệm vụ chính của trợ lý trọng tài là hỗ trợ trọng tài trong xử lý việt vị — đặc biệt là việc nhìn rõ hơn chiều ngang sân. Trợ lý trọng tài thông báo việc phạm lỗi việt vị bằng cách giơ cờ tín hiệu. Tuy nhiên, giống như tất cả các quyết định của trọng tài trong trận đấu, xử lý việt vị cuối cùng là trách nhiệm của trọng tài, người có thể từ chối lời khuyên của các trợ lý nếu họ cho rằng cần thiết.

Địa ngục đầu tiên từ

Từ 'việt vị' với 'việt' nghĩa là vượt lên (hay dùng trong 'ưu việt'), 'vị' nghĩa là vị trí. Một số người nói ngọng hoặc đọc sai thành 'liệt vị'. Trong 1 trận đấu, lỗi 'việt vị' có thể được phát hiện theo 2 cách:

1. Phát hiện từ trọng tài biên (lúc đó trọng tài sẽ vung cờ sọc đỏ và cam để báo hiệu có 'việt vị'.
2. Phát hiện bằng công nghệ VAR (Trợ lý trọng tài video), sau khi bàn thắng đã được ghi, công nghệ VAR sẽ xem lại tình huống, và nếu có lỗi 'việt vị', trên màn hình điện tử sẽ hiển thị thông báo:

Không tính bàn thắng

No goal

VAR

VAR

Lỗi việt vị

OFFSIDE

Vị trí bị việt vị

Một cầu thủ bị cho là đứng trong tình trạng việt vị khi đồng thời thỏa mãn 4 điều kiện sau:

1. Cầu thủ đó đứng ở phần sân của đối phương.
2. Có ít hơn 2 cầu thủ của đối phương đứng giữa anh ta và đường biên ngang cuối sân đối phương so với quả bóng.
3. Anh ta phải đứng phía trước trái quả bóng (Theo hướng tấn công).

• Thủ môn được tính là một cầu thủ của đối phương trong 3 điều kiện đầu, mặc dù thủ môn thường đứng ở vị trí thấp nhất trong đội hình nhưng ở một thời điểm bất kỳ thì không nhất thiết thủ môn phải là một trong 2 cầu thủ cuối cùng của đối phương.
• Theo Luật Bóng Đá sửa đổi năm 2005, các điều kiện thứ hai và thứ tư được hiểu rằng '[...] cầu thủ ở vị trí việt vị nếu bất kỳ phần nào của anh ta được phép chạm quả bóng gần đường biên ngang cuối sân đối phương hơn so với quả bóng và cầu thủ đối phương thứ hai (cầu thủ đối phương thứ nhất thường là thủ môn).'

Vi phạm luật

Cầu thủ ở vị trí việt vị bị coi là phạm luật việt vị và chỉ bị xử phạt nếu vào thời điểm đồng đội chuyền bóng hoặc chạm bóng, theo nhận định của trọng tài, cầu thủ đó tham gia vào đường bóng đó một cách tích cực như:

1. Tham gia vào tình huống đó.
2. Cản trở đối phương.

Không vi phạm luật

Cầu thủ đứng ở vị trí việt vị không bị phạt nếu nhận quả bóng trực tiếp từ:

1. Quả phát bóng
2. Quả ném biên
3. Quả phạt góc

Phạt cho những hành vi vi phạm

Khi cầu thủ phạm phải bất kỳ lỗi việt vị nào, trọng tài sẽ cho đội đối phương hưởng quả phạt gián tiếp tại nơi xảy ra lỗi.