Buzz
1. Sự kiện 4/9/1870
Sự kiện này diễn ra tại Paris, Pháp, trong bối cảnh xã hội tư bản đang gặp nhiều mâu thuẫn sâu sắc. Thời điểm đó, công nhân Paris phải làm việc từ 13 - 14 giờ/ngày và gặp nhiều khó khăn do cuộc khủng hoảng kinh tế (1860 - 1867).
Vào ngày 4/9/1870, nhân dân Paris đã nổi dậy, và nhờ cuộc đấu tranh kiên trì của giai cấp lao động, họ đã lật đổ vua Napoleon III, thiết lập chính phủ Vệ quốc, đánh dấu sự ra đời của Cộng hòa Pháp lần thứ ba.
1.1. Các lực lượng chính trong cuộc nổi dậy
Lực lượng chủ yếu trong cuộc khởi nghĩa lật đổ chính quyền Napoleon III bao gồm công nhân và tiểu tư sản. Sự gia tăng sản xuất công nghiệp và số lượng công nhân ngày càng đông đã tạo ra một lực lượng giải phóng mạnh mẽ.
1.2. Diễn biến của cuộc nổi dậy
Vào tháng 7 năm 1870, Pháp và Phổ đã giao tranh để giành quyền bá chủ, và Pháp hoàn toàn thất thế. Ngày 1 tháng 9, trong trận Xơđăng, quân Pháp bị thất bại nặng nề. Đến ngày 2/9/1870, Napoleon III và 100.000 quân Pháp bị quân Phổ bắt giữ tại thành Xơ-đăng. Nhận tin hoàng đế Pháp bị bắt, ngày 4/9/1870, nhân dân Paris đã nổi dậy lật đổ chính quyền Napoleon III, yêu cầu thiết lập chế độ cộng hòa và bảo vệ đất nước.
Tuy nhiên, chính quyền cộng hòa do giai cấp tư sản nắm giữ đã thành lập một chính phủ vệ quốc, trong khi công nhân kỳ vọng chính phủ này sẽ bảo vệ tổ quốc trước quân Phổ. Tuy vậy, chính phủ vệ quốc không có hành động chống trả, ngược lại còn âm thầm bán nước. Tháng 2 năm 1871, Thủ tướng Chie công khai đầu hàng, ký một hòa ước nhục nhã với quân xâm lược, đồng ý bồi thường 5 tỷ phơ-răng, nhượng hai tỉnh Andat và Loren cho Phổ và giải giáp quân đội chính quy. Công nhân vũ trang trở thành trở ngại cho chính sách đầu hàng của chính phủ.
Mặt trận quân Pháp liên tục thất bại. Tận dụng cơ hội này, quân Phổ âm thầm mở rộng bao vây Paris, chiếm 1/3 lãnh thổ và siết chặt vòng vây. Giai cấp tư sản vội vã xin đầu hàng, nhưng nhân dân Paris (công nhân và tiểu tư sản) vẫn kiên quyết giữ vững ý chí chiến đấu và bảo vệ tổ quốc.
Đối mặt với sự phản bội của Chính phủ vệ quốc, công nhân quyết tâm vũ trang để bảo vệ Paris. Họ thành lập 194 tiểu đoàn quân Tự vệ quốc dân, với 300.000 người đứng lên chống lại kẻ thù, tập trung cao điểm tại Mông-mác. Vào tối ngày 18 tháng 3 năm 1871, các cánh quân khởi nghĩa tụ tập tại toà thị chính, kéo cờ đỏ và vang dội tiếng hô ''Cách mạng 18 tháng 3 muôn năm!''.
Sau khi nắm quyền, giai cấp vô sản bắt đầu lật đổ bộ máy nhà nước tư sản và xây dựng nền chuyên chính của giai cấp vô sản. Vào ngày 26 tháng 3, Paris tổ chức bầu cử Công xã. Đây là lần đầu tiên công nhân thực hiện quyền bầu cử của mình, bầu ra 86 thành viên của Công xã, với nhiều công nhân từ các ngành nghề như thợ Vaclanh, xưởng đúc Đuyvan, thợ kim hoàn Tetxơ… chiếm 1/3 số xã viên.
2. Sự ra đời của Công xã Paris
2.1. Bối cảnh hình thành Công xã
- Cuộc chiến tranh giữa Pháp và Phổ diễn ra từ năm 1870 đến 1871.
- Vào ngày 4/9/1870, công nhân và tiểu tư sản đã lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, thành lập chính phủ tư sản, gọi là “chính phủ Vệ quốc”.
- Sau khi thành lập, “Chính phủ Vệ quốc” tiếp tục mâu thuẫn với quần chúng nhân dân.
2.2. Khởi nghĩa ngày 18-3-1871 và sự ra đời của công xã.
3. Tầm quan trọng của sự kiện ngày 4/9/1870
- Đặt nền móng cho sự hình thành Công xã Paris vào năm 1871.
- Công xã Paris là một hình mẫu nhỏ của xã hội mới.
- Đem lại động lực mạnh mẽ cho phong trào công nhân.
- Cung cấp bài học cho con đường cách mạng vô sản từ sự ra đời của Công xã Paris:
- Cần có một Đảng lãnh đạo chân chính.
- Cần liên minh giữa công nhân và nông dân.
- Cần xây dựng một nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân.
4. Những câu hỏi trắc nghiệm để mở rộng kiến thức
Câu hỏi 1: Nguyên nhân chính dẫn đến cuộc khởi nghĩa của nhân dân Pa-ri vào ngày 18/03/1971 là gì?
A. Sự mâu thuẫn không thể giải quyết giữa quần chúng Pa-ri và chính quyền tư sản.
B. Sự tức giận trước sự yếu đuối của chính phủ tư sản khi bị quân đội Phổ tấn công.
C. Phản đối sự đầu hàng và phản bội lợi ích dân tộc của các tư sản Pháp để bảo vệ đất nước.
D. Gửi quân đến tấn công đồi Mông-mác.
Đáp án chính xác: A. Sự mâu thuẫn gay gắt không thể hòa giải giữa quần chúng Pa-ri và chính quyền tư sản.
Giải thích: Khi quân đội Phổ tiến sâu vào nước Pháp, chính quyền tư sản đã yêu cầu đình chiến. Mặc dù vậy, người dân Pa-ri vẫn kiên quyết chống trả để bảo vệ đất nước. Sau cuộc chiến, mâu thuẫn giữa chính quyền tư sản tại Véc-xai và nhân dân Pa-ri ngày càng gia tăng.
Câu hỏi 2: Khi quân Phổ chuẩn bị tấn công nước Pháp, giai cấp tư sản Pháp thành lập chính phủ lâm thời có tên gọi là gì?
A. Chính phủ Lập quốc
B. Chính phủ Bảo quốc
C. Chính phủ Cứu quốc
D. Chính phủ Yêu nước
Đáp án chính xác: B. Chính phủ Bảo quốc
Câu hỏi 3: Vào ngày 4/9/1870, sự kiện quan trọng nào đã xảy ra tại Paris?
A. Napoléon ký hiệp định đầu hàng với Phổ.
B. Người dân Paris nổi dậy lật đổ chính quyền Napoléon III, yêu cầu thành lập nền cộng hòa.
C. Công xã Paris đạt được chiến thắng.
D. Đế quốc Đức tuyên bố thành lập tại cung điện Versailles.
Đáp án đúng: B. Người dân Paris nổi dậy lật đổ chính quyền Napoléon III, yêu cầu thành lập nền cộng hòa.
Giải thích:
Khi nhận được tin hoàng đế Pháp Napoléon III cùng toàn bộ quân chủ lực bị bắt, vào ngày 4-9-1870, người dân Paris đã đứng dậy khởi nghĩa lật đổ chính quyền Napoléon III, yêu cầu thành lập chế độ cộng hòa và bảo vệ đất nước khỏi nguy hiểm.
Câu hỏi 4: Tên gọi của chính phủ tư sản lâm thời được thành lập sau cuộc khởi nghĩa ngày 4-9-1870 là gì?
A. Chính phủ tư sản.
B. Chính phủ lâm thời.
C. Chính phủ vệ quốc.
D. Chính phủ phản quốc.
Đáp án đúng: C. Chính phủ vệ quốc.
Giải thích:
Sau thất bại của Pháp trong Chiến tranh Pháp – Phổ, chính phủ lâm thời được thành lập với tên gọi Chính phủ vệ quốc. Tuy nhiên, khi quân Phổ tiến vào Paris và bao vây thành phố, “Chính phủ vệ quốc” dần trở thành “Chính phủ phản quốc”.
Câu hỏi 5: Tại sao cuộc cách mạng ngày 18/03/1871 lại được gọi là cuộc cách mạng vô sản?
A. Cuộc cách mạng đã lật đổ chính quyền của giai cấp tư sản.
B. Cuộc cách mạng được lãnh đạo bởi giai cấp vô sản.
C. Đánh bại quân Phổ và thiết lập chế độ chuyên chính vô sản.
D. Thành lập chính phủ của giai cấp vô sản.
Đáp án đúng: C. Đánh bại quân Phổ và thiết lập chế độ chuyên chính vô sản.
Câu hỏi 6: Ai là lực lượng chủ yếu tham gia nổi dậy vào ngày 4/9/1870?
A. Công nhân và tầng lớp tiểu tư sản.
B. Nông dân.
C. Công nhân.
D. Công nhân và nông dân.
Đáp án đúng: A. Công nhân và tiểu tư sản là hai giai cấp bị áp bức và bóc lột nặng nề trong thời kỳ này đã liên kết cùng nhau đứng dậy chống lại chính quyền của vua Napoleon III.
