Dù chỉ là 2 từ, nhưng Tào Tháo đã có thể phân tích sâu sắc về Gia Cát Lượng và lí do Lưu Bị không muốn sử dụng quân sư tài năng này trên chiến trường.
Vào giai đoạn cuối của thời Đông Hán, triều đại rơi vào thời kỳ hỗn loạn, các anh hùng tỏa sáng ở khắp mọi nơi. Tuy nhiên, chỉ có ba thế lực mạnh mẽ nhất đứng đầu, hình thành bức tranh chân thực về thời kỳ Tam Quốc: Tào Ngụy, Thục Hán và Đông Ngô.
Tào Tháo đã sử dụng chiến thuật 'Sử dụng Thiên tử như người trợ lý để ra lệnh cho tất cả vị tướng', từ đó, ông đã từng bước đạt được nhiều thành công trong việc xây dựng đế chế và củng cố quyền lực của mình. So với Tào Tháo, Lưu Bị trắng tay khi khởi nghiệp và phải đối mặt với những năm tháng sống nhờ vào lòng nhân ái của người khác.
Dù có những khó khăn trong việc khởi nghiệp, nhưng điểm chung của Tào Tháo và Lưu Bị là cả hai vị tướng này đều biết cách tận dụng tài năng của người khác, đặc biệt là có khả năng lãnh đạo.
Trong quá trình khởi nghiệp đầy gian khổ, Lưu Bị đã tận dụng những nhân tài xuất sắc. Trong lĩnh vực võ nghệ, ông có sự đồng lòng của Quan Vũ, Trương Phi, Triệu Vân... Còn với đội ngũ mưu sĩ, quân chủ của Thục Hán có sự hỗ trợ đắc lực từ Bàng Thống, Gia Cát Lượng...
Trong đám nhân tài phò tá của Lưu Bị, có lẽ Gia Cát Lượng nổi bật hơn tất cả. Ông được đánh giá cao là một trong những nhân vật nổi bật nhất trong lịch sử Trung Hoa.
Gia Cát Lượng sở hữu tài năng đa lĩnh vực như chính trị, quân sự, ngoại giao, giáo dục, văn chương, phong thủy, và sáng tạo kỹ thuật... Điều này làm nổi bật ông là một trong những nhân tài hiếm hoi có sự đa dạng và toàn diện trong nhiều lĩnh vực, không giống ai khác trong lịch sử nhân loại.
Lưu Bị đã dành nhiều công sức để mời Gia Cát Lượng xuống núi để phò tá. Vị quân chủ này thậm chí đã mô tả rằng, việc có được sự hỗ trợ từ Khổng Minh giống như cá gặp nước. Điều này khiến nhiều người tin rằng mối quan hệ giữa họ không chỉ là quân thần mà còn là tình bạn sâu sắc.
Gia Cát Lượng, tài năng vô song, được coi là một trong những nhân vật xuất sắc nhất Tam Quốc. Tuy nhiên, khi nghiên cứu về cuộc đời của Lưu Bị, các học giả phát hiện một điều đặc biệt. Trong những trận chiến quan trọng như chiến dịch Tây Xuyên, trận Di Lăng, Gia Cát Lượng lại không xuất hiện gần Lưu Bị.
Vậy nguyên nhân là gì? Câu trả lời được Tào Tháo, vị quân chủ nổi tiếng của Tào Ngụy, tiết lộ.
Tào Tháo hé lộ lý do Gia Cát Lượng ít tham gia chiến trường
Trong lòng dư luận sau này, Gia Cát Lượng trở thành vị quân sư tài năng, tinh thông chiến thuật, đặc biệt là khi tham gia những chiến dịch Bắc phạt của Thục Hán.
Tuy nhiên, trong thực tế, Lưu Bị ít khi đưa Gia Cát Lượng ra chiến trường. Điều này khiến nhiều người thắc mắc. Nhưng đối với Tào Tháo, đối phương của Lưu Bị, lại có cái nhìn khác về quyết định này.
Tào Tháo đánh giá rằng, Gia Cát Lượng có lẽ tài năng vượt trội, nhưng lại mắc phải một điểm yếu lớn: quá thận trọng.
Chiến thắng và thất bại là phần không thể tránh khỏi trong binh nghiệp. Sự thận trọng là điều cần thiết trong chiến trường. Tuy nhiên, nếu một vị quân sư hay chỉ huy quân đội quá thận trọng, họ có thể bỏ lỡ cơ hội. Bởi vì tình thế trên chiến trường có thể thay đổi rất nhanh. Nếu người lãnh đạo không nhận biết được thời cơ và đưa ra quyết định kịp thời, thì kết quả cuộc chiến sẽ chỉ là thất bại.
Trong bản 'Tấn thư – Tuyên Đế kỷ', Tư Mã Ý cũng đã nhận xét: 'Lượng có tài mưu lược lớn nhưng lại thiếu quyết đoan, thích dùng binh nhưng không biết cách thay đổi'. Nhận định này chỉ ra rằng Gia Cát Lượng, do tính cách quá thận trọng và không thích mạo hiểm, có thời điểm bỏ lỡ cơ hội.
Trong Tam Quốc chí, sử gia Trần Thọ cũng đánh giá Gia Cát Lượng là người vô cùng thận trọng: 'Chuyên sâu về chính trị, giỏi kế sách, lo lắng về công việc dân chúng hơn là nghĩ đến quân sự'. Điều này chứng tỏ Gia Cát Lượng có tài năng về chính trị nhiều hơn là chiến thuật quân sự.
Gia Cát Lượng thể hiện sự cẩn trọng đúng mực trong việc điều chỉnh chiến lược quân sự. Lưu Bị, trong thời kỳ khởi sự, cần phải hành động quyết định và nắm bắt cơ hội để đạt được thành công lớn trong sự nghiệp.
Lưu Bị có đôi mắt nhìn rõ bản chất. Tào Tháo cũng đã nhận ra điều này. Với tính cách thận trọng của Gia Cát Lượng, Lưu Bị tin tưởng giao phó công việc hậu cần. Trong thời Tam Quốc, bảo vệ lãnh thổ là không kém phần quan trọng so với những trận đánh lớn.
Ích Châu và Hán Trung là hai điểm chiến lược quan trọng trong sự nghiệp của Lưu Bị. Ông lựa chọn người đáng tin cậy để bảo vệ những vùng đất quan trọng này. Gia Cát Lượng, một tư tưởng tướng lãnh thông minh, làm ông hoàn toàn an tâm khi tham gia trận đấu, giải quyết lo lắng gia đình.
Gia Cát Lượng đáp ứng mọi kỳ vọng của Lưu Bị. Ông không chỉ thành công trong việc quản lý Thành Đô và công việc quốc sự, mà còn phát triển kinh tế và hậu cần cho các trận chiến của Lưu Bị.
Tiếc rằng, khi Lưu Bị dẫn đầu đại quân Thục Hán tấn công Đông Ngô, họ phải đối mặt với thất bại nặng nề tại trận Di Lăng (năm 221 – 222). Thất bại này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử quân sự và chính trị của Thục Hán, khiến chiến lược Long Trung đối sách của Gia Cát Lượng không thể thực hiện được.
Sau trận định chiến, quân đội Thục Hán giảm sức mạnh và phải chịu tổn thất đáng kể. Thất bại này làm cho tinh thần của Lưu Bị suy giảm, ông ốm nặng và qua đời tại thành Bạch Đế vào năm 223. Trước khi ra đi, ông giao nước và phó thác Lưu Thiện cho Gia Cát Lượng chịu trách nhiệm.
Sau khi Lưu Bị qua đời, Gia Cát Lượng vừa đảm bảo ổn định nội chính, phát triển kinh tế và chăm sóc cuộc sống của nhân dân; vừa chuẩn bị lực lượng và nguồn lực cho chiến dịch Bắc phạt Tào Ngụy. Nhờ tài năng và lòng trung hiếu của Gia Cát Lượng, Thục Hán có những thay đổi tích cực và phát triển bền vững. Mặc dù, sau thất bại ở chiến dịch Bắc phạt, có thể thấy rằng Gia Cát Lượng không giỏi trong trận chiến.
Thừa tướng, công thần khai quốc của Thục Hán thật sự là nhà chính trị tài năng, vượt trội trong mưu lược. Lưu Bị đã nhận ra điều này sớm, cho phép Gia Cát Lượng ở lại Thành Đô chịu trách nhiệm về công việc chính trị. Điều này giúp vị thừa tướng này phát huy tối đa tài năng của mình.
Bài viết tham khảo từ nguồn: Sohu, Sina, 163