Luyện từ và câu lớp 4: Giải thích câu kể ai là gì?

1. Tổng quan về luyện từ và câu

Tổng quan về luyện từ và câu lớp 4 là phần kiến thức thiết yếu trong môn tiếng Việt lớp 4. Phần này giúp học sinh hiểu rõ các loại từ, cách sử dụng từ, cấu trúc từ, cách tạo câu, các loại câu và cách viết câu đúng ngữ pháp. Một số nội dung chính bao gồm:

- Tính từ: định nghĩa, vai trò, phân loại và cách sử dụng tính từ.

- Câu cảm thán: định nghĩa, đặc điểm nhận biết và cách viết câu cảm thán.

- Câu hỏi: định nghĩa, vai trò, các loại câu hỏi và cách viết câu hỏi.

- Câu kể: định nghĩa, vai trò, các loại câu kể và cách viết câu kể.

- Câu mệnh lệnh: định nghĩa, vai trò, các loại câu mệnh lệnh và cách viết câu mệnh lệnh.

- Câu điều kiện: định nghĩa, vai trò, các loại câu điều kiện và cách viết câu điều kiện.

2. Soạn bài Luyện từ và câu lớp 4: Câu kể Ai là gì?

Câu 1. Đọc đoạn văn dưới đây:

Hôm đó, cô giáo đưa một bạn nữ vào lớp và giới thiệu với chúng tôi: 'Đây là Diệu Chi, bạn mới của lớp. Diệu Chi từng là học sinh của trường tiểu học Thành Công. Bạn ấy là một họa sĩ nhỏ tuổi. Các em hãy chào đón bạn ấy nhé.' Toàn lớp tôi vỗ tay chào đón bạn mới. Diệu Chi ngượng ngùng gật đầu chào lại.

Câu 2. Trong ba câu văn in nghiêng, câu nào dùng để giới thiệu bạn Diệu Chi, và câu nào dùng để nhận xét về bạn ấy?

Gợi ý:

- Nhận xét: Đưa ra quan điểm, đánh giá về một cá nhân hoặc một vấn đề nào đó.

- Giới thiệu: Cung cấp các thông tin cần thiết như tên tuổi, địa chỉ,... về một người để người khác biết.

Trả lời:

* Các câu dùng để giới thiệu:

- Đây là Diệu Chi, bạn mới trong lớp chúng ta.

- Diệu Chi từng là học sinh của Trường Tiểu học Thành Công.

* Câu dùng để nhận xét:

- Bạn ấy là một họa sĩ nhỏ tuổi.

Câu 3. Trong các câu trên, phần nào trả lời cho câu hỏi Ai (cái gì, con gì)?; phần nào trả lời cho câu hỏi là gì (là ai? là con gì?)?

Gợi ý: Hãy phân tích các thành phần trong câu.

Trả lời:

- Trong câu đầu tiên: Phần chủ ngữ “Đây' trả lời cho câu hỏi “Ai?” (cái gì, con gì)?; phần vị ngữ “Diệu Chi, bạn mới của lớp ta” trả lời cho câu hỏi là gì? (là ai, là con gì)?

- Trong câu thứ hai: Phần chủ ngữ “bạn Diệu Chi” trả lời câu hỏi Ai? (cái gì, con gì)?; phần vị ngữ “học sinh cũ của Trường Tiểu học Thành Công” trả lời cho câu hỏi là gì? (là ai, là con gì)?

- Trong câu thứ ba: Phần chủ ngữ “Bạn ấy” trả lời câu hỏi Ai? (cái gì, con gì)?; phần vị ngữ “một họa sĩ nhỏ đấy” trả lời câu hỏi là gì? (là ai, là con gì)?

Chi tiết cụ thể như sau:

Câu 4. Kiểu câu này khác biệt với hai kiểu câu đã học 'Ai làm gì?' và 'Ai thế nào?' ở điểm gì?

Gợi ý: Hãy phân tích sự khác biệt trên hai phương diện:

- Cấu trúc: Đánh giá sự khác biệt về cấu trúc.

- Ý nghĩa: So sánh ý nghĩa của các kiểu câu.

Trả lời:

Kiểu câu 'Ai là gì?' khác biệt so với các câu 'Ai làm gì?' và 'Ai thế nào?' ở các điểm sau:

+ Về mặt ý nghĩa: Câu kiểu 'Ai làm gì?' giúp ta hiểu rõ hành động của đối tượng được nhắc đến trong chủ ngữ. Câu kiểu 'Ai thế nào?' cho ta biết đặc điểm, tính chất hoặc trạng thái của đối tượng trong chủ ngữ. Trong khi đó, câu kiểu 'Ai là gì?' dùng để giới thiệu hoặc nhận định về người hoặc vật nào đó.

+ Về mặt cấu trúc: Câu kiểu 'Ai là gì?' thường có từ 'là' đứng ở đầu phần vị ngữ.

3. Bài tập thực hành

Câu 1. Hãy tìm các câu kiểu 'Ai là gì?' trong các câu dưới đây và cho biết chức năng của chúng:

a. Thực ra, đó là một loại máy tính trong phép cộng trừ mà Pa-xcan đã dồn toàn bộ tâm huyết của mình vào việc chế tạo. Đây chính là chiếc máy tính đầu tiên trên thế giới, là tổ tiên của các máy tính điện tử hiện đại.

Theo Lê Nguyên Long, Phạm Ngọc Toàn

b. Lịch

Lá cây là lịch của cây.

Cây chính là lịch của đất.

Trăng tàn rồi lại trăng mới

Là lịch của bầu trời

Bà lẩm bẩm tính toán. Mẹ ơi,

Mười ngón tay chính là lịch

Con đến lớp, đến trường

Lịch chính là một trang sách

Gợi ý:

- Tìm những câu có cấu trúc: Ai (cái gì, con gì)? + Là gì (là ai, là con gì)?

- Các câu kể có mục đích nhận định hoặc giới thiệu về một người hoặc một vật nào đó.

Trả lời:

a) Ví dụ a chứa 2 câu thuộc loại câu kể “Ai là gì?”

- Thực ra đó là một loại máy cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt toàn bộ tâm huyết vào việc chế tạo. Câu kể “Ai là gì?” này nhằm giới thiệu về một loại máy (máy gì? máy cộng trừ của ai? của Pa-xcan).

- Đây chính là chiếc máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của các máy tính điện tử hiện đại. Câu kể “Ai là gì?” này cũng nhằm mục đích giới thiệu thêm về chiếc máy cộng trừ đó.

b) Lịch

- Lá chính là lịch của cây: Câu này nhằm nhận định về vai trò của lá và thời điểm cây ra lá.

- Cây chính là lịch của đất đai: Nhằm nhận định về thời điểm và thời vụ phù hợp để trồng các loại cây.

- Trăng là lịch của bầu trời: Tác dụng là để xác định thời gian trong tháng như thượng tuần (đầu tháng), trung tuần (giữa tháng), hạ tuần (cuối tháng) và để phân biệt ngày và đêm.

- Mười ngón tay là lịch: Được dùng để đếm ngày tháng qua các ngón tay.

- Lịch lại là trang sách: Được dùng để theo dõi từng kỳ học hoặc năm học.

Các câu kể trên nhằm nêu bật rằng mỗi sự vật đều có cách riêng để đo lường và tính toán thời gian.

c) Câu kể: Sầu riêng là đặc sản quý giá của miền Nam. Câu này nhằm mục đích giới thiệu về trái sầu riêng, nhấn mạnh đặc điểm của nó là sản phẩm đặc trưng của vùng miền nào.

Câu 2. Hãy sử dụng câu kể kiểu Ai là gì? để giới thiệu về các bạn trong lớp của em hoặc từng người trong bức ảnh gia đình em.

Gợi ý: Các bạn hãy suy nghĩ và hoàn thành bài tập theo gợi ý.

Trả lời: 

Một cách để dùng câu kể Ai là gì? trong việc giới thiệu các bạn trong lớp hoặc các thành viên trong bức ảnh gia đình có thể như sau:

- Đây là lớp 5A của em. Em muốn giới thiệu một vài bạn trong lớp. Bạn Huy là lớp trưởng của chúng em. Bạn Huy rất chăm chỉ và học giỏi, luôn sẵn sàng giúp đỡ bạn bè. Bạn Lan là người bạn thân thiết nhất của em. Bạn Lan không chỉ xinh đẹp mà còn rất hòa đồng, thích hát và nhảy. Bạn Minh là người hài hước nhất lớp, luôn mang lại tiếng cười với những câu nói và trò đùa của mình. Bạn Minh yêu thích bóng đá và cờ vua.

- Đây là bức ảnh gia đình của em. Em sẽ giới thiệu từng thành viên trong ảnh. Cha em là ông Nguyễn Văn A, một bác sĩ nhi khoa tận tụy, luôn yêu thương và quan tâm đến gia đình. Mẹ em là bà Trần Thị B, một giáo viên tiếng Anh hiền lành và tận tâm, người đã dạy dỗ em rất chu đáo. Em là con trai duy nhất trong gia đình, tên là Nguyễn Văn C, hiện học lớp 5A tại trường Tiểu học ABC. Em thích học toán và khoa học, cũng như chơi game và xem phim hoạt hình.

Trên đây là bài viết của Mytour về chủ đề 'Luyện từ và câu lớp 4: Giải bài tập câu kể Ai là gì?'. Hy vọng bài viết này sẽ trở thành tài liệu tham khảo hữu ích cho bạn. Cảm ơn bạn đã theo dõi và quan tâm đến nội dung của chúng tôi. Xin chân thành cảm ơn.