Buzz
Bài 1 trang 131 sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 Tập 1
Xác định các cặp quan hệ từ trong những câu sau:
a) Nhờ việc phục hồi rừng ngập mặn, môi trường ở nhiều khu vực đã biến đổi nhanh chóng.
b) Sự phát triển của lượng cua con trong khu vực rừng ngập mặn không chỉ đáp ứng nhu cầu giống cho hàng nghìn đầm cua trong vùng mà còn cho hàng trăm đầm cua ở các khu vực lân cận.
Trả lời:
a) Nhờ việc phục hồi rừng ngập mặn, môi trường tại nhiều địa phương đã có sự thay đổi đáng kể.
→ Cặp quan hệ từ: nhờ - mà.
b) Sự gia tăng số lượng cua con trong khu vực rừng ngập mặn đã cung cấp đủ giống cho hàng nghìn đầm cua trong khu vực và hàng trăm đầm cua ở các vùng lân cận.
→ Cặp quan hệ từ: không chỉ – mà còn.
Bài 2 trang 131 sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 Tập 1
Chuyển mỗi cặp câu trong đoạn a hoặc b dưới đây thành một câu dùng các cặp quan hệ từ vì… nên… hoặc chẳng những… mà…
a) Trong những năm gần đây, chúng ta đã thực hiện tốt công tác thông tin và tuyên truyền, giúp người dân nhận thức rõ vai trò của rừng ngập mặn trong việc bảo vệ đê điều. Do đó, ở các tỉnh ven biển như Cà Mau, Bạc Liêu, Nghệ An, Thái Bình, Quảng Ninh,… đã xuất hiện phong trào trồng rừng ngập mặn.
b) Các tỉnh ven biển như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Hà Tĩnh, Hải Phòng, Quảng Ninh,… đều có các phong trào trồng rừng ngập mặn. Rừng ngập mặn còn được trồng trên các đảo mới bồi ngoài biển như Cồn Vành, Cồn Đen (Thái Bình), Cồn Ngạn, Cồn Lu, Cồn Mờ (Nam Định),…
Trả lời:
a) Do công tác thông tin và tuyên truyền được thực hiện hiệu quả trong năm qua, giúp người dân nhận thức rõ vai trò của rừng ngập mặn trong việc bảo vệ đê điều, nên nhiều tỉnh ven biển như Cà Mau, Bạc Liêu, Nghệ An, Thái Bình, Quảng Ninh,… đã có phong trào trồng rừng ngập mặn.
b) Không chỉ các tỉnh ven biển như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Hà Tĩnh, Hải Phòng, Quảng Ninh,… có phong trào trồng rừng ngập mặn, mà rừng ngập mặn còn được trồng ở các đảo mới bồi ngoài biển như Cồn Vành, Cồn Đen (Thái Bình), Cồn Ngạn, Cồn Lu, Cồn Mờ (Nam Định),…
Bài 3 trang 131 sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 Tập 1
Hai đoạn văn dưới đây có điểm khác biệt nào? Đoạn nào nổi bật hơn và vì sao?
a) Hôm sau, hai chú cháu xuống đầm. Một vài con le nhảy múa trước mũi thuyền. Khi nhìn ra xa, bỗng thấy bầy vịt đang vui đùa. Thật bất ngờ, có cả vịt nâu, vịt đầu đỏ, vịt lưỡi liềm và cả con vịt vàng rất hiếm. Tâm liền rút súng ra định bắn. Mai hoảng hốt, thấy Tâm trở thành mối đe dọa cho bầy chim. Không kịp ngăn Tâm, cô bé đứng hẳn lên thuyền, vẫy tay và la lớn:
- Ôi, bay đi, bay đi,..
b) Hôm sau, hai chú cháu ra đầm. Một vài con le lội dưới mũi thuyền. Nhìn ra xa, bỗng thấy bầy vịt đang đùa vui. Có cả vịt nâu, vịt đầu đỏ, vịt lưỡi liềm và cả con vịt vàng cực kỳ hiếm. Tâm bất ngờ rút súng định bắn. Mai hoảng sợ, nhận thấy Tâm có thể gây nguy hiểm cho bầy chim. Vì không kịp ngăn cản, cô bé đứng lên thuyền, vẫy tay và kêu lớn:
- Ôi này! Bay đi, bay đi...
Trả lời:
So sánh hai đoạn văn (Trang 131-132, sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5, tập 1)
- Đoạn a: sử dụng liên từ và, không có cặp liên từ.
- Đoạn b: có sử dụng liên từ và cặp liên từ.
+ Liên từ: và, vì vậy, cũng (vì vậy)
+ Cặp liên từ: Vì… nên…
→ Do đó, đoạn a được đánh giá cao hơn. Vì câu văn ngắn gọn và truyền đạt rõ ràng nội dung thông báo. Ý nghĩa của đoạn a nổi bật với việc ca ngợi lòng yêu thương động vật của cô bé Mai.
Bài tập luyện tập liên từ
Câu 1: Điền vào chỗ trống
a) s hoặc x:
- nhường cơm…ẻ áo
- kéo cưa lừa…ẻ
-…ẻ dọc Trường Sơn để cứu nước
- Bát cơm…ẻ chia nửa chăn đắp cùng
b) iêt hoặc iêc: xanh b…, nhận b…, ch… nón, ch… cây
c) ươn hoặc ương: v…vai, v… vãi, bay l…, độ l…
Câu 2: Dựa trên nghĩa của từ 'bảo' và 'sinh', hãy loại bỏ từ không thuộc nhóm và hoàn thiện câu để nêu rõ nghĩa của các từ này:
a) Các từ 'bảo vệ', 'bảo tồn', 'bảo quản', 'bảo kiếm', 'bảo trợ' đều chứa tiếng 'bảo' với ý nghĩa là …………………………………………………………………………………
b) Các từ 'sinh vật', 'sinh động', 'sinh hoạt', 'sinh viên', 'sinh thái', 'sinh tồn' đều chứa tiếng 'sinh' với ý nghĩa là ……………………………………………………………….
Câu 3: a) Gạch dưới cặp quan hệ từ trong mỗi câu và cho biết chúng thể hiện mối quan hệ gì giữa các phần của câu (Điền từ thích hợp vào chỗ trống trong ngoặc đơn)
(1) Vì việc bảo vệ tốt các cánh rừng đầu nguồn nên quê tôi không bị ảnh hưởng bởi các trận lũ lớn (Thể hiện mối quan hệ .........................)
(2) Cây xanh không chỉ mang lại không khí trong lành cho con người mà còn làm cho môi trường trở nên đẹp hơn. (Thể hiện mối quan hệ ...............)
(3) Dù còn nhỏ tuổi nhưng nhiều trẻ em Việt Nam đã thể hiện ý thức bảo vệ môi trường. (Thể hiện mối quan hệ ...................................)
b) Điền vào các chỗ trống những cặp quan hệ từ phù hợp:
(1) ..........khu vườn được chăm sóc cẩn thận.........các đàn chim cứ lần lượt kéo đến làm tổ.
(2) ...........nếu ai cũng vứt rác bừa bãi ngoài đường..........môi trường sẽ bị ô nhiễm nghiêm trọng.
(3) ...........dù tuổi đã cao............ông tôi vẫn nhiệt tình tham gia vào các hoạt động Tết trồng cây.
(4) Anh Thanh ..........không chỉ là một người chăn nuôi xuất sắc ...............mà còn là thanh niên tiên phong trong việc trồng cây và bảo vệ rừng.
Câu 4: Theo gợi ý, hãy viết một đoạn văn (khoảng 5 câu) miêu tả ngoại hình của một người mà em thường gặp ở trường, ở nhà, hoặc nơi em sinh sống:
Gợi ý: Mở đoạn bằng cách nêu ý chính về những đặc điểm nổi bật của ngoại hình (VD: mô tả chi tiết về dáng người, mái tóc, đôi mắt, hoặc các đặc điểm nổi bật như nước da, vóc dáng, cách ăn mặc,...)
Thân đoạn cần mô tả cụ thể, đầy đủ các nét đặc trưng về ngoại hình đã chọn; thể hiện cảm xúc của em đối với người được miêu tả qua cách chọn từ và diễn đạt.
Câu kết đoạn có thể đưa ra nhận xét hoặc cảm nhận của em về ngoại hình của người được miêu tả.
ĐÁP ÁN:
Câu 1: a)
- chia sẻ khó khăn
- làm việc cùng nhau
- Đưa đường Trường Sơn để cứu nước
- Chia cơm sẻ nửa, chăn chung đắp
b) màu xanh, nhận diện, chiếc nón, cắt cây
c) vương vai, vương vãi, bay lượn, rộng lượng
Câu 2: a) Loại bỏ “bảo kiếm” và thay bằng “giữ, giữ gìn”
b) Loại bỏ “sinh viên” và thay bằng “sống”
Câu 3: a) (1) Nhờ việc bảo vệ tốt các cánh rừng đầu nguồn, quê tôi không bị ảnh hưởng bởi các trận lũ lớn (Thể hiện mối quan hệ nguyên nhân – kết quả)
(2) Cây xanh không chỉ cung cấp không khí trong lành cho con người mà còn làm cho môi trường trở nên đẹp hơn. (Thể hiện mối quan hệ tăng tiến)
(3) Dù còn nhỏ tuổi nhưng nhiều trẻ em Việt Nam đã có ý thức tham gia bảo vệ môi trường. (Thể hiện mối quan hệ tương phản)
b) Do khu vườn được chăm sóc tận tình, các đàn chim liên tục kéo đến làm tổ (Hoặc: Nhờ...mà, Do...nên)
(2) Nếu mọi người đều vứt rác bừa bãi ngoài đường, môi trường sẽ bị ô nhiễm nghiêm trọng. (Hoặc: Hễ...thì...)
(3) Mặc dù ông tôi đã cao tuổi nhưng vẫn nhiệt tình tham gia các hoạt động Tết trồng cây. (Hoặc: Tuy...nhưng...)
(4) Anh Thanh không chỉ là một người chăn nuôi xuất sắc mà còn là người tiên phong trong việc trồng cây và bảo vệ rừng.
Câu 4: Tham khảo (1) Miêu tả ngoại hình của một người bạn
Thanh Bình có gương mặt rất dễ mến với mái tóc cắt ngắn gọn gàng. Khuôn mặt hình chữ điền, sống mũi thẳng và cao. Điều khiến tôi ấn tượng nhất là đôi mắt sáng và đen, mang nét thông minh khó diễn tả.
(2) Miêu tả ngoại hình của bà
Gương mặt bà tôi thật dịu dàng. Da bà nhăn nheo với vài đốm tàn nhang. Hàm răng bà đen bóng. Mẹ kể rằng, khi còn trẻ, bà thường nhuộm răng, vì vậy hiện tại răng bà vừa chắc vừa đẹp. Mỗi khi tôi đạt điểm 10 và khoe với bà, bà luôn khen: “Cháu tôi giỏi quá!”. Lúc đó, gương mặt bà rạng rỡ hiền hậu, những nếp nhăn bên khóe miệng và vết chân chim ở đuôi mắt dường như biến mất, chỉ còn lại đôi môi đỏ thắm nước cốt trầu.
(3) Miêu tả ngoại hình của một em bé
Đầu bé Thu Phương nhỏ nhắn như trái dừa xiêm. Đôi mắt đen và tròn như hai hạt nhãn. Mũi bé hơi cao, miệng chúm chím rất dễ thương. Lông mày dài, nhạt và cong cong, đôi môi đỏ hồng như được thoa son. Nhìn bé, ai cũng muốn ôm ấp và hôn lên đôi má phúng phính của bé.
