Buzz
Trong tuần qua, Trái đất đã ghi nhận liên tiếp 2 ngày nóng nhất từng có.
Trong vài tuần gần đây, nhiều kỷ lục về khí hậu đã bị phá vỡ trên toàn thế giới. Ngày 3/7 là ngày nóng nhất trên toàn cầu với nhiệt độ trung bình 17,01 độ C. Tuy nhiên, kỷ lục này không kéo dài lâu khi ngay sau đó, ngày 4/7, một kỷ lục mới được thiết lập với nhiệt độ 17,18 độ C. Nhiệt độ kỷ lục trước đó ghi nhận vào tháng 8/2016 là 16,92 độ C.
Nhiệt độ mặt nước biển trung bình cao nhất và mức độ băng biến ở Nam Cực thấp nhất từng được ghi nhận cũng diễn ra trong thời gian gần đây.
Vào ngày 4/7, Tổ chức Khí tượng Thế giới thông báo rằng El Niño đã bắt đầu, mở ra khả năng gia tăng nhiệt độ toàn cầu cùng với các biến đổi thời tiết và khí hậu gây ra.
Vậy tại sao chúng ta đang chứng kiến tất cả những kỷ lục này được thiết lập cùng một lúc?
Trong bối cảnh Trái đất đang nóng lên, hiện tượng El Niño có tác động bổ sung, đẩy nhiệt độ lên mức kỷ lục. Điều này được Kimberley Reid, Nghiên cứu sinh sau tiến sĩ về Khoa học Khí quyển tại Đại học Monash, đánh giá là yếu tố quan trọng nhất.
Không chỉ là do biến đổi khí hậu
Sự nóng lên cực độ mà chúng ta đang chứng kiến chủ yếu là do hiện tượng El Niño và thải khí nhà kính của con người.
El Niño xảy ra khi nhiệt độ mặt nước biển ở vùng nhiệt đới Thái Bình Dương tăng cao, ảnh hưởng đến nhiệt độ toàn cầu.
Lần El Niño mạnh nhất gần đây là vào năm 2016, nhưng chúng ta đã thải ra 240 tỷ tấn CO₂ vào khí quyển kể từ đó.
Đại dương lưu trữ một lượng nhiệt khổng lồ và hấp thụ 90% lượng nhiệt dư thừa từ sự nóng lên toàn cầu.
Trong El Niño, các dòng hải lưu giữa bề mặt Trái đất và đại dương giảm đi, dẫn đến sự nóng lên của lớp nước bề mặt đại dương.
Nhiệt độ nước biển cao hơn bình thường dọc theo đường xích đạo và gây ra nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan.
Điều này có ý nghĩa là nhiệt độ tích tụ từ sự nóng lên toàn cầu đã 'ẩn trong lòng' đại dương trong những năm La Niña gần đây đang trỗi dậy và phá vỡ các kỷ lục gần đây.
Lý do đáng ngạc nhiên: Sự ấm lên do hoạt động chống biến đổi khí hậu.
Một yếu tố khác có thể góp phần vào sự ấm áp không bình thường là sự giảm sol khí.
Sol khí là các hạt nhỏ có khả năng làm thay đổi hướng bức xạ mặt trời. Bơm sol khí vào tầng bình lưu là một phương pháp địa kỹ thuật tiềm năng mà con người có thể sử dụng để giảm thiểu tác động của sự nóng lên toàn cầu, nhưng ngừng phát thải khí nhà kính sẽ là lựa chọn tốt hơn nhiều.
Thiếu hụt sol khí cũng có thể làm tăng nhiệt độ. Một nghiên cứu năm 2008 kết luận rằng 35% biến đổi nhiệt độ bề mặt nước biển hàng năm trên Đại Tây Dương vào mùa hè ở Bắc bán cầu có thể giải thích bằng những thay đổi của bụi từ sa mạc Sahara. Mức độ bụi từ sa mạc Sahara trên Đại Tây Dương gần đây đã giảm một cách bất thường.
Quan trọng, các quy định quốc tế mới về hạt lưu huỳnh trong nhiên liệu tàu biển được áp dụng từ năm 2020, dẫn đến việc giảm phát thải sulfur dioxide (và sol khí) trên toàn cầu trên đại dương. Tuy nhiên, lợi ích lâu dài của việc giảm lượng khí thải từ tàu biển vượt xa tác động ấm lên tương đối nhỏ hiện tại.
Sự kết hợp của những yếu tố này là lý do tại sao các kỷ lục nhiệt độ trên bề mặt Trái đất gần đây liên tục bị phá vỡ.
