Buzz
Ly hợp (còn được gọi là côn, nồi hay nồi embrayage; tiếng Anh là clutch, tiếng Pháp là embrayage) là bộ phận quan trọng trong ô tô và máy kéo.
Ly hợp kết nối trục khuỷu của động cơ với hệ thống truyền lực, giúp truyền mô men một cách mượt mà và cắt truyền động nhanh chóng khi cần thiết. Thường thì ly hợp và bánh đà của động cơ được kết hợp thành một khối có dạng trụ hoặc nón, dẫn đến sự nhầm lẫn giữa ly hợp và bánh đà.
Phân loại
Có nhiều kiểu ly hợp khác nhau, và phân loại chúng theo cách khác nhau sẽ tạo ra các loại ly hợp riêng biệt.
Phân loại theo cấu tạo
- Mỗi loại phương tiện và dòng xe đều có ly hợp đặc trưng riêng:
Phân loại theo cách điều khiển
Điều khiển bằng tay hoặc chân: Sử dụng tay côn (giống như bóp phanh xe đạp) hoặc chân côn (bàn đạp) để điều khiển ly hợp (bóp tay côn hoặc đạp chân côn để ngắt ly hợp, nhả tay côn hoặc chân côn để đóng ly hợp). Loại này có khả năng chịu tải lớn và cho phép điều chỉnh việc đóng – ngắt ly hợp theo ý muốn, nhưng việc phải chủ động điều khiển khi khởi động động cơ hoặc sang số có thể gây phiền phức cho một số người dùng; thường thấy trên xe chuyên chở, xe thể thao, xe máy (như Honda Cub 67), xe hơi với hộp số thủ công, xe motor, xe tải,...
Điều khiển tự động: Tự động đóng côn khi trục sơ cấp đạt đến một tốc độ nhất định, cho phép điều khiển gián tiếp qua việc vặn ga. Loại này có khả năng chịu tải thấp nhưng rất tiện lợi khi khởi động động cơ hoặc sang số; thường được sử dụng trên xe tải trọng thấp và xe dành cho người mới tập lái như xe máy (Honda Cub 50), xe hơi với hộp số tự động,...
Phân loại theo cách truyền moment xoắn từ trục khuỷu động cơ đến hệ thống truyền lực
-Gồm 4 loại
- Ly hợp ma sát
- Ly hợp thủy lực
- Ly hợp nam châm điện
- Ly hợp liên hiệp
Phân loại theo số lượng ly hợp (trong hệ thống truyền lực của xe)
- Ly hợp đơn: Thường được lắp đặt trước hộp số, nằm giữa động cơ và hộp số để nhận mô men từ trục khuỷu qua bánh đà và truyền mô men cho trục sơ cấp của hộp số.
- Ly hợp kép: Tạo sự kết nối mượt mà hơn cho hộp số và có khả năng truyền mô men lớn hơn.
Hiện tại
Trên ô tô, ly hợp ma sát là loại phổ biến nhất.
Ly hợp thủy lực đang được cải tiến vì nó giảm tải trọng va đập lên hệ thống truyền lực, thường thấy trên xe với hộp số tự động.
