Lý thuyết màu sắc, bánh màu (Color Wheel) và kỹ năng phối màu

Bánh màu (Color Wheel) là một lý thuyết vô cùng quan trọng đối với những người làm việc trong lĩnh vực thời trang, thiết kế đồ họa, hội họa hay nội thất. Thông qua đó, bạn sẽ hiểu được rất nhiều nguyên lý kết hợp màu sắc để tạo ra nghệ thuật chuẩn mực. Vậy bánh màu sắc là gì? Các ứng dụng của kỹ thuật phối màu như thế nào? Hãy cùng Mytour khám phá nội dung thú vị này nhé.

Bánh màu (Color Wheel) là gì?

Thuật ngữ quen thuộc để chỉ bánh màu sắc là “bảng màu”. Đây là công cụ giúp người dùng hiểu và áp dụng màu sắc một cách chính xác. Bánh màu sắc bản chất là một vòng tròn được chia thành nhiều phần, mỗi phần đại diện cho một màu sắc cụ thể hoặc một nhóm màu. Những màu này thường được sắp xếp theo một trật tự hợp lý hoặc theo các quy tắc màu học cụ thể.

Bánh màu giúp người dùng hiểu về sự liên kết giữa các màu sắc và cách chúng tương tác để tạo ra thiết kế hài hòa. Một số bánh màu nổi tiếng như Bánh màu RGB (đỏ, xanh lá cây, và lam), Bánh màu CMYK (cyan, magenta, yellow, và key/black), và nhiều phiên bản khác dựa trên các hệ màu khác nhau.

Nguồn gốc của bánh màu (Color Wheel)

Lý thuyết màu sắc này có nguồn gốc từ nghiên cứu sâu sắc về màu sắc và học màu trong lịch sử nghệ thuật. Một trong những bước đầu tiên của việc tổ chức các màu sắc thành hệ thống có thể kết nối với Sir Isaac Newton. Ông là một nhà khoa học và toán học vĩ đại sống vào thế kỷ 17, đã chứng minh rằng ánh sáng trắng có thể tách thành các màu cơ bản khi đi qua prisma. Ông xác định bảy màu cơ bản là đỏ, cam, vàng, xanh lá cây, lam, xanh dương, và tím.

Trong thế kỷ 18, nhà nghiên cứu và nghệ sĩ Johann Wolfgang von Goethe đưa ra quan điểm khác về màu sắc, không chỉ từ góc độ khoa học mà còn từ khía cạnh cảm xúc và tâm lý.

Tuy nhiên, bánh màu sắc như chúng ta biết ngày nay được đặt trong bối cảnh của nhà nghiên cứu màu sắc người Mỹ Albert Henry Munsell. Ông là người đã phát triển hệ thống Màu Munsell vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Hệ thống này chia màu sắc thành ba thuộc tính chính là màu sắc cơ bản, độ chói và độ đậm.

Cấu trúc của bánh màu (Color Wheel) như thế nào?

Trước khi chúng ta tìm hiểu cách áp dụng bánh màu sắc, chúng ta nên hiểu cấu trúc của nó. Đây là lý thuyết cơ bản nhất, giúp bạn hiểu rõ hơn về “trục lăn” của bánh màu sắc dựa trên 3 cấp độ khác nhau.

Cấp độ 1 – Cấp độ màu sắc cơ bản

Ở cấp độ 1, chúng ta có các kết hợp màu như Đỏ – Red, Vàng – Yellow và Xanh – Blue. Theo nhiều nghiên cứu, đây là các màu chủ đạo tạo nên màu sắc xung quanh chúng ta. Khi kết hợp, chúng tạo ra những gam màu khác nhau. Đây cũng là 3 màu nổi bật và có sức ảnh hưởng lớn đối với các gam màu khác.

Nhìn chung, bánh màu sắc ở cấp độ 1 thường cung cấp cái nhìn tổng quát về mối quan hệ giữa các màu cơ bản và giúp người sử dụng hiểu sâu hơn về sự khác biệt giữa chúng. Trong nghệ thuật và thiết kế, cấp độ 1 của bánh màu sắc thường được dùng như một điểm khởi đầu để xây dựng các biểu đồ màu sắc phức tạp hơn và tạo ra các tổ hợp màu sắc đa dạng hơn.

Cấu trúc của bánh màu (Color Wheel) ở cấp độ 2

Cấp độ 2 của bánh màu sắc là một bước tiến quan trọng, mở rộng sự đa dạng của màu sắc và tạo ra một hệ thống phức tạp hơn so với cấp độ 1. Tại cấp độ này, bánh màu sắc sẽ có các gam màu chủ đạo như Cam – Orange, Xanh lá cây – Green và Tím – Purple. 

Để có được những gam màu này là sự kết hợp tuyệt vời giữa hai màu sắc ở cấp độ 1. Ví dụ, màu cam được pha từ màu đỏ và vàng, màu xanh lá được pha từ xanh dương và vàng, màu tím được pha từ xanh dương và đỏ. Nhờ vào việc kết hợp màu sắc này mà chúng ta có thể thấy bảng màu Color Wheel trở nên nhẹ nhàng hơn so với cấp độ 1.

Cấu trúc của bánh xe màu sắc (Color Wheel) ở cấp độ 3

Tại cấp độ này, bánh xe màu sắc sẽ bao gồm nhiều tông màu, các biến thể đặc biệt để tạo ra một phạm vi màu sắc đa dạng hơn. Mỗi phần chu vi của bánh xe màu sắc sẽ có 6 màu là Cam vàng, Cam đỏ, Tím đỏ, Tím lam, Lục vàng và Lục lam.

Trong lĩnh vực nghệ thuật và thiết kế chuyên sâu, cấp độ 3 của bánh xe màu sắc giúp nghệ sĩ và nhà thiết kế khai thác sự đa dạng của màu sắc để tạo ra các kiểu dáng và hiệu ứng độc đáo. Việc này không chỉ làm phong phú thêm các dự án mà còn mở ra cơ hội để thể hiện sự sáng tạo và cá nhân hóa.

Phương pháp sử dụng bánh xe màu sắc trong việc phối màu và ứng dụng

Sau khi đã hiểu sâu về Bánh xe màu sắc, bạn muốn biết làm thế nào để chọn màu phối hợp một cách hợp lý nhất? Đây là một câu hỏi quan trọng và hãy đọc tiếp phần nội dung dưới đây để có câu trả lời chi tiết.

Cách phối màu đơn sắc

Theo kỹ thuật phối màu đơn sắc, bạn sử dụng một màu sắc duy nhất làm tone chủ đạo. Sau đó, bạn có thể kết hợp với các gam màu khác nhau để tăng thêm sự phong phú cho bộ trang phục. Phong cách này luôn mang lại sự tinh tế và nhẹ nhàng trong thời trang. Bạn có thể áp dụng nó vào mọi hoàn cảnh, từ công việc đến dạo phố hay dự tiệc.

Một ưu điểm của cách phối màu đơn sắc theo bánh xe màu là tính linh hoạt. Bạn có thể lựa chọn từ các màu nhạt đến đậm, từ sáng đến tối, tạo ra nhiều biến thể màu sắc trong thiết kế hoặc bộ trang phục một cách dễ dàng. Điều này giúp người sử dụng có thể thử nghiệm với sự đa dạng của màu sắc mà không gặp nhiều khó khăn.

Cách phối màu tương phản

Rất độc đáo khi chúng ta kết hợp những màu đối lập trên Bánh xe màu sắc để tạo ra những màu sắc nổi bật. Mặc dù nhiều người nghĩ rằng sự kết hợp này sẽ không hài hòa, nhưng thực tế lại cho thấy ngược lại. Nguyên tắc này tạo ra sự phối hợp hài hòa giữa các màu sắc, làm nổi bật lẫn nhau và tạo ra các hiệu ứng thị giác mạnh mẽ, luôn thu hút ánh nhìn của người khác.

Ứng dụng lớn nhất của bánh xe màu sắc là trong các bộ sưu tập thời trang xuân hè. Ví dụ, bạn có thể chọn những màu tương phản như đỏ – xanh lá, cam – xanh dương hay vàng – tím. Tuy nhiên, cách phối màu này khá khó và yêu cầu người sử dụng có sự sáng tạo và mắt thẩm mỹ tốt. Bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng về độ sáng tối, độ đậm nhạt và tỷ lệ sử dụng các màu để đảm bảo sự hài hòa tổng thể.

Phương pháp phối màu tương đồng

Nguyên tắc của việc phối màu tương đồng là kết hợp ba gam màu liền kề nhau để tạo ra các thiết kế cân đối. Các gam màu nằm cạnh nhau thường có sắc độ tương tự nhau, ví dụ như cùng màu nóng hoặc lạnh. Điều này giúp tạo ra cảm giác nhẹ nhàng và thân thiện với người nhìn.

Phương pháp phối màu tương đồng có thể sử dụng các màu trong một dãy màu như xanh lá cây và xanh dương, hoặc các màu có chung một màu gốc như tất cả các tông màu xanh. Sự biến đổi về độ đậm nhạt cũng là một yếu tố quan trọng để tạo ra sự đa dạng trong màu sắc. Hơn nữa, phương pháp phối màu tương đồng theo bánh xe màu sắc Color Wheel không chỉ được áp dụng trong thiết kế thời trang mà còn rất phổ biến trong thiết kế nội thất.

Phương pháp phối màu bổ sung ba gam màu

Một kỹ thuật phối màu thú vị khác nhờ vào bánh xe màu sắc mà bạn không thể bỏ qua là phương pháp phối màu theo bổ túc ba gam màu. Nghe có vẻ lạ lẫm nhưng lại rất thú vị. Cụ thể, người dùng chọn 3 màu sắc trên bánh xe để tạo thành một hình tam giác đều. Ví dụ như bạn có thể kết hợp màu xanh nước biển – đỏ – vàng hoặc cam – tím – xanh lá cây.

Ưu điểm của cách phối màu này là sự linh hoạt trong việc sử dụng màu sắc, đồng thời giúp tạo ra điểm nhấn mạnh trong thiết kế. Việc sử dụng một màu chủ đạo kết hợp với hai màu bổ sung giúp tạo ra sự độc đáo và sáng tạo trong một bức tranh màu sắc. Tuy nhiên, tính ứng dụng của chúng sẽ không cao, có thể gây khó chịu và rối mắt.

Phương pháp phối màu bổ túc bộ bốn

Trong cách tiếp cận này, người dùng kết hợp bốn màu sắc khác nhau, chọn từ các vùng màu khác nhau để tạo thành hình chữ nhật. Chi tiết về kỹ thuật phối màu này sẽ có sự pha trộn giữa 2 màu nóng và 2 màu lạnh. Với cách thiết kế này, độ phức tạp sẽ được tăng lên nhiều lần. Người dùng cần có sự sắp xếp khéo léo giữa các màu sắc để tạo ra cảm giác đồng đều và hài hòa trong thiết kế tổng thể.

Tuy nhiên, nếu người dùng biết cách áp dụng bảng màu này một cách chính xác, họ sẽ tạo ra những tác phẩm nghệ thuật cực kỳ sáng tạo. Sự kết hợp giữa màu chủ đạo và ba màu bổ sung sẽ tạo ra sự độc đáo và làm nổi bật từng màu sắc.

Kết luận

Bánh xe màu sắc (Color Wheel) là một nghệ thuật và những người sử dụng nó là những nghệ nhân. Bạn cần hiểu rõ các nguyên tắc cũng như cách áp dụng nó vào thiết kế của mình. Hy vọng thông tin mà Mytour cung cấp sẽ giúp bạn sáng tạo không ngừng trong việc thực hiện các ý tưởng độc đáo về màu sắc.