Bảng Morse là gì? Cách sử dụng như thế nào? Tất cả những thắc mắc của bạn sẽ được Hoàng Hà Mobile giải đáp trong bài viết dưới đây. Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Tìm hiểu định nghĩa bảng Morse là gì?
Bảng Morse được định nghĩa là một hệ thống các ký hiệu được mã hóa thành dãy ký tự ngắn và dài thông qua biểu diễn các chữ số, chữ cái hoặc một số ký hiệu khác trong việc truyền đạt thông tin. Việc truyền đạt nội dung thông tin sẽ thông qua âm thanh, ánh sáng hoặc các công cụ truyền thông khác.
Mã Morse được phát minh vào thế kỷ 19 bởi hai nhân vật Alfred Vail và Samuel Morse. Bảng mã Morse được ứng dụng rộng rãi trong việc truyền đạt nội dung thông tin từ xa, đặc biệt trong việc truyền đạt tín hiệu radio hoặc truyền tin nội dung bằng điện báo. Hệ thống mã Morse có hai loại ký hiệu cơ bản đó là:
- Mã Morse dấu ngắn, được biểu diễn bởi một ánh sáng ngắn hoặc đoạn âm thanh ngắn. Trong bảng mã Morse, dấu ngắn sẽ có ký hiệu là “.”.
- Mã Morse dấu dài được biểu diễn bởi một ánh sáng dài hoặc đoạn âm thanh dài. Trong bảng mã Morse thì dấu dài sẽ có ký hiệu là “-”.
Từ xưa, ký hiệu Morse được ứng dụng phổ biến trong việc liên lạc từ khoảng cách xa, trong lĩnh vực hàng không, hàng hải hoặc quá khứ. Tuy nhiên, hiện nay với sự phát triển của ngành công nghệ và truyền thông cực kỳ hiện đại nên bảng ký hiệu Morse ít được sử dụng như trước. Mã Morse chì còn được ứng dụng trong những hoạt động yêu thích và các cuộc thi truyền thống Morse hoặc gửi thông điệp lời nhắn trên radio tàu biển.
Nguồn gốc và lịch sử của bảng Morse
Mã Morse được phát minh vào thế kỷ 19 bởi họa sĩ người Mỹ Samuel Morse và được sử dụng để liên lạc và truyền tải tín hiệu mã hóa qua đường dây điện vào ngày 06/01/1838. Sau đó, bảng mã Morse đã được phát triển vào những năm 1840. Đến năm 1844, bảng mã Morse chính thức được sử dụng rộng rãi.
Các máy điện báo được phát minh để phát tín hiệu mã Morse, tuy nhiên, phần cứng của máy điện báo Morse có tiếng ồn khá to mỗi khi di chuyển vào hoặc ra khỏi vị trí được đánh dấu. Do đó, các nhà khai thác điện báo đã chuyển đổi phần tiếng ồn này thành các dấu chấm (.) hoặc dấu gạch ngang có ký hiệu (-) rồi ghi lại xuống giấy.
Để có thể biểu diễn âm thanh máy thu mật mã Morse, các ký tự dấu chấm và dấu gạch ngang sẽ được phát âm “dit” và “dah”. Hiện nay, hệ thống bảng mã Morse vẫn được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu. Vào cuối những năm 1890, bảng mã Morse thường được ứng dụng trong liên lạc không dây. Tuy nhiên, đến cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, các hệ thống liên lạc toàn cầu đã sử dụng hệ thống mã Morse để truyền tải dữ liệu qua các đường dây điện báo, cáp dưới biển hoặc truyền mạch vô tuyến.
Công dụng của bảng Morse trước đây
Đối với ngành hàng không, bảng Morse đã được sử dụng từ năm 1920. Ngoài ra, Morse còn là mật mã rất phổ biến trong ngành quân đội được áp dụng trong Thế chiến II để truyền tin giữa các tàu chiến và trung tâm của hải quân. Ngày nay, các ký tự trong bảng Morse được sử dụng trong các tình huống cứu trợ như SOS có thể truyền đi như '...—...'. Ngoài ra, mã Morse cũng được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau với nhiều hình thức đa dạng.Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về cách Morse được sử dụng trong thế kỷ 21:
- Lực lượng cứu hộ sử dụng Morse để liên lạc với nạn nhân bị mắc kẹt trong các vụ sập nhà hoặc tình huống khẩn cấp khác.
- Phi công sử dụng hệ thống Morse để liên lạc với các trạm kiểm soát không lưu khi hệ thống truyền thông truyền thống gặp sự cố.
- Các nhà thám hiểm sử dụng Morse để liên lạc với nhau trong các vùng hoang dã.
- Radio nghiệp dư sử dụng Morse để liên lạc với các đài phát thanh khác trên toàn cầu.
- Các trò chơi điện tử đôi khi sử dụng Morse như một phần cốt lõi của trò chơi, như trong 'Portal'.
Một số quy tắc cơ bản trong bảng Morse
Bảng Morse tương tự như một bảng chữ cái không phân biệt chữ thường, chữ hoa, có thể mã hóa được 26 chữ cái tiếng Anh, chữ số Ả Rập và các ký tự đặc biệt khác. Tương tự như với một bảng chữ cái khác, bạn hoàn toàn có thể dành thời gian nghiên cứu, học tập và thực hành để có thể duy trì được ký hiệu Morse hiệu quả. Bên cạnh bảng Morse quốc tế thường dùng, bạn cũng có thể tham khảo bảng Morse đã được mã hóa cho các ký tự tiếng Việt.
Để hiểu và giải mã mật mã Morse, bạn cần nắm một số quy tắc cơ bản sau:
- Dấu (.) tương ứng với 1 đơn vị thời gian - đơn vị thời gian cơ bản trong hệ thống Morse.
- Dấu (-) tương ứng với 3 đơn vị thời gian.
- Khoảng cách giữa các phần trong cùng một chữ cái được quy ước là 1 đơn vị thời gian.
- Khoảng cách giữa các chữ cái trong cùng một từ được quy ước là 3 đơn vị thời gian.
- Khoảng cách giữa các từ hoàn chỉnh được quy ước là 7 đơn vị thời gian.
- Chữ cái tiếng Anh được ưu tiên và có mã hóa ngắn hơn.
- Khi kết thúc thông điệp sẽ sử dụng cụm từ “END” hoặc “STOP” viết bằng mã Morse là “….-.-” hoặc như “.-.-.-.”.
Cách dịch hệ thống bảng Morse nhanh chóng và đơn giản
Dưới đây là các bước dịch bảng Morse nhanh chóng và đơn giản mà bạn có thể tham khảo:
- Phân chia các ký hiệu Morse thành từng từ để dễ dàng nhận diện các khoảng cách ba dấu cách giữa các chữ cái hoặc các từ.
- Sử dụng bảng hệ thống chữ cái Morse để có thể dịch từng ký tự chữ cái hoặc số. Bạn có thể bắt đầu từ mỗi từ hoặc tìm ký tự Morse tương ứng.
- Sau khi bạn đã dịch các ký tự hệ thống Morse thành chữ cái và số tương ứng, tiến hành xây dựng nội dung bằng cách kết hợp lại với nhau. Bạn cũng có thể sử dụng một số nguồn âm thanh xung quanh như mở/tắt điện, bấm còi xe để thể hiện mã Morse.
Hướng dẫn làm quen với các ký hiệu mã của bảng Morse
Dưới đây là cách hướng dẫn bạn làm quen với các ký hiệu của mã bảng Morse mà bạn có thể tham khảo:
Học ý nghĩa của các ký hiệu cơ bản
Hệ thống mã Morse gồm hai ký hiệu cơ bản là dấu chấm và dấu gạch. Đầu tiên, bạn cần học cách nhận ra và hiểu ý nghĩa của những ký hiệu này khi dấu chấm và dấu gạch xuất hiện. Trong mã Morse, dấu chấm tương đương với dấu chấm câu, dấu gạch là đường gạch ngang kéo dài giống như dấu gạch nối. Mỗi ký tự trong bảng chữ cái tiếng Anh đều được biểu thị bằng dấu chấm và dấu gạch. Bên cạnh đó, trong hệ thống bảng mã Morse, dấu chấm là “dit”, phát âm giống âm “i” ngắn và âm “t” câm. Dấu gạch là “dah” với âm giống âm “a” ngắn.
Học thuộc bảng chữ cái hệ thống mã Morse
Bạn cần xem qua bảng chữ cái của Morse rồi sử dụng nó để có thể đối chiếu khi giải mã một ký tự bất kỳ. Khi học thuộc bảng chữ cái, bạn cần ghi chú từng chữ cái hoặc các con số rồi tiến hành đọc tổ hợp dấu chấm – dấu gạch ngang tương ứng. Sau một thời gian, mỗi khi bạn nghe hoặc nhìn bảng mã Morse, hệ thống nhớ bộ của bạn sẽ tự động phản xạ.
Mặc dù bảng chữ cái hệ thống Morse là một tài nguyên cực kỳ hữu ích nhưng bạn không nên học bằng cách chỉ nghe âm thanh của mã thay vì nhìn bằng ký hiệu hoặc tài liệu. Bởi vì cách học này sẽ khiến bạn gặp khó khăn khi nhận diện được ký tự mã khi được ghi trên giấy.
Thực hành phát âm tương ứng với từng tín hiệu
Bạn cần luyện tập để có thể phát âm “dah” và “dit” theo đúng với nhịp điệu và cường độ. Đặc điểm của âm “dit” rất ngắn chỉ có một âm tiếng, ngược lại âm “dah” sẽ được kéo dài hơn khoảng 3 lần so với âm “dit”. Phụ thuộc vào nhịp điệu nhanh hay chậm sẽ là cách để bạn có thể phân biệt được các đơn vị nằm trong hệ thống Morse.
Tuy nhiên, bạn cần phải chú ý về khoảng cách nằm giữa các từ hoặc ký tự. Mỗi ký tự sẽ có khoảng cách bằng một dấu gạch nối và đối với một từ hoàn chỉnh sẽ có một khoảng cách tương ứng 7 dấu chấm. Những từ và các ký tự sẽ được cách một khoảng cực kỳ tỉ mỉ thì nội dung sẽ càng hiển thị và dễ dàng nhận ra. So với học mã Morse bằng văn bản thì hệ thống âm thanh dễ hơn bởi vì bạn không cần phải đếm từng đơn vị của âm “dit” và âm “dah”.
Liên kết các từ để dễ học
Một trong những phương pháp giúp bạn dễ dàng ghi nhớ các ký tự hoặc những chữ số trong bảng mã Morse đó là liên kết từ. Bạn hãy lập một danh sách các liên kết từ sẽ giúp bạn ghi nhớ cực kỳ nhanh chóng thông qua việc liên hệ những chuỗi âm thanh và ký hiệu tương ứng. Đồng thời, bạn nên ghi lại các liên kết từ trong cuốn sổ tay và khi học kết hợp với đọc lớn.
Một số phương pháp ghi nhớ bảng Morse nhanh chóng, đơn giản và hiệu quả
Hiện nay, có hai phương pháp giúp bạn ghi nhớ được hệ thống Morse nhanh chóng và cực kỳ đơn giản đó là sử dụng hình ảnh và âm thanh. Mỗi phương pháp sẽ có một cách thực hiện khác nhau:
Ghi nhớ hệ thống mã Morse bằng hình ảnh
Dưới đây là các bước bạn có thể tham khảo thực hiện khi muốn tìm hiểu về hệ thống mã Morse thông qua hình ảnh:
Bước 1: Đầu tiên, bạn cần phải làm quen cách mã hóa từng chữ cái, chữ số hoặc ký tự đặc biệt sang hệ thống mã Morse. Bạn hãy cố gắng ghi nhớ những ký tự được mã hóa một cách chính xác.
Bước 2: Sau đó, bạn sẽ tập dịch từ ngôn ngữ sang mã Morse từ những câu ngắn, đơn giản. Mục tiêu ở bước này sẽ giúp bạn có thể ghi nhớ được những ký tự đã được mã hóa mà không cần phải nhìn vào bảng chữ cái của Morse. Khi bạn đã làm quen được với mã Morse thì có thể tăng tốc tốc độ để có thể nâng cao được khả năng ghi nhớ mã Morse.
Bước 3: Ngoài ra, bạn cũng nên luyện tập dịch ngược mã Morse về văn bản thông thường bằng các thẻ ghi nhớ rồi tổng hợp thành một cuốn sổ tay riêng biệt.
Ghi nhớ hệ thống mã Morse bằng âm thanh
Phương pháp ghi nhớ mã Morse bằng âm thanh là cách truyền thống đang được áp dụng và rất phổ biến. Để có thể ghi nhớ mã Morse bằng âm thanh, bạn chỉ cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Đầu tiên, hiểu rõ bản chất và nắm các quy tắc về âm “dit” và âm “dah” nằm trong hệ thống mã Morse.
Bước 2: Bạn có thể tìm các file liên quan đến âm thanh của Morse để có thể luyện nghe. Khi mới tập nghe, bạn chỉ nên sử dụng những file âm thanh đơn giản để luyện nghe và luyện tai. Bạn có thể tự căn chỉnh và điều chỉnh tốc độ phát lại file âm thanh để có thể nghe được dễ dàng hơn.
Bước 3: Bạn nên luyện nghe và dịch bảng mã Morse mỗi ngày để có thể nâng cao kỹ năng và ghi nhớ hiệu quả hơn. Hãy nhớ rằng, thực hành chính là yếu tố then chốt để bạn học một điều gì mới thành công, bao gồm mã Morse. Do đó, bạn hãy đảm bảo sẽ dành một khung giờ nhất định để có thể thực hành mỗi ngày.
Ứng dụng của bảng Morse trong thế kỷ 21
Mặc dù hệ thống mã Morse không còn được sử dụng phổ biến trong thế kỷ 21 nhưng nó vẫn tồn tại và ứng dụng một lĩnh vực trong cuộc sống:
- Hoạt động cứu hộ và khẩn cấp: Hệ thống mã Morse được sử dụng bởi các nhân viên cứu hộ và khẩn cấp để liên lạc trong những tình huống mà các phương tiện truyền thông truyền thống không khả dụng, chẳng hạn như trong các vụ cứu nạn hoặc thảm họa thiên nhiên.
- Hoạt động quân sự: Ký hiệu mã Morse được sử dụng bởi các lực lượng vũ trang để liên lạc trong các nhiệm vụ chiến đấu hoặc tình huống khẩn cấp.
- Hoạt động radio nghiệp dư: Mã Morse là một phần quan trọng của hoạt động radio nghiệp dư, nơi nó được sử dụng để liên lạc với các đài phát thanh nghiệp dư khác trên khắp thế giới.
- Hoạt động giải trí: Mã Morse đôi khi được sử dụng trong các hoạt động giải trí, chẳng hạn như trò chơi điện tử hoặc các sự kiện truyền hình.
Mã Morse không còn được sử dụng rộng rãi như trước đây, tuy nhiên nó vẫn là một công cụ quan trọng trong một số lĩnh vực.
Tổng kết
Thông qua bài viết trên, bạn đã nắm được định nghĩa về khái niệm bảng Morse là gì và cách sử dụng nó hiệu quả cho người mới bắt đầu. Bên cạnh đó, bạn cũng biết cách ghi nhớ mã Morse chi tiết và hiệu quả.