1. Đường huyết là gì?
Đường máu là nguồn năng lượng chính của cơ thể và quan trọng cho hệ thần kinh, não và các cơ quan khác.
Chỉ số đường huyết (GI: glycemic index) là mức độ glucose trong máu, được đo bằng mmol/l hoặc mg/dl.
Kiểm tra đường huyết là biện pháp quan trọng để đánh giá lượng đường trong cơ thể.
Sự biến đổi của đường huyết liên quan mật thiết đến chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày. Đường huyết cao có thể gây nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và gây hại đến nhiều bộ phận trong cơ thể.
2. Lịch kiểm tra đường huyết trong ngày
Chỉ số đường huyết biến đổi liên tục, vì vậy bạn cần hiểu rõ để đánh giá sức khỏe. Đường huyết khi đói, sau khi ăn và ở mọi thời điểm trong ngày đều có sự chênh lệch. Đối với người bình thường, mức đường huyết dưới đây được xem là an toàn:
-
Mức đường huyết vào thời điểm bất kỳ sẽ nhỏ hơn 140 mg/dL (tương đương với 7,8 mmol/l).
-
Mức đường huyết khi đang đói sẽ thấp hơn < 100 mg/dL (tương đương 5,6 mmol/l).
-
Mức đường huyết sau bữa ăn thấp hơn 140 mg/dl (tương đương 7,8 mmol/l).
-
Xét nghiệm HbA1C thấp hơn 5,7%.
Lượng đường sau bữa ăn dưới 140mg/dL được coi là ổn định
Dựa vào các chỉ số an toàn về đường huyết, chúng ta có thể chia ra các thời điểm kiểm tra trong ngày như sau:
-
Kiểm tra đường huyết khi đói: Đây là thời điểm đầu tiên trong ngày để kiểm tra đường huyết. Bệnh nhân sẽ được kiểm tra lần đầu vào buổi sáng, đồng thời đảm bảo đã nhịn ăn từ 8 tiếng trở lên. Với một cơ thể đang đói, mức đường huyết sẽ ở khoảng từ 70 mg/dL đến 92 mg/dL. Đây được coi là bình thường, ổn định. Những trường hợp này sẽ ít nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường.
-
Kiểm tra đường huyết sau khi ăn: Bệnh nhân sẽ được đo mức đường huyết khoảng 1 đến 2 tiếng sau khi ăn. Đối với một cơ thể khỏe mạnh, mức đường huyết ổn định sẽ thấp hơn 140mg/dL.
-
Kiểm tra đường huyết trước khi đi ngủ: Ở người bình thường, mức đường huyết trước khi đi ngủ sẽ nằm trong khoảng từ 110 - 150mg/dL.
-
Xét nghiệm Hemoglobin A1c (HbA1c): Đây là chỉ số được xét nghiệm để chẩn đoán bệnh đái tháo đường cũng như kiểm soát hiệu quả điều trị bệnh tiểu đường. Nếu HbA1c dưới 6,5%, thì đây sẽ là một chỉ số bình thường không đáng lo ngại.
Kiểm tra Hemoglobin A1c để chẩn đoán bệnh đái tháo đường
Tình trạng đường huyết quá cao hoặc quá thấp đều gây hại cho sức khỏe của chúng ta. Cụ thể như sau:
Nếu mức đường huyết trong máu chỉ dưới 70 mg/dL được xem là tình trạng hạ đường huyết. Bệnh nhân cần được can thiệp ngay lập tức, vì tình trạng này có thể gây hôn mê và tổn thương não.
Những trường hợp đường huyết cao có thể do tuyến tụy không đủ khả năng để tiết insulin hoặc lượng insulin đủ nhưng không có hiệu quả. Điều này khiến cho tuyến tụy phải làm việc cực độ và dễ bị tổn thương. Đồng thời, tình trạng này cũng ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể, đặc biệt là có thể dẫn đến tình trạng mạch máu bị cứng, xơ vữa động mạch,...
3. Làm thế nào để duy trì mức đường huyết ổn định?
Lượng đường trong máu bị ảnh hưởng bởi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Để duy trì đường huyết ổn định, bạn cần áp dụng một chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh như sau:
Điều quan trọng là bạn cần theo dõi đường huyết thường xuyên để hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình và có biện pháp xử lý kịp thời.
Đối với những trường hợp cần sử dụng thuốc hạ đường huyết hoặc tiêm insulin, hãy tuân thủ đúng hướng dẫn từ bác sĩ, không tự ý điều chỉnh liều lượng hay ngừng sử dụng thuốc,... để tránh ảnh hưởng đến quá trình điều trị. Việc tuân thủ chỉ dẫn từ bác sĩ giúp giảm thiểu tác dụng phụ và tăng hiệu quả điều trị bệnh.
Thực hiện vận động đều đặn để duy trì mức đường trong máu
Hãy ăn uống khoa học, cân đối dinh dưỡng để đảm bảo cơ thể có đủ năng lượng trong ngày. Hãy chọn lựa thực phẩm lành mạnh và tốt cho sức khỏe. Hãy ăn thêm các loại trái cây màu xanh và đỏ như nho, dâu và các loại quả mọng. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị rằng, đây là các loại thực phẩm chứa anthocyanin giúp kiểm soát lượng đường trong máu hiệu quả hơn.
Uống sữa: Một số sản phẩm từ sữa có thể giúp giảm nguy cơ kháng insulin một cách đáng kể. Lý do là các protein và enzyme trong sữa có thể làm chậm quá trình chuyển hóa đường từ thức ăn thành đường trong máu.
Không nên bỏ bữa sáng. Thói quen này không tốt và có thể ảnh hưởng đến dạ dày cũng như lượng đường huyết. Ăn sáng đầy đủ giúp bạn duy trì mức đường huyết ổn định suốt cả ngày. Đồng thời, hãy kết hợp một cách khoa học các dưỡng chất như protein, tinh bột, chất béo cùng với các loại trái cây và hạt để duy trì mức đường huyết.
Vận động thường xuyên: Thói quen ít vận động là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý và cũng ảnh hưởng đến mức đường huyết trong cơ thể. Hãy tập thể dục hàng ngày, chọn lựa những bài tập mà bạn yêu thích và tập luyện trong khoảng 30 phút mỗi ngày. Khi tập luyện, việc đổ mồ hôi giúp bạn ngăn ngừa bệnh tiểu đường hơn, cùng với một chế độ tập luyện lâu dài cũng sẽ giúp các tế bào trở nên nhạy cảm hơn với insulin. Hãy nhớ khởi động kỹ và kiểm tra đường huyết, huyết áp và tình trạng tim mạch trước khi tập luyện.