Buzz
1. Khám phá mạch cảm xúc trong bài thơ 'Sang Thu'
- Mạch cảm xúc trong thơ là cách sắp xếp và thể hiện những cảm xúc, suy nghĩ, và trạng thái tâm lý của tác giả. Đây là yếu tố quan trọng tạo nên sức hấp dẫn của bài thơ và tác động đến người đọc. Mạch cảm xúc giúp truyền tải cảm xúc và tạo ấn tượng sâu sắc.
- Trong bài thơ 'Sang thu', Hữu Thỉnh khắc họa mạch cảm xúc qua những hình ảnh đặc trưng của mùa thu với ngôn ngữ giản dị, đậm chất thôn quê, tạo nên vẻ đẹp riêng biệt trong thơ thu của ông.
- Mạch cảm xúc của 'Sang thu' là thông điệp về mùa thu với những dấu hiệu chớm thu, được diễn tả bằng sự nhạy cảm tinh tế và trải nghiệm sâu sắc của nhà thơ. Mạch cảm xúc bao gồm hai nội dung chính: cảm xúc trước thiên nhiên mùa thu và những triết lý nhân sinh, suy ngẫm về cuộc đời mà tác giả muốn gửi gắm đến độc giả.
+ Trong khổ đầu, tác giả mở bài thơ bằng sự bất ngờ và tỉnh thức trước các dấu hiệu của mùa thu: hương ổi, gió se lạnh, và sương sớm.
+ Trong khổ thứ hai, sau sự ngỡ ngàng và bồi hồi nhận ra mùa thu đã đến, cảm xúc chuyển sang sự bâng khuâng và luyến tiếc khi thấy thời gian lặng lẽ trôi qua. Cảnh vật mùa hè còn lưu lại chút ít trên bầu trời qua hình ảnh đám mây 'vắt nửa mình sang thu', cũng như lòng người còn vấn vương về khoảng thời gian vừa qua.
+ Ở khổ cuối, tác giả chia sẻ với độc giả những suy tư về cuộc đời. Những triết lý về thời gian và tuổi trẻ nhắc nhở ta sống ý nghĩa hơn, yêu quý và trân trọng cuộc sống.
Mạch cảm xúc trong bài thơ là sự chuyển động qua nhiều tầng lớp, kết nối với bức tranh mùa thu của Hữu Thỉnh, không phải chỉ là một bức tranh thu tĩnh lặng. Mạch cảm xúc dẫn dắt người đọc theo dòng cảm xúc của nhà thơ, từ những cảm xúc nhẹ nhàng đến những triết lý sâu xa. Dù có nhiều tầng cảm xúc, nhưng được thể hiện qua những hình ảnh đậm chất quê hương, giản dị, tạo nên sự gần gũi và tinh tế.
2. Nhận xét về mạch cảm xúc trong bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh
Mùa thu luôn là nguồn cảm hứng phong phú cho các thi nhân. Với mỗi người, mùa thu mang một sắc thái riêng biệt. Xuân Diệu thấy thu qua hình ảnh buồn bã của lá liễu, còn Lưu Trọng Lưu cảm nhận thu qua âm thanh tinh tế trong 'Tiếng thu'. Đối với Hữu Thỉnh, thu là sự hòa quyện của hồn quê, dân dã trong 'Sang thu'. Ông đã thêm sắc thái riêng vào kho tàng mùa thu của thi nhân với mạch cảm xúc mới mẻ và đậm chất thu của mình.
Nhà thơ Hữu Thỉnh đã có nhiều chuyến đi và viết nhiều tác phẩm. Một số bài thơ của ông đặc biệt tập trung vào cuộc sống ở nông thôn và miền quê dân dã. Bài thơ 'Sang thu' được ông sáng tác vào cuối năm 1977, nằm trong tập 'Từ chiến hào ra thành phố' và được báo Văn nghệ đăng tải lần đầu. Bài thơ thể hiện tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến của tác giả trước những biến chuyển rõ nét của thế giới và là bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp của đồng bằng Bắc Bộ trong thời gian giao mùa từ hạ sang thu.
Mạch cảm xúc trong bài thơ liên kết chặt chẽ với dòng chảy của mùa giao mùa mà nhà thơ miêu tả. Mạch cảm xúc thay đổi theo từng khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu, do đó, mỗi khổ thơ và mỗi dấu hiệu của mùa đều từ nhẹ nhàng, phảng phất đến ngày càng đậm hương thu, làm cho mạch cảm xúc của bài thơ trở nên rõ nét hơn qua từng khổ thơ.
Hữu Thỉnh đã gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc ngay từ đầu bài thơ bằng một phát hiện đầy bất ngờ:
'Bỗng nhận ra hương ổi'
'Pha vào trong gió se'
Sương đẫm sương đọng qua cổng
Như thể thu đã đến
Nhà thơ sử dụng cụm từ 'bỗng nhận ra' để diễn tả một cảm giác bất ngờ, tình cờ, như một cơ hội mà vô tình làm dậy lên tâm hồn yêu thu, từ đó khơi gợi tất cả các giác quan để nhà thơ cảm nhận sự hiện diện của thu trên đất trời. Hình ảnh và sự vật mang hương sắc, dấu hiệu của thu được nhà thơ đưa vào từng câu chữ và vần thơ của mình.
Khứu giác luôn là giác quan nhạy bén nhất và nhanh chóng nhận biết sự việc. Đây cũng là giác quan đầu tiên mà tác giả cảm nhận được 'như thể thu đã đến'. Mùi ổi, một hương thơm đặc trưng của mùa thu ở Việt Nam, đã hòa quyện trong gió. Tác giả sử dụng động từ 'pha' để chỉ sự hòa quyện nhẹ nhàng, đánh dấu sự xuất hiện của hơi thu trong không gian. Sự hiện diện của hương ổi cùng màn sương buổi sáng khiến tác giả cảm thấy thu đã về. Động từ 'pha' mang tính chủ động, thu đến một cách tự nhiên, khiến con người cảm thấy bị động và bất ngờ trong các dấu hiệu của mùa thu đang đến. Khi khứu giác đã được đánh thức, các giác quan khác như xúc giác và thị giác cũng theo sau. Mùa thu trong thơ Hữu Thỉnh hiện lên với những hình ảnh đặc trưng như hương ổi, gió se, và sương qua cổng, tạo nên một hình ảnh mới mẻ, đậm chất Hữu Thỉnh.
Hình ảnh 'Sương đẫm sương đọng qua cổng' gợi lên cảnh sương thu chầm chậm di chuyển, sương phủ kín các ngõ làng vào buổi sáng sớm. Sương được nhân hóa bằng từ 'đẫm sương', tạo nên một hình ảnh sinh động, như có sự hiện diện của con người trong buổi sáng sớm.
Sau một giấc ngủ dài, mùa thu đã làm thức dậy và đánh thức các giác quan của tác giả bằng một mùi hương quen thuộc – hương ổi, cùng với những hình ảnh đặc trưng của mùa thu. Nhà thơ sử dụng từ 'bỗng' và 'hình như' để diễn tả sự ngạc nhiên, bâng khuâng của mình khi nhận ra sự thay đổi của thời gian. Điều này cho thấy sự tinh tế và nhạy bén của nhà thơ trong việc cảm nhận sự chuyển mình của thiên nhiên, mở đầu cho cảm xúc ngỡ ngàng và bâng khuâng trong bài thơ.
Khi bức tranh mùa thu dần được hé lộ, cảm xúc của tác giả và cũng chính là cảm xúc của bài thơ chuyển từ sự bâng khuâng, ngỡ ngàng ban đầu sang những cảm nhận mới mẻ. Cái nhìn quan sát rộng lớn đưa toàn cảnh mùa thu vào tầm mắt, làm nổi bật vẻ đẹp của mùa.
'Dòng sông bỗng chậm rãi'
'Chim bắt đầu vội vã'
'Có mây mùa hè còn sót lại'
Chuyển mình sang thu
Bằng cách nhân hóa dòng sông và chim với các từ láy như 'vội vàng' và 'dềnh dàng', hình ảnh của mùa thu được thể hiện rõ nét. Dòng sông chảy chậm rãi, lặng lẽ, trong khi các cánh chim vội vã di cư chuẩn bị cho mùa mới. Hai hình ảnh này, tưởng chừng trái ngược, lại gắn bó và bổ sung cho nhau, tất cả đều chuẩn bị cho sự chuyển mình của mùa thu. Mặc dù các hình ảnh mô tả động vật và cảnh vật, ta vẫn cảm nhận được bóng dáng con người trong sự chuyển giao của mùa thu.
Bên cạnh những hình ảnh thôn quê bình dị như sông và chim, nhà thơ còn sử dụng hình ảnh độc đáo 'đám mây mùa hạ' đang 'chuyển mình sang thu'. Mây lững lờ, bồng bềnh, ngang qua bầu trời, dường như còn sót lại chút nắng hè nên mới 'chuyển mình'. Câu thơ này tạo ra hình ảnh thú vị và gợi hình, không chỉ khắc họa sự chuyển mình của mùa thu mà còn gợi nhớ về mùa hè trước đó. Hình ảnh giao mùa đẹp nhưng có chút tiếc nuối, màu sắc mùa hè dần nhường chỗ cho thu, gợi cảm giác lưu luyến của thời gian.
Cảm xúc trong bài thơ chuyển từ sự ngỡ ngàng đến chút tiếc nuối, và tác giả kết lại bằng những chiêm nghiệm về cuộc đời của mình.
'Vẫn còn chút nắng mùa hè'
Những cơn mưa dần thưa bớt
Tiếng sấm cũng trở nên nhẹ nhàng hơn
Trên những hàng cây đã già cỗi
Nắng cuối hè vẫn còn ánh sáng, nhưng đang dần nhạt. Những cơn mưa rào giảm bớt, tiếng sấm không còn bất ngờ dữ dội như trước. Dấu hiệu mùa thu ngày càng rõ ràng hơn. Nắng, sấm và mưa không chỉ phản ánh hiện tượng thiên nhiên mà còn ẩn dụ cho các mốc thời gian trong cuộc đời. Nắng tượng trưng cho sức sống mùa hè, sự nhiệt huyết của tuổi trẻ, trong khi sấm và mưa biểu thị những biến động cuộc sống. Hàng cây đứng tuổi là hình ảnh của con người từng trải qua khó khăn. Nhà thơ Hữu Thỉnh sử dụng những hình ảnh này để truyền tải những suy ngẫm về mùa thu của cuộc đời. Khi con người trải qua sóng gió, họ trở nên vững vàng hơn trước những tác động bên ngoài.
Cảm xúc trong bài thơ 'Sang thu' diễn tả sự chuyển mình từ hè sang thu. Khoảnh khắc này được thể hiện qua sự tinh tế và sâu sắc của nhà thơ. Bài thơ có hai nội dung chính: cảm xúc của tác giả trong thời điểm giao mùa và những suy ngẫm, triết lý về cuộc đời khi mùa thu đến.
Bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh không chỉ mang đến những cảm xúc mới lạ về mùa thu quê hương mà còn làm sâu sắc thêm tình cảm về quê hương và con người. 'Sang thu' là một tấm gương phản chiếu hình ảnh quê hương và tâm hồn của con người. Hữu Thỉnh đã tạo ra một cách nhìn và mô tả độc đáo, thoát khỏi những ước lệ thông thường để khẳng định phong cách cá nhân, chất riêng trong nghệ thuật của mình, mô tả mùa thu chuyển mình qua các dấu hiệu của vạn vật xung quanh.
Dưới đây là bài viết từ Mytour về Mạch cảm xúc của Sang Thu, hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho bạn đọc.
