Buzz
Tháng 9 sắp tới sẽ kỷ niệm 34 năm từ ngày ra mắt của chiếc Macintosh Portable, chiếc máy tính Mac xách tay đầu tiên của Apple. Vào thời điểm hiện tại, MacBook đã trở thành biểu tượng của dòng máy tính xách tay, nhưng hành trình này không phải lúc nào cũng suôn sẻ.
Những gì Jean-Louis Gassée làm để giới thiệu Macintosh Portable thật sự độc đáo và nổi bật. Thế nhưng, sự độc đáo ấy không đủ để cứu vãn chiếc máy từ thất bại.Laptop thời đó: Yếu, Đắt, hay Nặng quá?
Khi Gassée trình diễn chiếc Macintosh Portable trên sân khấu, máy trở nên cồng kềnh hơn từng phút. Base nhựa ABS, chassis dày, chuột trackball lớn, bàn phím fullsize, màn hình LCD nặng hơn 1.3 cân, cộng với cục pin chì-axit nặng 1.3 cân. Tổng cộng, máy dày 10cm.
So sánh này có phần không công bằng, nhưng vấn đề vẫn tồn tại. Vậy làm thế nào đã khiến kỹ sư của Apple tạo ra một chiếc laptop giống nhưng nặng như máy để bàn? Để trả lời câu hỏi này, cũng cần nhìn vào xu hướng máy tính xách tay cuối những năm 1980.
Với người dùng thời điểm đó, lựa chọn thứ hai gần như là lựa chọn tốt nhất, tạo ra sự cân bằng hoàn hảo giữa kích thước và di động. Công nghệ thời đó chưa đủ mạnh mẽ để tạo ra một chiếc máy gọn nhẹ nhưng vẫn mạnh mẽ như máy để bàn, đặc biệt là với các thành phần như ổ đĩa mềm, ổ cứng, và CPU. Phải đến năm 1992, máy tính xách tay mới thực sự đáp ứng được nhu cầu của con người, và ThinkPad 700c của IBM là một ví dụ điển hình.
Đối với Macintosh Portable, điểm thu hút lớn nhất là màn hình 9.8', lớn hơn cả chiếc máy Mac để bàn. Màn hình LCD monochrome active-matrix giúp màn hình trở nên rất dễ nhìn. Với công nghệ pin axit chì, máy có thời lượng pin lên đến 10 tiếng, so với 2-3 tiếng của các sản phẩm khác trên thị trường.
Nhắc lại mục tiêu của Steve Jobs trước khi chiếc máy Macintosh đầu tiên ra mắt vào năm 1984: đến năm 1986, phải có máy Mac nhỏ gọn như một cuốn sách. Mặc dù cộng đồng đã hưởng ứng tích cực và theo dõi sát sao quá trình phát triển của nhóm kỹ sư, khi máy ra mắt, nó vẫn là một thất bại về doanh số.
Chỉ tồn tại trên thị trường trong vòng 2 năm
Chiếc máy 'xách tay' nặng hơn 7 cân khi ra mắt với giá 5.800 USD cho phiên bản không có ổ cứng. Phiên bản có ổ cứng có giá lên đến 7.499 USD. Trong khi đó, chiếc máy Macintosh ra mắt năm 1984 chỉ có giá 2.495 USD. Mặc dù có những phản hồi tích cực từ các nhà phê bình và nhận xét về thiết kế và hiệu suất của máy tính cá nhân thời điểm đó, thực tế không như vậy.
Bruce F. Webster từ tạp chí Macworld viết: 'Rõ ràng đó không phải là một thất bại. Ngược lại, về mặt thiết kế, tức là tạo ra một chiếc máy Macintosh có thể sử dụng pin nhỏ gọn, đó là một thành công rực rỡ.' Larry Magid của Los Angeles Times cũng cho rằng chiếc máy sử dụng rất thoải mái.
Để công bằng với Apple, ý tưởng này thậm chí còn độc đáo hơn cả ý tưởng về tính di động của laptop. Họ không chỉ thuyết phục người dùng chọn Mac Portable, mà còn thuyết phục họ chọn máy tính xách tay nói chung. Và theo Apple, trong số tất cả các máy tính xách tay, Mac Portable là lựa chọn tốt nhất cho người mới bắt đầu.
Tiếc rằng tham vọng đó không dẫn đến doanh số và doanh thu. Gần nửa năm sau, vào mùa xuân năm 1990, đã có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy Macintosh Portable không thành công, và người dùng không hài lòng khi phải mang theo một chiếc máy Mac nặng hơn 7 cân. Apple đã phải giảm giá máy từ 5.800 xuống 5.499 USD.
Một nhà phân phối máy Apple năm 1990 phỏng vấn cho tờ San Francisco Chronicle: 'Mọi người đều cần một chiếc máy Mac có thể mang đi khắp mọi nơi. Mac Portable quá nặng để đáp ứng nhu cầu đó. Tôi không bán được nhiều, và cũng không có nhiều người hỏi mua máy này.' Trong bài viết cùng năm của SFC, thống kê từ Dataquest cho thấy, trong quý đầu tiên của việc ra mắt, chỉ có từ 8 đến 10 nghìn chiếc Macintosh Portable được bán ra. Vài tháng sau đó, một tổ chức khảo sát thị trường khác chỉ ra rằng, hàng tháng, Apple chỉ bán được khoảng một nghìn chiếc máy Mac xách tay.
Tháng 2/1991, Macintosh Portable được nâng cấp với màn hình có đèn nền và giảm giá một lần nữa. Nhưng chiến lược này chỉ là bước đi để thanh lý hàng tồn kho, bởi vào tháng 10 cùng năm, Macintosh Portable đã được chính thức ngừng sản xuất. Thay vào đó, không phải một, mà là ba chiếc máy mới: PowerBook 100, 140 và 170, được giới thiệu tại sự kiện COMDEX ở Las Vegas. Lúc đó, COMDEX là triển lãm máy tính cá nhân lớn nhất thế giới.
PowerBook: Sửa mọi lỗi lầm của Macintosh Portable
Thay vì tạo ra một thiết kế máy tính xách tay không đảm bảo sự linh hoạt và di động, PowerBook được thiết kế để đáp ứng mọi nhu cầu của người dùng, mọi lúc mọi nơi.
Galen Gruman từ Macworld viết: 'Những chiếc máy tính xách tay này không hoàn hảo và chúng sẽ không thay thế được máy Mac để bàn. Những người dùng PowerBook sẽ phải thích nghi với màn hình không sắc nét, bàn phím không thoải mái, nút bấm cứng và gần nhau, thời lượng pin thấp, và phải sử dụng trackball mới. Nhưng mỗi chiếc PowerBook nhẹ nhàng, chỉ nặng khoảng 3kg, dễ dàng cất giữ trong cặp sách.'
Quan trọng hơn, với giá 2.500 USD, PowerBook rõ ràng dễ tiếp cận hơn với nhiều người dùng. Mọi tính năng của PowerBook đều tập trung vào sự di động và tiện ích hơn so với Mac Portable. Trackball được đặt dưới bàn phím, tạo sự thoải mái cho cổ tay của người dùng, một thiết kế mà sau này được các nhà sản xuất laptop Windows học hỏi.
Kết hợp với chiến dịch marketing xuất sắc mang tên “What's On Your PowerBook?”, PowerBook hướng đến mọi đối tượng người dùng.
Nhờ đó, chỉ trong một năm, Apple đã bán được 400 nghìn chiếc PowerBook, đem về tổng doanh thu lên đến hàng tỷ USD.
Liên tiếp, các phiên bản PowerBook sau đó đã được cập nhật với những công nghệ tiêu chuẩn của thời đại, từ trackpad thay thế cho trackball, và cả kết nối WiFi. Dù không phải là chiếc máy duy nhất thay đổi thói quen sử dụng từ máy tính để bàn sang laptop, nhưng PowerBook, bên cạnh các tên tuổi kinh điển khác như ThinkPad, cũng xứng đáng được ghi nhận.
Từ năm 2006, MacBook bắt đầu thay thế PowerBook, tiếp tục mở ra một thương hiệu máy tính xách tay bán chạy nhất của Apple trên thị trường.
Mac Portable thất bại, lỗi tại đâu?
Không Macintosh Portable, không MacBook ngày nay. Thất bại của Macintosh Portable là bài học quý giá cho Apple. Máy tính này được thiết kế theo hướng mang lại trải nghiệm làm việc di động mà không phải đánh đổi hiệu suất. Tuy nhiên, thị trường yêu cầu một thứ khác hoàn toàn.
Năm 2018, Jean-Louis Gassée, cựu giám đốc, đã chia sẻ về lịch sử của Macintosh Portable. Ông đã đề xuất hợp tác với Sony để tạo ra một chiếc Mac nhỏ gọn hơn. Đề xuất này gặp phản đối mạnh mẽ và bị coi là chống lại người Mỹ. Có nhiều dấu hiệu cho thấy John Scully có thể là người phản đối.
Mặc dù không có thông tin cụ thể về người phản đối, Jean-Louis Gassée cho rằng đó có thể là John Scully. Gassée, nổi tiếng với cái nhìn sâu sắc về thiết kế, có thể lo lắng rằng một laptop nhỏ gọn sẽ ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng. Điều này dẫn đến việc tạo ra một sản phẩm không hợp lý về kích thước và trọng lượng.
