Malpighia emarginata

Sơ ri hay còn được gọi là kim đồng nam, acelora, sơ ri Barbados, sơ ri Tây Ấn, hoặc xơ ri vuông (danh pháp hai phần: Malpighia emarginata) là một loài cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ thuộc họ Sơ ri (Malpighiaceae), có nguồn gốc từ Tây Ấn và miền bắc Nam Mỹ.

Mô tả

Cây có thể cao đến 3 mét, với tán lá dày và có gai. Lá xanh quanh năm, hình đơn dạng trứng hoặc mác, dài từ 5–10 cm, với mép lá nhẵn. Hoa mọc thành chùm từ 2-5 bông, mỗi hoa có đường kính 1-1,5 cm, với 5 cánh hoa màu hồng hoặc đỏ. Quả khi chín có màu đỏ tươi, đường kính khoảng 1 cm, chứa 2-3 hạt cứng. Quả có vị ngọt, chứa nhiều vitamin C và các dưỡng chất khác, mặc dù giống quả anh đào nhưng không thuộc họ anh đào (chi Prunus). Quả tương tự như quả chùm ruột và ăn được.

Trồng và sử dụng

Ở những khu vực nơi loài cây này phát triển chủ yếu, sơ ri được trồng rộng rãi và tiêu thụ nhiều nhờ vào hàm lượng vitamin C cao của nó.

Vào thập niên 1950, một công ty thực phẩm trẻ em đã nhận định rằng nước táo dễ uống hơn nước cam cho trẻ em. Họ cũng cho rằng việc thêm chỉ một giọt nước sơ ri vào 230 ml nước táo có thể cung cấp lượng vitamin C tương đương với nước cam.

Hoa và lá của cây sơ ri

Quả sơ ri ở trạng thái xanh và khi đã chín

Tại Puerto Rico, sơ ri được coi trọng đến mức ngành hải quan đã thực hiện nhiều biện pháp nghiêm ngặt để ngăn cản việc xuất khẩu cây sơ ri.

Tại Việt Nam, cây sơ ri chủ yếu được trồng tại khu vực Gò Công của tỉnh Tiền Giang và một số xã ở tỉnh Bến Tre. Tại Gò Công, các xã như Long Thuận, Bình Ân, Tân Đông, Bình Nghị, Kiểng Phước... (thuộc huyện Gò Công Đông) là nơi trồng nhiều sơ ri nhất. Theo khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu cây sơ ri vào năm 2012, diện tích trồng sơ ri tại Gò Công là khoảng 276 ha, trong đó có 134 ha là giống sơ ri chua truyền thống, 104 ha là giống sơ ri ngọt và 38 ha là giống sơ ri chua nhập nội (bắt đầu trồng thử nghiệm từ năm 2007, được gọi là giống sơ ri chua mới hoặc sơ ri chua Brazil). Tại Bến Tre, giống sơ ri ngọt chủ yếu được trồng ở các phường Sơn Đông, Bình Phú, Phú Khương, Phú Nhuận (thành phố Bến Tre), Mỹ Thành, Sơn Hòa, Hữu Định, Tam Phước (thuộc huyện Châu Thành) và một ít ở xã Tân Lợi Thạnh (huyện Giồng Trôm), tổng diện tích trồng sơ ri ngọt của tỉnh Bến Tre là 233 ha.

Hình ảnh

Chú thích

Liên kết bên ngoài

• Tài liệu liên quan đến Malpighia emarginata trên Wikimedia Commons
• Dữ liệu về Malpighia emarginata tại Wikispecies
• Vườn thực vật Hoàng gia Kew; Đại học Harvard; Chỉ mục tên thực vật Australia (biên tập). “Malpighia emarginata”. International Plant Names Index. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2013.