Đặc sản măng vầu – Vẻ đẹp bình dị của Sapa trong sương mù quanh năm
Không chỉ là đặc sản của Sapa, măng vầu còn là niềm tự hào của vùng Tây Bắc và thường chỉ mọc sau những cơn mưa xuân đầu mùa. Lúc này, người dân tộc thiểu số tại Sapa thường tụ tập lên núi để hái măng về ăn hoặc bán tại các chợ địa phương.
Măng vầu - biểu tượng quý giá của vùng núi cao Tây Bắc
Khác biệt với măng chua có hương vị chua chua đặc trưng, măng vầu lại mang vị ngọt thanh, cùng chút đắng nhẹ, đặc biệt là những đọt măng già thường có vị đắng hơn so với măng non. Thường là những gốc tre non, đọt măng vầu mới nảy mầm khoảng 20 đến 30cm. Điểm đặc biệt của măng vầu là vị ngọt chỉ tồn tại khi nó còn chìm sâu trong đất, nếu đã được tách ra khỏi đất thì vị sẽ trở nên đắng hơn.
Bí ẩn đằng sau những đọt măng vầu Sapa
Dường như không có sự liên kết nào giữa những đọt măng non và câu chuyện tình yêu của dân tộc, nhưng đối với măng vầu thì không phải vậy. Những đọt măng vầu Sapa liên quan đến câu chuyện tình yêu của Khôm, hay 'đắng' trong tiếng dân tộc Thái - một chàng trai dân tộc thiểu số sống trong hoàn cảnh nghèo khó ở vùng núi hoang vu.
Mặc dù cuộc sống của chàng Khôm có khá nhiều khó khăn, nhưng anh lại là người rất chăm chỉ, làm những công việc cày ruộng và săn bắt thú rừng. Anh còn có tài năng thổi khèn rất tốt, và âm thanh của khèn đã làm tan chảy biết bao trái tim của các cô gái trong làng. Một ngày nọ, âm nhạc của khèn đã làm cho nàng Ban - cô gái xinh đẹp nhất vùng - phải say mê, và nàng đã tặng anh một chiếc khăn Piêu - biểu tượng của tình yêu của các cô gái dân tộc vùng cao - hứa sẽ chung bếp cùng anh vào mùa xuân.
Ít người biết rằng, măng vầu liên quan đến câu chuyện tình yêu giữa chàng Khôm và nàng Ban
Tuy nhiên, việc chúa đất ép buộc nàng Ban phải trở thành người hầu đã khiến chàng Khôm phải dẫn nàng bỏ trốn vào rừng sâu và liên tục bị truy đuổi. Đói khát và mệt mỏi, họ gục ngã bên nhau và mảnh đất quê hương đã ôm họ trong vòng tay. Đặc biệt hơn, trên mộ nàng Ban mọc một cây với những lá hình trái tim chung đôi.
Và mỗi khi mùa xuân về, những chiếc lá rơi xuống, nhường chỗ cho những bông hoa năm cánh trắng muốt với hương thơm dịu dàng. Trong khi đó, trên mộ chàng Khôm mọc một cây. Vào mùa xuân, cây lại nảy lộc ra những đọt măng có vị đắng như tình yêu tuyệt vọng của đôi trẻ ấy ở bản làng.
Sau này, mỗi lần thu hoạch măng, người lớn trong làng vẫn thường kể lại câu chuyện về một tình yêu sâu đậm nhưng không được hoàn thiện, như một lời nhắc nhở cho các trẻ con biết trân trọng và yêu thương nhau hơn.
Thu hoạch măng vầu ở vùng núi Tây Bắc có điều gì đặc biệt?
Măng vầu Sapa được coi là loại sản phẩm quý hiếm bởi vì những đọt măng ngon nhất, tươi nhất thường chỉ mọc ở những vùng rừng rậm sâu hoặc nơi có đất giàu dinh dưỡng, người dân khi đi thu hoạch măng phải tìm kỹ xem có những khe đất nứt nào không. Thường thì trong mỗi lần đi thu hoạch măng, họ phải mang theo nào thuổng, nào gùi cùng với lương khô và nước uống để chuẩn bị cho hành trình vào những khu rừng sâu.
Quá trình thu hoạch măng vầu của người dân tộc vùng núi Tây Bắc thường bắt đầu từ đầu tháng Ba và được chia thành ba giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là tìm kiếm măng vầu ở những khe đất nứt mà thông thường xuất hiện gần gốc cây vầu. Đây là giai đoạn khó khăn nhất và đòi hỏi người thu hoạch phải có nhiều kinh nghiệm nhất. Măng vầu được đào từ dưới lòng đất lên thường có vị ngon nhất và được đánh giá cao về giá trị, nhiều người dân vẫn cố gắng thu hoạch măng với hy vọng có thêm nguồn thu nhập.
Ở giai đoạn thứ hai, nếu không tìm thấy măng non nào nằm dưới đất, người dân sẽ chuyển sang thu hoạch những đọt măng đã phát triển lớn hơn và nằm trên mặt đất. Thường thì họ chỉ thu hoạch những đọt măng có độ dài khoảng 20 đến 30cm vì lúc này, măng vẫn giữ được độ tươi và ngon.
Và vào giai đoạn cuối cùng của quá trình thu hoạch măng vầu, người dân sẽ thu hoạch những đọt măng đã phát triển cao hơn đầu gối. Tuy nhiên, những đọt măng này thường có chất lượng không cao vì đã già và nhiễm gió sương nhiều, khi ăn có thể có vị đắng và không ngon như hai loại măng non trước đó. Mặc dù vậy, người dân vẫn thu hoạch những đọt măng này để sử dụng trong gia đình.
Những công dụng tuyệt vời của măng vầu Sapa mà có lẽ bạn chưa biết
Là loại thực phẩm tự nhiên và có thể mọc ở mọi nơi, măng vầu mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời như giúp giảm cân một cách an toàn, giảm thiểu lượng cholesterol xấu trong cơ thể, ngăn ngừa và phòng tránh ung thư, cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng cường hệ miễn dịch, điều trị các vấn đề về dạ dày, ngừa viêm nhiễm và kháng khuẩn cũng như giúp hỗ trợ hệ hô hấp.
Những món ăn ngon từ măng vầu trên bàn ăn của người dân tộc vùng cao
Có nhiều cách chế biến măng vầu như nướng trên than hồng và chấm với muối ớt, hoặc xào măng với gà, lợn, bò hoặc thậm chí là tôm. Tất cả đều có hương vị đậm đà, dân dã nhưng rất hấp dẫn.
Măng vầu xào
Măng vầu nấu cùng thịt gà
Canh măng vầu nấu cùng cá
Món măng nem độc đáo