Mảnh đất Sầm Nưa: Chuyến phiêu lưu không gian và thời gian

“Ai bước chân Tây Tiến mùa xuân ấy/ Hồn về Sầm Nưa chẳng quay về hướng khác”. Tìm hiểu về một địa danh bí mật trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng, cuối cùng tôi đã được gặp trực tiếp với miền đất này.

Khám phá Lào: Hành trình đặc sắc đến Sầm Nưa

Đa phần người Việt biết đến Sầm Nưa thông qua câu thơ nổi tiếng trong tác phẩm Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng. Nếu không để ý, nhiều người có thể tưởng rằng Sầm Nưa là một địa danh ở phía Tây Bắc. Nhưng sự thật không phải như vậy, Sầm Nưa là tên của một thị trấn, hiện nay là thủ phủ của tỉnh Huổi Phăn tại Lào.

Nghe từ xa thì xa, nhưng thực tế lại rất gần, bởi Sầm Nưa nằm trên mảnh đất “núi chạm núi” với biên giới phía Tây Thanh Hóa, Việt Nam. Tìm hiểu về một cái tên đã gắn liền với thơ ca, cuối cùng cũng đến lúc tôi có thể “ngắm trực tiếp, sờ chạm” với Sầm Nưa.

1. Thị trấn này tương đối nhỏ, chỉ có vài con phố chính trong bán kính khoảng 5km đường. Bỏ qua một khách sạn mới xây vì thấy “tối lửa, tắt đèn”, chúng tôi đậu xe gần khu vực có biểu tượng của Sầm Nưa, Suan Keo Lak Meung, và chợ đêm thị trấn để hỏi về chỗ ở qua đêm.

Một ngôi nhà truyền thống với vẻ đẹp riêng của Lào, từ tường ốp, cửa sổ cho đến bàn ghế, toàn bộ được tạo nên từ gỗ chất lượng cao, cảm giác sang trọng và bóng bẩy. Tầng một là nơi tổ chức nhà hàng, nơi một nhóm người vui vẻ hòa mình vào không khí ấm áp, hát hò và múa lăm-vông quanh bàn.

Cô bé lễ tân hướng dẫn tôi lên tầng 3 để xem phòng, vừa đi vừa lắc lư, cười tươi và nói: “Chị ơi, em hôm nay say quá vì có đám cưới”. Giá phòng tiêu chuẩn là 200.000 kíp Lào, tương đương khoảng 550.000 đồng.

Khi được hỏi về việc tắt nhạc khi nào, cô lễ tân chỉ tay ra và nói: “Không biết, vì hôm nay vui quá”. Đành chào tạm biệt cô để tìm một nơi khác để nghỉ, vì sau một ngày di chuyển mệt mỏi, cần có một không gian yên tĩnh để nghỉ ngơi.

Dạo quanh phố với xe, tình cờ vào khu nhà trọ của thị trấn, thậm chí chưa kịp đỗ xe đã thấy một nhóm người đứng ngoài vỉa hè, chỉ vào hai chiếc ôtô có biển số Việt Nam và trò chuyện bằng tiếng Việt. Xuống xe và hỏi nhà nghỉ thì không còn phòng nào trống, giá trung bình 80.000 kíp, tương đương 200.000 đồng.

Một điều đặc biệt thú vị khi đi dọc theo biên giới phía Tây Bắc của Việt Nam và Lào, khi đi qua Sầm Nưa, là số lượng người Việt di cư, làm ăn ở đây khá đông, và không ít người Lào có thể nói được tiếng Việt. Điều này tạo cảm giác như đang ở một vùng sâu, xa xôi của Việt Nam thay vì ở nước ngoài.

Quay lại khách sạn đầu tiên để hỏi, ngạc nhiên gặp ngay người quen từ cửa khẩu Na Mèo, họ vừa đưa vợ con qua Sầm Nưa chơi. Cả nhóm quyết định ở lại vài ngày. Trò chuyện với chủ nhà nghỉ Thone Mee, anh ta đề xuất đi ăn đặc sản của Sầm Nưa: “lẩu nướng”.

2. Bầy trẻ hứng khởi leo lên thùng xe bán tải của Thone Mee, tung tăng chạy qua phố, đến một con ngõ ẩm thực thơm phức với những bếp nướng bùng lên và xe ô tô chật kín hai bên lề đường. Thone Mee hứa sẽ đưa chúng tôi đến quán lẩu nướng ngon nhất ở Sầm Nưa.

Đông đúc và sôi động, nhưng vẫn còn vài bàn trống cho chúng tôi. Bàn được thiết kế độc đáo, có một bếp treo ở giữa mặt bàn, chứa than củi, nồi đặt phía trên. Nồi đặc biệt với một ụ nổi giữa, những lỗ nhỏ để nhiệt truyền lên nướng thịt và thoát hơi, còn mép nồi trũng sâu để chứa nước dùng, nhúng đồ ăn lẩu.

Đồ ăn giống như bình thường với các món lẩu khác, có thịt bò, thịt lợn thái mỏng, rổ rau xanh đa dạng, trứng đánh vào nước như nấu canh. Điểm đặc biệt là có thêm hai miếng thịt mỡ, đặt lên bếp nướng để tránh dính và cháy cho đồ nướng.

Bát nước chấm độc đáo, giống như nước tương, thơm ngọt và được trộn với tỏi, ớt và một chiếc siêu tiếp nước lẩu.

Thone Mee nhanh chóng hướng dẫn nướng đồ ăn, mở lon bia Lào lạnh để tận hưởng khoảnh khắc vui vẻ. Như thơ Bùi Giáng: “Gặp nhau giữa con đường/ Mùa xuân phía trước, miền trường phía sau”.

Không lâu sau, bàn bên cạnh xuất hiện một nhóm bạn Lào. Khi phát hiện chúng tôi là người Việt, họ thỉnh thoảng chuyển sang nói tiếng Việt, gọi nhân viên nhà hàng thêm đồ ăn, nước uống mà không cần đợi sự “giao tiếp phi ngôn ngữ”.

Bữa tối ngon miệng, đặc biệt với bát nước chấm khiến tôi tò mò hỏi Thone Mee cách pha chế, anh lắc đầu cười. Cả đám trẻ dễ dàng thưởng thức món lẩu nướng trong không khí ồn ào và náo nhiệt của căn phòng.

Đêm Sầm Nưa ngắn gọn. Thone Mee nói sáng mai sẽ thưởng thức bún Huế của người Việt ở Sầm Nưa, món ăn mà anh rất ưa thích vì vị ngon.

3. Buổi sáng, chúng tôi ghé nhà hàng Huế Thương để thưởng thức bún Huế trên đất Lào, và mua mấy thùng bia Lào chất đầy xe làm quà. Bia Lào ngon và đậm, mặc dù giá hơi đắt so với Việt Nam.

Chúng tôi ghé thăm một ngôi chùa lớn của thị trấn, nghe địa phương nói khi lên chùa phải lái xe chạy 3 vòng quanh chùa để đón may mắn. Chúng tôi cũng hối hả lái xe 3 vòng quanh chùa trước khi vào gặp nhà sư trụ trì và xin “buộc chỉ cổ tay”.

Buộc chỉ để đón may là một nghi lễ lâu đời của người Lào khi lên chùa. Họ tin rằng sợi chỉ vàng buộc vào cổ tay sẽ mang lại phúc lợi và may mắn. Thế nên, nhiều du khách khi đến Lào cũng thường ghé chùa để xin “buộc chỉ cổ tay” để cầu may mắn.

Nhìn từ trên cao, thị trấn Sầm Nưa trông sống động và náo nhiệt hơn so với vẻ bình yên khi dạo quanh các phố phường. Chúng tôi chào tạm biệt với vùng đất được chép thành thơ của người Việt, nhưng giai điệu “Cô gái Sầm Nưa” vẫn vang lên trong chiếc ôtô khi chúng tôi rời đi…

Theo Du lịch Tuổi Trẻ

 ***

Tham khảo: Hướng dẫn du lịch của Mytour.com