Buzz
Mắt bão là khu vực yên bình trong cơn bão, nằm ở trung tâm của các xoáy thuận nhiệt đới mạnh. Mắt bão thường có hình dạng gần tròn với đường kính khoảng 30–65 km (20-40 dặm). Xung quanh mắt là thành mắt bão, một vòng tròn mây dông với những điều kiện thời tiết nguy hiểm nhất. Áp suất khí quyển thấp nhất của xoáy thuận nằm trong mắt, có thể thấp hơn bên ngoài khoảng 15%.
Trong các xoáy thuận nhiệt đới mạnh, mắt bão thường có đặc điểm là quang mây và gió nhẹ, bao quanh bởi một thành mắt bão cao và đối xứng. Đối với xoáy thuận nhiệt đới yếu, mắt bão có thể không rõ nét và bị che khuất bởi mây trung tâm dày đặc, dễ thấy trên ảnh vệ tinh. Các cơn bão yếu hơn hoặc không tổ chức cũng có thể có thành mắt bão không hoàn chỉnh hoặc mắt chứa mưa nặng hạt. Tuy vậy, mắt bão luôn là nơi có giá trị áp suất tối thiểu của cơn bão - nơi áp suất khí quyển thấp nhất.
Cấu trúc
Mắt của một xoáy thuận nhiệt đới thường có đường kính từ 30–65 km (20-40 dặm), nằm chính giữa cơn bão. Mắt có thể rõ ràng với ít mây (mắt rõ nét), hoặc bị che khuất bởi mây tầng thấp hoặc trung (mắt bị che mờ), hoặc bị mây dày đặc che khuất hoàn toàn. Mặc dù mưa và gió trong mắt rất ít, đặc biệt gần trung tâm, nhưng điều này hoàn toàn trái ngược với thành mắt bão, nơi gió mạnh nhất xuất hiện. Nhiệt độ của mắt và không khí trực tiếp trên đó thường ấm hơn so với xung quanh.
Mặc dù mắt bão thường có hình dạng đối xứng, chúng có thể có hình dạng kéo dài hoặc bất thường, đặc biệt trong các cơn bão yếu. Một mắt bão rách rưới lớn là mắt không tròn và có vẻ không đều, biểu hiện của một xoáy thuận yếu hoặc đang suy yếu. Mắt bão 'hở' dù có thể tròn nhưng thành mắt không bao bọc hoàn toàn xung quanh, cho thấy một xoáy thuận đang suy yếu với ít độ ẩm. Các đặc điểm này giúp ước lượng cường độ của xoáy thuận qua phân tích Dvorak. Thông thường, thành mắt bão có hình tròn nhưng đôi khi cũng có thể là các đa giác như tam giác hay lục giác.
Trong khi mắt bão của các cơn bão trưởng thành thường có đường kính vài chục dặm, các cơn bão tăng cường nhanh có thể tạo ra một mắt cực nhỏ, tròn và rõ nét, đôi khi gọi là mắt lỗ kim. Những cơn bão với mắt lỗ kim thường biến động lớn về cường độ, gây khó khăn cho các dự báo khí tượng.
Những mắt bão có đường kính nhỏ hơn 10 hải lý (19 km, 12 dặm) thường dễ kích hoạt chu trình thay thế thành mắt bão, trong đó một thành mắt bão mới dần hình thành phía ngoài thành mắt bão ban đầu. Chu trình này có thể xảy ra trong khoảng từ 15 đến vài trăm km (10 đến vài trăm dặm) ngoài mắt. Cơn bão sẽ phát triển hai thành mắt bão đồng tâm
Mắt bão có kích thước khác nhau, từ rộng đến 320 km (200 dặm) như bão Carmen, đến chỉ khoảng 3 km (1,9 dặm) như bão Wilma. Những cơn bão rất mạnh thường không có mắt rộng, nhưng điều này vẫn có thể xảy ra, đặc biệt với các cơn bão hình khuyên. Ví dụ, bão Isabel, cơn bão Đại Tây Dương mạnh thứ 11 trong lịch sử, duy trì một mắt rộng từ 65–80 km (40-50 dặm) trong vài ngày.
Quá trình hình thành và phát hiện
Xoáy thuận nhiệt đới thường bắt đầu từ một vùng nhiễu động thời tiết rộng lớn và chưa tổ chức trên biển nhiệt đới. Khi các đám mây dông phát triển và tập trung, bão hình thành các dải mây mưa và bắt đầu quay xung quanh một tâm. Khi bão mạnh lên, một 'vòng' đối lưu mạnh hình thành cách tâm bão một khoảng nhất định. Khi mây dông trở nên mạnh hơn và mưa nặng hạt hơn, áp suất khí quyển trên bề mặt giảm, và không khí bắt đầu định hình trên tầng cao. Điều này dẫn đến sự hình thành một xoáy nghịch trên tầng cao, tạo ra một vùng áp cao phía trên khối mây trung tâm. Kết quả là những dòng khí thổi ra ngoài ngược chiều xoáy thuận, làm tăng cường dòng thổi vào trung tâm xoáy thuận và tạo ra một vòng phản hồi tích cực.
Tuy nhiên, một phần nhỏ của khối khí trên cao không thổi ra ngoài mà lại tràn vào trung tâm. Điều này làm tăng áp suất không khí đến mức làm giảm dòng khí thăng lên trong tâm bão. Kết quả là không khí bắt đầu hạ xuống trung tâm, tạo ra một khu vực gần như không có mưa, và mắt bão bắt đầu hình thành.
Vẫn còn nhiều điều bí ẩn về quá trình này. Các nhà khoa học chưa giải thích được tại sao vòng đối lưu hình thành quanh tâm bão thay vì trên đỉnh, hoặc tại sao xoáy nghịch trên tầng cao chỉ đẩy một phần không khí dư thừa ra khỏi bão. Có nhiều giả thuyết về quá trình hình thành mắt bão, nhưng điều chắc chắn là mắt bão là cần thiết để xoáy thuận nhiệt đới đạt được vận tốc gió cao.
Sự hình thành của mắt bão gần như luôn chỉ ra rằng xoáy thuận nhiệt đới đang mạnh lên. Do đó, các nhà dự báo theo dõi cẩn thận dấu hiệu hình thành mắt trong các cơn bão đang phát triển.
Đối với những cơn bão có mắt rõ ràng, việc phát hiện mắt rất đơn giản qua các bức ảnh vệ tinh. Tuy nhiên, với những cơn bão có mắt bị mây che phủ hoàn toàn, cần phải dùng các phương pháp khác để phát hiện. Quan trắc từ tàu biển và máy bay săn bão có thể giúp xác định mắt bão bằng cách tìm kiếm vùng có vận tốc gió giảm mạnh hoặc không có mưa ở trung tâm bão. Tại Mỹ, Hàn Quốc và một số quốc gia khác, mạng lưới radar thời tiết NEXRAD có thể phát hiện mắt bão gần bờ. Các vệ tinh thời tiết cũng trang bị thiết bị đo hơi nước trong khí quyển và nhiệt độ mây, giúp phát hiện mắt bão đang hình thành. Hơn nữa, các nhà khoa học gần đây phát hiện lượng ozone trong mắt bão cao hơn nhiều so với vùng xung quanh, nhờ không khí giàu ozone từ tầng bình lưu. Các dụng cụ đo ozone nhạy cảm được sử dụng để quan sát sự thăng lên và chìm xuống của không khí, cung cấp dấu hiệu hình thành mắt bão ngay cả trước khi ảnh vệ tinh xác nhận.
Mắt bão trong các xoáy thuận ngoài nhiệt đới.
Một số xoáy thuận ngoài nhiệt đới cũng có cấu trúc mắt tương tự như xoáy thuận nhiệt đới.
Cổng thông tin về Xoáy thuận nhiệt đới- Danh sách các xoáy thuận nhiệt đới
- Bán kính gió tối đa
- Nước dâng biển
Chú giải
Liên kết bên ngoài
- Phòng thí nghiệm Đại dương và Khí tượng Đại Tây Dương
- Trung tâm Bão Canada: Từ điển thuật ngữ về bão Lưu trữ 2006-10-02 tại Wayback Machine
- Báo cáo Trung tâm Cảnh báo Bão Chung về Bão Carmen Lưu trữ 2007-11-29 tại Wayback Machine
- Mắt bão trên vnexpress
