Mẫu văn cho học sinh lớp 8: Đánh giá nhân vật cai lệ trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ - Phân loại ý & 4 bài văn mẫu lớp 8 tuyệt vời nhất

TOP 4 bài Đánh giá nhân vật cai lệ trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ xuất sắc nhất, đồng thời giúp học sinh lớp 8 hiểu rõ hơn về sự tàn bạo, không nhân tính khi đánh anh Dậu cho kiệt quệ về cả thể chất lẫn tinh thần.

Trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ, hình ảnh nhân vật cai lệ được coi là biểu tượng của sự bạo tàn, tàn ác, và độc tài của chế độ phong kiến suy đồi, tàn phá. Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của Mytour để củng cố kiến thức môn Văn 8 một cách tốt nhất.

Phân tích nhân vật cai lệ trong Tức nước vỡ bờ - Kế hoạch chi tiết

1. Khai mạc

Giới thiệu về tác giả Ngô Tất Tố và tác phẩm Tắt đèn, cũng như trích đoạn Tức nước vỡ bờ và nhân vật cai lệ.

Lưu ý: Học sinh có thể lựa chọn cách khai mạc trực tiếp hoặc gián tiếp tùy theo khả năng của mình.

2. Nội dung chính

Tên nhân vật cai lệ không được đề cập trực tiếp, không được mô tả về ngoại hình hay tính cách, nhưng bằng sự tàn bạo, vô nhân tính khi hành động đánh anh Dậu, họ tự khẳng định trước mắt độc giả.

Trong câu chuyện, cai lệ không chỉ là những cá nhân cụ thể mà chúng còn biểu hiện cho một nhóm người, những người lao động không nhân tính với sự tàn bạo và bạo lực.

Họ là những người thái độ hung hăng, hành động vô lý, không giống với những người thu thuế bình thường; họ không mang sách vở mà sử dụng vũ khí để đánh đập những người nông dân nghèo, gieo rắc máu và mồ hôi.

Tác giả Ngô Tất Tố đã lột tả sự kiêu ngạo và hống hách của họ một cách thực tế. Chị Dậu, mặc dù lịch sự và gọi chị nhưng lại có thái độ cai lệ, với sự chửi mắng và sỉ nhục mà không hề cảm thấy lương tâm.

Nhóm cai lệ thật sự hèn hạ. Họ thậm chí còn tấn công vào phụ nữ, với hành động 'đấm vào ngực chị Dậu', 'tát vào mặt', thể hiện sự tàn bạo không khác gì của bọn súc vật.

→ Bản chất con người không ai là xấu, nhưng trở thành một người xấu, vô nhân tính là hậu quả của xã hội. Nhóm cai lệ là minh chứng cho sự biến chất và hung ác của con người dưới áp lực xã hội, trở thành những kẻ thô bạo, tàn bạo, mất đi nhân tính. Chính hành động của họ phản ánh một xã hội phong kiến thối nát, đàn áp và bóc lột con người đến mức mất đi nhân tính.

Tóm lại về nhân vật tên cai lệ; cũng như rút ra bài học và áp dụng vào bản thân.

Phân tích nhân vật cai lệ trong Tức nước vỡ bờ - Mẫu 1

Trong Tắt đèn, chương Tức nước vỡ bờ là điểm cao trọng của sự xung đột, thể hiện rõ quan điểm về con người từ góc độ giai cấp. Tác phẩm trình bày một cách tàn ác của bọn tay sai trong chế độ thực dân phong kiến.. Họ độc ác, không nhân từ, xem thường sự sống của người dân như cỏ rác.

Thực tế, sự tàn ác không nhân từ này rõ ràng lộ ra qua việc bóp méo đời sống của những người dân đã gặp nhiều khó khăn. Tức nước vỡ bờ là một phần của câu chuyện với mức độ kịch tính cao. Trong 17 chương trước, cảnh tượng của sự khốn khổ, đau đớn của gia đình chị Dậu khi phải đối mặt với việc sưu thuế được mô tả đầy bi thương. Họ, từ một gia đình nghèo, đã phải chịu đựng mọi thứ, kể cả sự bệnh tật của chồng và cuộc sống cơ cực. Chị Dậu đã phải bán hết tài sản, chịu sự xỉ nhục của hàng xóm và phải chịu đựng cả những cảnh đánh đập từ quân lính và gia đình của họ.

Vì lý do đó, anh Dậu bị đánh và trói trong lúc đau đớn với bệnh tình. Sự tàn nhẫn và bất nhân còn thể hiện qua việc không chỉ đánh thuế người sống, mà còn dọa đánh thuế người đã qua đời. Do đó, suất sưu của anh Dậu không giải quyết được vấn đề. Dù chị Dậu đã tưởng rằng đã trả xong nợ với nhà nước, nhưng bị bọn hào lí thông báo rằng số tiền vừa nộp chỉ là suất của chú Hợi đã qua đời từ năm trước, tiền thuế của anh Dậu vẫn còn nợ! Và cuối cùng, chị Dậu bị đẩy vào tình cảnh khó khăn nhất.

Anh Dậu tiếp tục bị đánh và trói cho đến khi ngất xỉu. Giữa đêm, anh được đem về nhà như một xác sống. May mắn thay, nhờ sự giúp đỡ của hàng xóm, chị Dậu đã cứu sống chồng mình. Nhưng khi bình minh vừa ló dạng, bọn cai lệ và nhà lí trưởng lại xuất hiện. Họ cầm roi, thước và dây thừng, sẵn sàng tấn công. Chị Dậu đã đứng lên chống đối quyết liệt. Nhờ tình huống này, tác giả đã thành công trong việc phơi bày tính cách tàn ác, bất nhân của bọn tay sai dưới thời phong kiến.

Tuy nhiên, cai lệ không phải là quan. Họ chỉ là bè phái trong chế độ, là tay sai của quan lại. Người nhà lí trưởng không có quyền lực. Họ chỉ làm theo ý bọn hào lí. Thậm chí, họ cũng có thể là người nghèo. Có lần chị Dậu đã cố nài nỉ: “Hãy nói với ông lí giúp tôi”, nhưng bị từ chối một cách thô lỗ. Tuy có địa vị khác nhau, nhưng tính cách tàn ác, bất nhân thì không khác gì nhau.

Nhà văn đã mô tả bộ mặt của họ rất sắc nét. Trong căn nhà tối tăm, giữa nơi bẩn thỉu, có một người đàn ông suýt chết và một người phụ nữ nuôi ba đứa trẻ. Bất ngờ, bọn cai lệ và nhà lí trưởng xuất hiện, đầy ác ý, sẵn sàng tấn công. Họ cầm roi, thước và dây thừng, là các dụng cụ đánh đập. Với thái độ uy quyền, cai lệ đánh roi xuống đất với vẻ tự phụ, gọi chị Dậu là “mày”. Họ nói rằng: “Chị sẽ phải nộp thuế đến khi nào? Hãy nói với ông lí của chị!”. Anh Dậu sợ hãi nằm trên sàn, nhưng họ không thể thấy điều đó. Khi thấy anh Dậu run rẩy khi cầm chén cháo, bọn cai lệ nói: “Mày đã chết à?”. Họ cười nói: “Anh ấy sắp bị gió như đêm qua”.

Ngoài giọng la hét, còn có giọng hầm hè và trợn mắt. Họ thực sự là những ác quỷ! Người nhà lí trưởng chỉ trích cai lệ để làm cho họ càng tàn ác hơn: “Chị cố nộp thuế đến bao giờ? Hãy nói với ông cai làm thế nào! Ông lí của tôi không có quyền để chị trễ hạn thêm!”. Anh Dậu gục ngã, nhưng họ không chút quan tâm. Khi thấy anh sợ hãi, bọn cai lệ nói: “Anh ấy có vẻ như đã chết đêm qua, nhưng vẫn còn sống”.

Cả hai kẻ tàn bạo không quan tâm đến lời van xin tha thiết của người phụ nữ khốn khổ đó. Hắn không chờ nghe chị nói hết mà chỉ giục: 'Nộp thuế! Nhanh lên. Nếu không nộp thuế cho ông ngay bây giờ, thì ông sẽ phải rời đi'. Hắn càng hung ác hơn khi sai người nhà lí trưởng trói anh Dậu. Người nhà lí trưởng cũng không dám làm hại một người đang ốm nặng, lo sợ có điều gì xấu xảy ra. Mặc dù vậy, hắn dám giục giã bằng cách kéo thẳng dây thừng, đến nơi anh Dậu bịch luôn vào ngực chị Dậu, tát vào mặt chị một cái đánh bốp. Bản tính của cai lệ và người nhà lí trưởng được mô tả thông qua những cử chỉ, giọng điệu và hành động. Không có sự suy nghĩ nào được thể hiện từ phía họ.

Đó là sự tinh tế của bút vẽ của Ngô Tất Tố. Họ chỉ biết đánh đập, trói buộc con người như một cỗ máy không cảm xúc. Họ không có tính cách con người. Đó chính là bản chất tàn bạo của những kẻ làm tay sai. Tóm lại, hình ảnh của những tay sai dưới chế độ phong kiến thực sự là những kẻ có hình dạng như con người nhưng tâm hồn như thú dữ. Tiếng kêu của họ chỉ là âm thanh thô tục, hét lên. Tâm trí của họ không có sự nghĩ suy, trái tim của họ không có cảm xúc! Với sự dã man và thô bạo đó, họ tạo ra một bối cảnh kịch tính, căng thẳng cho cốt truyện, đưa nhân vật chị Dậu đến trạng thái 'tức nước vỡ bờ'.

Đó là sự khéo léo của ngòi bút tinh tế và sắc bén của nhà văn Ngô Tất Tố.

Phân tích nhân vật cai lệ trong Tức nước vỡ bờ - Mẫu 2

Ngô Tất Tố là một trong những nhà văn hiện thực thành công nhất trong văn học hiện đại trước cách mạng, cùng với nhiều tên tuổi lớn khác như Nguyễn Công Hoan, Nam Cao, Vũ Trọng Phụng, Kim Lân,... Ông là một người rất đặc biệt, yêu thương những giá trị truyền thống của dân tộc, đặc biệt là nền văn hóa làng xã, và ông cũng nhận ra rằng chế độ phong kiến bảo thủ lạc hậu không còn phù hợp và đã trở thành gánh nặng, một sự áp đặt nặng nề lên cuộc sống của người dân, khiến họ chìm đắm trong khốn khổ. Nếu Lều chõng phản ánh sự rườm rà, cứng nhắc và không linh hoạt của hệ thống giáo dục cũ, đặt ra rào cản cho tài năng và sáng tạo của con người, thì Tắt đèn lại khắc họa sự hiện thực của xã hội tàn bạo và không nhân từ thông qua hình thức thuế áp đặt, bóp nghẹt con người đến ranh giới của sự kiệt quệ, khiến họ phải đối mặt với nhiều tai ương khủng khiếp. Trong trích đoạn Tức nước vỡ bờ, hình ảnh nhân vật cai lệ là biểu tượng rõ ràng nhất cho cái chế độ phong kiến thối nát, hà khắc, độc đoán và tàn bạo.

Trong xã hội phong kiến, cai lệ là một vị trí thấp nhất, chỉ đứng đầu một nhóm lính nhỏ phục vụ cho quan lại. Thực chất, nhân vật này là một tay sai thực thụ, làm công việc truy thu thuế cho nhà nước, chỉ biết đánh đập và trói buộc theo ý muốn của quan lại. Khi có người nào không đủ tiền nộp thuế, các quan sẽ sai cai lệ đến bắt và trói họ. Cai lệ không chỉ thực hiện nhiệm vụ bắt trói, mà còn đánh đập và tra khảo người dân nghèo khốn để tìm kiếm tiền thuế. Người ta sợ hắn không vì tư cách của một quan nhà nước, mà vì sự tàn ác của hắn, sự áp đặt của chế độ phong kiến. Xã hội này được kiểm soát bằng bạo lực, bằng những kẻ tàn bạo, khiến mọi người sợ hãi thay vì tôn trọng.

Trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ, cai lệ là một nhân vật mạt hạng, không được tác giả đặt tên riêng, nhưng lại rất quan trọng và xuất hiện nhiều lần trong tác phẩm Tắt đèn. Trong đó, cai lệ đại diện cho sự độc ác và tàn nhẫn của chế độ. Hắn luôn xuất hiện với dáng vẻ hung ác, miệng cười to, tư thế ghê tởm, khiến người ta liên tưởng đến tai vạ. Ở lần thứ hai tại nhà chị Dậu, hắn vẫn bám theo sở thích bắt bớ không ngừng, luôn vội vã và hung hăng. Đọc những dòng mô tả của tác giả, người ta không thể nghĩ hắn là một quan nhà nước, mà lại giống như một tên lưu manh tàn ác. Hắn chỉ quan tâm đến việc bắt trói, không để ý đến sự chuẩn bị của người khác. Cai lệ là một kẻ độc ác, không có tình cảm hay lòng nhân ái. Hắn khiến cho chị Dậu rơi vào tình trạng 'tức nước vỡ bờ'. Hành động tàn bạo của hắn khiến người ta kinh sợ và ngán ngẩm. Hắn không chỉ hung dữ trong hành động mà còn trong lời nói, thể hiện sự thiếu văn hóa và kém đạo đức. Cai lệ là biểu tượng cho sự tàn nhẫn và bất nhân của chế độ phong kiến.

Trái ngược với hành động tàn bạo ban đầu, khi chị Dậu phản kháng bằng bạo lực, cai lệ và những tên người nhà lại thể hiện sự yếu đuối và thất bại. Mặc dù cai lệ từng được tưởng là hung ác, nhưng khi chị Dậu chống trả, hắn lại trở nên vô dụng và bị nhục nhã. Sự yếu đuối của hắn chỉ khiến cho người ta phản cảm hơn về sự tàn ác của hắn.

Cai lệ, mặc dù chỉ là một nhân vật phụ, nhưng bản chất tàn ác và thối nát của hắn đã được tác giả vẽ nên một cách tài tình. Hắn là biểu tượng cho tầng lớp tay sai thống trị, không có tính nhân đạo. Những hành động của hắn là minh chứng rõ ràng cho sự thối nát của xã hội lúc đó.

Phân tích nhân vật cai lệ trong Tức nước vỡ bờ - Mẫu 3

Tức nước vỡ bờ của Ngô Tất Tố đã mô tả một cách chân thực bộ mặt tàn bạo của phong kiến, đẩy người dân vào cảnh khốn khổ. Chị Dậu là biểu tượng cho sự thống trị của tầng lớp cầm quyền, và cai lệ là biểu tượng cho sự tàn ác của họ.

Ngay từ đầu tác phẩm, mặc dù chưa có sự xuất hiện của cai lệ, ta đã cảm nhận được sự độc ác của hắn qua tình cảnh của anh Dậu. Khi chị Dậu vừa nấu cháo xong, hắn đã xuất hiện, mang theo vũ khí và sự hung ác.

Một thái độ hung ác, hành động hỗn láo không giống với các nhân viên thu thuế thông thường, không mang sách vở ghi chép mà thay vào đó là những vũ khí thường xuyên làm tổn thương con người, làm đổ máu, mồ hôi của người nông dân nghèo. Rồi, với tiếng la lớn, hắn thúc ép đòi thuế ngay khi gia đình chị Dậu đang gặp khó khăn đến mức phải bán đứa con và ổ chó chưa mở mắt.

Bản chất hống hách, kiêu căng được Ngô Tất Tố vạch trần. Dù chị Dậu lễ phép, gọi hắn bằng 'ông', nhưng cai lệ không có lương tâm, lời lẽ hắn chỉ toàn chửi mắng, sỉ nhục. Sự thiếu hiểu biết, thiếu đạo đức rõ ràng hiện lên trên nhân vật này.

Bất kể tình hình sức khỏe yếu ớt của anh Dậu, cai lệ vẫn buộc tên người nhà lí trưởng trói anh. Dù có một tên hầu lí còn e sợ, nhưng cai lệ thì 'giật cái dây thừng', 'chạy vội vã' để trói anh Dậu. Sự thiếu nhân đạo, lòng độc ác hiển hiện từ đây.

Cai lệ là tên vô cùng hèn hạ. Ngay cả trước phụ nữ hắn cũng không ngần ngại 'xô vào ngực chị Dậu mấy phát', 'tát vào mặt'. Dù là tay sai của bọn lí, dù là trong xã hội bất công này, nhưng cai lệ vẫn chỉ là một con người bình thường, có nguồn gốc từ người nông dân nghèo. Vậy mà hắn đã mất đi tính người, đạo đức cơ bản trong quan hệ với người khác, trở thành một tên đầy máu tanh và tàn bạo không khác gì bọn súc sinh cầm thú.

Cai lệ là biểu tượng cho tầng lớp thống trị tối ác, tham lam, lợi dụng đến từng giọt máu của những người bất hạnh vô tội. Ngô Tất Tố đã tạo ra một nhân vật phản diện cai lệ một cách thành công, để làm nổi bật tư tưởng của đoạn trích.

Phân tích nhân vật cai lệ trong Tức nước vỡ bờ - Mẫu 4

Tác phẩm 'Tắt đèn' với đoạn trích 'Tức nước vỡ bờ' thể hiện đỉnh cao của mâu thuẫn giai cấp, rõ ràng thể hiện cách nhìn của các tầng lớp khác nhau. Trước hết, tác phẩm phản ánh quan điểm về bọn tay sai, về thế lực phong kiến nửa thực dân.

Nhân vật cai lệ là biểu tượng cho tầng lớp tay sai, tàn ác vô nhân, luôn đè nén số phận của người nông dân, coi mạng người như cỏ rác. Họ lợi dụng người dân, đẩy họ vào đường cùng, không có lối thoát, khiến cho họ phải đấu tranh đến 'Tức nước vỡ bờ'.

Cai lệ thể hiện bản chất tàn ác, tàn nhẫn, vô nhân thông qua việc đẩy người dân vào cảnh khốn khổ, không lối thoát, bước vào con đường tuyệt vọng. Trích đoạn 'Tức nước vỡ bờ' thể hiện sâu sắc kịch tính của tình huống. Đoạn mở đầu là tiếng trống thu thuế, với bối cảnh mùa thu thuế, gia đình chị Dậu, nghèo khổ, phải nợ xuất thuế thân của người nghèo nhất làng.

Trong cảnh thu thuế, chị Dậu phải bán chó, sau đó bán con, thậm chí bán hết đồ đạc trong nhà chỉ để đóng thuế cho chồng. Những lời đắng cay của Nghị Quế khiến người đọc cảm thấy đau lòng. Sau những ngày bị trói ở đình vì thiếu tiền đóng thuế, anh Dậu chỉ còn là xác xơ, nhưng khi chị Dậu đóng đủ thuế thì anh được thả về.

Chị Dậu dùng hết gạo trong nhà để nấu một bát cháo loãng cho chồng. Nhưng khi anh Dậu mới vừa nắm bát cháo, tên lính cai lệ bước vào cùng với những đòn roi, định trói anh Dậu để bắt đi, vì nhà chị Dậu vẫn thiếu một xuất thuế của em trai anh Dậu, người đã qua đời từ tháng giêng, nhưng vẫn phải đóng thuế.

Sự tàn nhẫn của những tên cai trị còn thể hiện ở việc họ không chỉ ăn tiền của những người sống mà còn ăn tiền của những người đã khuất. Vì thế, khi gia đình anh Dậu vẫn còn thiếu một xuất thuế của ông em chú, em trai anh Dậu đã khuất nhưng vẫn không được tha cho gia đình anh Dậu.

Tên cai lệ có lính dưới quyền, dù chưa có quyền lực nhưng hắn vẫn tỏ ra là người có chức tước bóc lột dân chúng. Mặc dù chức tước của hắn rất nhỏ, nhưng khi làm tay sai của quan phủ huyện, họ cũng tỏ ra hống hách và quyền uy.

Mặc dù chị Dậu đã nhún nhường và thể hiện sự nhẫn nhục của mình, nhà cháu đã xin ông, nhưng ông vẫn không tha cho. Điều này thể hiện sự nhún nhường của một người thuộc tầng lớp dưới. Tuy nhiên, tên cai lệ vẫn không tha cho chị, họ tiếp tục tiến lên để trói anh Dậu.

Cai lệ, người của Lý Trưởng, mặc dù có vị trí nhưng tàn ác của hắn không ai sánh kịp. Điều này thể hiện sự bóc lột tàn nhẫn của tầng lớp họ. Tác giả Ngô Tất Tố đã vẽ nên hình ảnh của cai lệ một cách sắc nét. Hắn dùng sức mạnh của mình, dùng tên lính trang dưới quyền để tìm cách trói anh Dậu, thể hiện sự tàn nhẫn của mình trước số phận của một người nghèo đáng thương. Hắn giật phắt cái thừng, chạy sầm sập vào chỗ anh Dậu, sau đó đánh chị Dậu một cách tàn nhẫn.

Rồi hắn tát vào mặt của chị mấy cái 'đòp', làm bộ tố cáo chân dung của một tên cai lệ và nhà lý trên một cách chi tiết, sâu sắc thông qua điệu bộ và hành vi của tên cai lệ. Thông qua ngòi bút tinh tế của Ngô Tất Tố, chúng ta có thể thấy sự tinh tế của tác giả đối với hoàn cảnh khó khăn của người nông dân. Những tên cai lệ không hề có lòng thương người, không hề có lòng trắc ẩn, chúng là biểu hiện của bản chất bất nhân của bọn tay sai.

Chân dung của tên cai lệ đại diện cho chế độ luôn cố gắng bóc lột người lao động khốn khổ, mặt người dạ thú tìm cách bóc lột người dân tận xương tủy, khiến cho người dân chúng ta vô cùng khốn khổ và bị xô đẩy vào cảnh không lối thoát. Trước cảnh khốn khổ của dân làng, những tên tay sai không hề có lòng thương tiếc, họ chỉ biết chà đạp lên số phận của những người cùng dòng máu.

Tên cai lệ hung dữ và độc ác như vậy, tác giả Ngô Tất Tố đã tạo ra tình huống kịch tính và căng thẳng trước cuộc đấu đầu giữa tên cai lệ và chị Dậu trong đoạn trích 'Tức nước vỡ bờ'. Thông qua đoạn trích này, tác giả đã sử dụng ngòi bút sắc sảo, tinh tế để khắc họa chân dung của tên cai lệ, từ đó thể hiện bức tranh mâu thuẫn xã hội phong kiến.