Mẫu văn lớp 10: Phê bình bài thơ Xuân về của Nguyễn Bính bao gồm 5 mẫu văn mẫu tuyệt vời kèm theo hướng dẫn viết chi tiết. Từ việc phân tích Xuân về, học sinh có thể chọn lựa cách tiếp cận, phong cách viết thích hợp, để biến nó thành kiến thức quý giá của riêng mình.
Xuân về là một trong những tác phẩm nổi tiếng và xuất sắc nhất của Nguyễn Bính, thể hiện rõ cái tài thơ ca của ông và cũng thể hiện sự cống hiến cho nghệ thuật của ông trong suốt cuộc đời. Dưới đây là 5 bài phê bình Xuân về tốt nhất mà bạn không nên bỏ lỡ. Nếu muốn cải thiện kỹ năng viết văn, bạn cũng có thể xem thêm về cách phân tích Đất rừng phương Nam.
Dàn ý phê bình bài Xuân về
1. Giới thiệu:
- Hướng dẫn, giới thiệu về tác giả Nguyễn Bính và bài thơ 'Xuân về'.
- Phản ánh nhận định tổng quan nhất về tác phẩm.
2. Nội dung chính:
a, Chủ đề và cảm xúc chính của bài thơ:
- Chủ đề: Miêu tả về thiên nhiên và cuộc sống của người dân ở vùng quê Việt Nam vào mùa xuân.
- Tình cảm: Cảm nhận sâu lắng, mê đắm với vẻ đẹp mùa xuân.
b, Phân tích tác phẩm:
- Mô tả về thiên nhiên mùa xuân:
- Gió xuân mang theo sắc hồng trên gò má của 'gái chưa chồng'; với cái lạnh nhẹ nhàng, đi qua rồi lại tan biến.
- Những cơn mưa mùa xuân rồi đi, để lại bầu trời xanh ngắt và những đám mây tinh khôi.
- Bức nắng ấm áp bắt đầu xuất hiện, mang lại cảm giác ấm áp cho mùa xuân.
- Lá non bắt đầu nẩy mầm, tạo nên vẻ đẹp như 'lớp bạc' sau những cơn mưa xuân.
- Cánh đồng lúa xanh mướt, 'mềm như nhung', tươi tốt trong mùa xuân.
- Các vườn hoa đầy màu sắc và hương thơm, thu hút bướm và ong đến vùng tụ tập.
- Miêu tả về con người:
- Đôi má ửng hồng của 'gái chưa chồng'.
- Cô hàng xóm với 'đôi mắt sâu thẳm' nhìn lên bầu trời.
- Đứa trẻ đang nô đùa, 'nhảy nhót vui vẻ' dưới ánh nắng mùa xuân.
- Sự thảnh thơi của người nông dân được 'nghỉ ngơi sau những tháng làm việc cật lực'.
- Hình ảnh sống động khi tham gia hội chùa, từ những cô gái trẻ với 'yếm đỏ, khăn thắm' đến những cụ già 'tóc bạc phơ'.
c, Đánh giá:
- Nội dung:
- Bức tranh về cuộc sống ngày xuân ở nông thôn giản dị, bình dị.
- Hình ảnh của cô gái duyên dáng tham gia hội chùa.
- Nghệ thuật:
- Hình ảnh thơ gần gũi, chân thực.
- Sử dụng ngôn từ trong sáng, giản dị, một cách khéo léo.
- Biện pháp tu từ được áp dụng linh hoạt.
- Nhịp thơ chậm rãi, được ngắt nghỉ một cách nhẹ nhàng.
-> Điểm đặc biệt của thơ Nguyễn Bính là nét đẹp dân dã đặc trưng.
3. Tổng kết:
- Tôn vinh giá trị tư tưởng và thẩm mỹ của bài thơ.
- Nêu rõ ý nghĩa của bài thơ đối với cá nhân.
Phân tích bài thơ 'Xuân về' của Nguyễn Bính
Nguyễn Bính, tên thật là Nguyễn Bính Thuyết, sinh năm 1919 tại thôn Thiệu Vịnh, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định, trong một gia đình nho gia nghèo. Ông được coi là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của thơ Việt Nam hiện đại. Với phong cách thơ riêng, mang dấu ấn của quê hương, Nguyễn Bính được biết đến với biệt danh 'nhà thơ của tình quê'. Một trong những điểm đặc biệt của ông là việc sử dụng lục bát, một hình thức thơ dân gian truyền thống, trong các tác phẩm của mình. Bài thơ 'Xuân về' lại là một minh chứng khác cho sự đa dạng và phong phú trong thể loại thơ của ông.
Mỗi nhà văn, nhà thơ đều có cái nhìn, cái góc nhìn riêng về mùa xuân, và Nguyễn Bính không phải là ngoại lệ. Trong bài thơ 'Xuân về', ông miêu tả một cách nhẹ nhàng, tinh tế về vẻ đẹp của mùa xuân ở nông thôn Bắc bộ trong những năm đầu của thế kỷ 20. Những hình ảnh mà Nguyễn Bính truyền tải, dường như là những hơi thở, những hồi hộp của một mùa xuân đầy sức sống, tràn ngập năng lượng mới.
Những câu thơ như 'Đã thấy xuân về với gió đông', 'Với trên màu má gái chưa chồng', 'Bên hiên hàng xóm cô hàng xóm', và 'Ngước mắt nhìn giời đôi mắt trong' đều tạo ra một bức tranh sắc nét về mùa xuân, về cuộc sống thường nhật của người nông dân, và về tình yêu thiên nhiên đối với con người.
Bài thơ 'Xuân về' của Nguyễn Bính không chỉ là một bức tranh sống động về mùa xuân Bắc bộ mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, một dấu ấn văn học quan trọng của văn chương Việt Nam.
Các đứa trẻ chạy nhảy vui vẻ
Nắng mới rạng ngời, mưa tan hết
Lá non xanh tươi, nhành non trắng sáng
Gió xuân thoáng qua, làm bay đi.
Bức tranh mùa xuân rực rỡ và trong lành. Không có mưa. 'Gió xuân thoáng qua, làm bay đi', câu thơ mang lại cho người đọc không khí dễ chịu, dịu dàng mà không gây cảm giác lạnh lẽo. 'Lá non xanh tươi, nhành non trắng sáng' là một câu thơ đẹp về hình ảnh và ý nghĩa. Đẹp về hình ảnh 'lá non xanh tươi, nhành non trắng sáng' và sự tinh tế trong sử dụng so sánh 'nhành non trắng sáng'; hay là ở chỗ nó tạo thêm sự phong phú cho bức tranh mùa xuân, tăng thêm sắc màu tươi mới cho không gian 'đàn con trẻ'. Tác giả sử dụng kỹ thuật liệt kê các hình ảnh mùa xuân để làm cho bức tranh thêm sống động, có nhịp điệu, tăng cường sự sinh động cho tác phẩm. Bức tranh mùa xuân mở ra:
Người dân nghỉ ngơi trên đồng
Lúa xanh mướt, như nhung mịn màng
Hoa bưởi, hoa cam rụng đầy vườn
Hương thơm nồng, bướm vẽ cánh bay.
Từ những cô bé hàng xóm, từ những đứa trẻ nô đùa trên đường, tác giả quan sát mùa xuân từ một góc độ cao hơn để thể hiện một cách toàn diện bức tranh rực rỡ của mùa xuân. Những người nông dân nghỉ ngơi trên đồng, chuẩn bị đón mùa xuân đến với vẻ đẹp tự nhiên của quê hương, những cánh lúa mướt và non nớt như những cô gái trẻ, tươi mới. Cánh hoa bưởi rơi, cành hoa rụng đầy vườn, còn có thể là biểu tượng của sự phát triển, của sự chuyển biến trong thiên nhiên. Và hình ảnh cuối cùng của bức tranh mùa xuân là:
Trên con đường cát mịn, một cặp cô gái
Mặc yếm đỏ, khăn thâm, đến chùa cầu nguyện
Một ông bà già, tóc bạc, dắt gậy trúc
Tràng hạt vòng tròn, nguyện cầu may mắn.
Trong hai khổ thơ trước, nhà thơ tập trung miêu tả cảnh cây cỏ, ruộng lúa,... Nhưng ở khổ thơ này, nhà thơ lại tập trung vào miêu tả về con người đón xuân về, đặc biệt là các cô gái và các cụ bà. Cảnh trong khổ thơ là cảnh làng quê miền Bắc vào những năm trước Cách mạng tháng Tám. Đi trẩy hội chùa chủ yếu là người già và các cô gái. Quanh năm chân lấm tay bùn, quần áo bạc màu mưa gió. Nhân xuân về, các cô diện “yếm đỏ khăn thâm” dắt bà thong thả đến chùa cầu phước.
Những dòng thơ trong sáng, gần gũi vang lên một cách thuần khiết nhất, thấm đẫm trong từng câu chữ, đó là cái tài hoa của một người nghệ sĩ chân chính. Mùa xuân mang đến một phong vị mới trong thơ của Nguyễn Bính. Cảnh xuân vẫn đầy sức sống nhưng những dòng thơ về cảnh sắc ấy lại là những dòng thơ mới, đang nằm trong thời kỳ kích thích phong trào. Riêng về bài Xuân về, đó là một bài thơ hay với những hình ảnh đặc trưng của quê Việt vào thập niên đầu của thế kỷ XX.
Phân tích bài thơ Xuân về của Nguyễn Bính
Mùa xuân là nguồn cảm hứng không ngừng trong sáng tác của các nhà văn, nhà thơ. Mỗi trang văn về mùa xuân là một lời ca ngợi sức sống của đất trời, của con người. Đối với Nguyễn Bính, mùa xuân cũng đặc biệt, tự nhiên hòa cùng bao vần thơ của Xuân về.
Bài thơ mở đầu với những vần thơ nhẹ nhàng:
Xuân đã tới cùng với gió đông
Má hồng của cô gái trẻ chưa lấy chồng
Ở hiên nhà hàng xóm, cô hàng xóm
Ngước mắt lên trời với ánh mắt trong.
“Xuân về” ở đây chỉ là cảm nhận thông qua những yếu tố khác, qua hình ảnh khác. Đó là “gió đông”, không còn lạnh buốt nhưng mang theo không khí của mùa xuân, và cô hàng xóm mới lớn với “má hồng – ánh mắt trong” thể hiện sức sống, tươi mới của những ngày đầu năm mới. Mùa xuân gần rồi, hiện hữu trong gió, trong cô hàng xóm nhìn trời dưới hiên nhà…
Và càng xa hơn một chút:
Đàn trẻ nô đùa, chạy nhảy tung tăng
Mưa rút giảm, trời quang đã mới nở
Lá non nhú, nhành non ai cũng trắng bạch
Gió về từng cơn, rồi lại đi.
Khung cảnh thật tươi sáng và trong lành. Trời không mưa. “Gió về từng cơn gió đi”, câu thơ mang lại cho người đọc không khí mát mẻ, nhẹ nhàng mà không là gió lốc, gió xoáy. “Lá non nhú, nhành non ai cũng trắng bạch” là một câu thơ đẹp về hình ảnh và ý nghĩa. Đẹp về hình ảnh “lá non nhú, nhành non” và nghệ thuật so sánh “ai cũng trắng bạch”; hay là ở chỗ nó làm phong phú thêm sắc màu tươi trẻ của ngày xuân, làm nền rất phù hợp với niềm vui của “đàn trẻ”. Bức tranh xuân về mở rộng thêm:
Người dân quê thong thả nghỉ ngơi sau những ngày làm đồng
Lúa chín, con gái rạng rỡ như nhung
Khắp vườn hoa, hoa bưởi và hoa cam rơi rụng
Mùi hương ngào ngạt, bướm vẽ nên vòng tròn.
Bức tranh Xuân về không chỉ giới hạn trong không gian nhỏ của nhà hiên hàng xóm, mà còn mở ra khắp vườn hoa, nơi những bông hoa bưởi và hoa cam rơi rụng, khu vườn đang phả hương thơm ngát và thu hút ong bướm. Tất cả diễn ra trên nền của cánh đồng lúa xanh mượt như nhung. Lúa đã lớn và chuẩn bị bung bông, tạo nên khung cảnh thanh bình, đẹp mắt. Lúc này, người nông dân thường nghỉ ngơi sau những ngày làm việc vất vả, suy tư về việc ăn tết trong tháng Giêng.
Trên con đường cát mịn, đôi cô gái đi bước nhẹ nhàng
Mặc áo yếm đỏ, kín đáo mà trang trọng, họ đi trẩy hội chùa
Bên cạnh, một bà già tóc bạc dùng gậy trúc để dẫn đường
Và họ cùng nhau tràng hạt, cầu mong có cuộc sống viên mãn.
Nếu những khổ thơ trước tập trung vào miêu tả thiên nhiên như cây cỏ, ruộng lúa,... thì ở đoạn thơ này, nhà thơ chuyển sự tập trung sang con người, đặc biệt là phụ nữ và người già.
Ba khổ thơ đầu tiên tập trung vào việc miêu tả mùa xuân sắp đến với con người, trong khi ở đoạn thơ này, mùa xuân đã đến và con người thực sự đón chào mùa xuân. Một trong những cách đón chào mùa xuân đó là “trẩy hội chùa”. Bức tranh mô tả cảnh làng quê miền Bắc vào những năm đầu của thế kỷ 20. Người đi trẩy hội chủ yếu là người già và các cô gái. Suốt năm qua, họ đã làm việc vất vả, sống trong điều kiện khó khăn. Khi mùa xuân đến, họ mặc yếm đỏ và khăn thâm, dẫn bà già tóc bạc đi đến chùa cầu mong được hạnh phúc.
Xuân về là một trong những tác phẩm nổi bật trong tập thơ của Nguyễn Bính, không chỉ thể hiện rõ sự tài năng trong phong cách sáng tạo của ông mà còn phản ánh nhân vật ông theo những đặc điểm riêng trong suốt cuộc đời trăn trở cho nghệ thuật.
Phân tích về bài thơ Xuân về
Nguyễn Bính là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào 'Thơ mới' trước năm 1945. Ông đã mô tả về cảnh vật nông thôn, hình ảnh của phụ nữ nông dân, cảnh chợ Tết, và nhiều hình tượng khác một cách đồng cảm và gần gũi. 'Tương tư', 'Chợ Tết', 'Mưa xuân', 'Xuân về',... là những bài thơ nổi tiếng của ông được nhiều người yêu thích.
Bài thơ 'Xuân về' là một bức tranh mùa xuân với bốn cảnh tươi đẹp, thân thiện về cuộc sống nông thôn của Việt Nam hơn 60 năm trước. Nhân vật và cảnh vật nông thôn được thể hiện qua một tâm hồn thơ lãng mạn và tài năng.
Cảnh xuân đầu tiên miêu tả về một cô gái nông thôn khi gió đông (gió xuân) thổi về. Gió xuân mang hơi ấm và hơi xuân làm hồng lên đôi má 'gái chưa chồng', tuổi xuân mơn mởn. Cô láng giềng, cô hàng xóm của nhà thơ nhìn trời với “đôi mắt trong' như đang mong chờ, ước ao... Bức tranh xuân trẻ trung, tình tứ được thể hiện qua hai hình ảnh 'màu má gái chưa chồng' và 'đôi mắt trong' của cô hàng xóm đang 'ngước mắt' nhìn trời xuân:
'Thấy xuân về cùng gió đông,
Với trên má gái chưa chồng.
Hàng xóm hiên cô hàng xóm
Nhìn trời đôi mắt trong '
Cảnh xuân thứ hai vừa đẹp, vừa sống động, hồn nhiên và tươi tắn. Gió xuân thổi về từng cơn rồi 'gió bay đi', khơi gợi sự phấn khích. Sau những ngày mưa xuân, mưa bụi trắng trời, giờ đã tạnh, bầu trời rực rỡ, một không gian ấm áp: 'trời sáng, nắng mới mọc'. Nắng mới là nắng đầu xuân: 'nắng mới mọc' là nắng hồng nhạt, cỏ cây nảy mầm:
'Lá non, nhành non, ai tráng bạc?'
'Lá non' là những mầm lá, những lá non xanh mượt, 'nhành non' là những cành mới nẩy lộc có nhiều lá non xanh ngọc. Nhà thơ ngạc nhiên nhìn “lá non, nhành non' rồi thốt lên câu hỏi 'ai tráng bạc'.
Lá xuân mỡ màng, non tơ sáng ngời lên lấp lánh. Các từ: 'non', 'lá non', 'bạc?', đã gợi lên sắc xuân và sức sống xuân kỳ diệu. Thi sĩ Xuân Diệu cũng đã nói hoa, lá, cành mùa xuân, cũng nói về 'cành tơ' đầy gợi cảm:
'Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất... '
('Nhanh chóng')
Cảnh xuân trở nên rộn ràng, vui tươi và hồn nhiên hơn khi 'Từng đàn con trẻ chạy xum xoe'. Các em nô đùa, các em háo hức chào đón nắng mới, các em đi theo bà, theo chị đi trẩy hội mùa xuân. Cảnh xuân càng trở nên sâu sắc.
Nét đẹp xuân thứ ba trong bức tranh xuân của Nguyễn Bính mở ra một không gian nghệ thuật lớn gợi lên hồn quê buổi xuân về. Trong tháng giêng, mọi người dừng lại, nghỉ ngơi trên cánh đồng, mỗi người đều sum vầy trong lễ hội mùa xuân. Cánh đồng trải dài xanh mướt 'lúa con gái mượt như nhung'. So sánh tinh tế làm hiện lên cảnh đồng quê lúa xanh biếc, biển lúa mềm mại 'mượt như nhung'. Vườn tược, làng quê tràn ngập màu sắc hoa cam, hoa bưởi 'hương thơm ngào ngạt bay lên'. Hương thơm lan tỏa, thu hút 'bướm vẽ vòng'. Cảnh bướm, hoa trong vườn xuân tràn đầy tình cảm và sự thơ mộng:
'Đầy vườn hoa bưởi, hoa cam rụng,
Ngào ngạt hương bay, bướm lượn vọng. '
Chữ 'đầy', chữ 'ngào ngạt' là hai nét vẽ gợi lên cái thần, cái hồn của vườn xuân chốn quê. Nguyễn Bính đã mang cái tình yêu mùa xuân, yêu làng mạc đồng quê để viết những câu thơ tuyệt bút về hương hoa, bướm hoa trong mùa xuân.
Một nét đẹp khác trong bức tranh 'Xuân về' là cảnh đi trẩy hội. 'Một đôi cô' duyên dáng, tươi xinh trong trang phục dân tộc: 'yếm đỏ khăn thâm' đi trẩy hội chùa. Các cụ già, bà già 'tóc bạc' lưng còng, tay chống gậy trúc, đi với sự trang nghiêm, tụng kinh nam mô. Có cái phơi phới, say đắm của cô gái quê. Có cái uy nghi, thanh thản của tuổi già. Cảnh trẩy hội xuân vừa sôi động, vừa dân dã thân thuộc. Ta cảm thấy như mình đang sống lại lễ hội mùa xuân của làng quê hơn trăm năm về trước:
'Trên đường cát mịn, một đôi cô,
Yếm đỏ, khăn thâm, trẩy hội chùa.
Gậy trúc dắt bà già tóc bạc,
Tay lần tràng hạt miệng nam mô'.
'Xuân về' là một bài thơ xuân đẹp, khiến ta ấn tượng và yêu thích. Những nét vẽ về 'lá nõn, nhành non...', về lúa con gái, 'mượt như nhung', về hoa bưởi hoa cam rụng đầy vườn 'ngào ngạt hương bay', với 'bướm vẽ vòng', tất cả đã tạo ra một bức tranh xuân tươi đẹp, thân quen và gần gũi. Bức tranh xuân còn có hình ảnh thiếu nữ với má hồng, mắt trong, duyên dáng đi hội chùa làng, với 'yếm đỏ khăn thâm'-, cũng có bà già đi hội, chống gậy trúc, lần tràng hạt, miệng nam mô. Cảnh xuân, tình xuân được nhà thơ nói đến rất bình dị, mộc mạc, rất thân thuộc và đáng yêu. Nguyễn Bính đã vẽ lên cái hồn quê nơi thôn quê, để lại trong lòng người những kỷ niệm và nỗi nhớ.
Tình quê, hồn quê là nét đẹp trong 'Xuân về' của Nguyễn Bính. Thơ trong sáng, đơn giản với một tình xuân nồng nàn và rung động, chân thành. Thơ của Nguyễn Bính như làn gió nhẹ, êm đềm của ca dao, dân ca.
Đánh giá về bài thơ Xuân về
Khi nhắc đến mùa xuân, ta nhớ đến sự bắt đầu mới mẻ, sự trỗi dậy của mọi sinh vật. Đó là thời điểm khởi đầu của một năm mới, đầy niềm vui và hy vọng. Mùa xuân từ lâu đã là nguồn cảm hứng không ngừng cho thơ ca và văn chương của nhiều thế hệ. Có thể kể đến Xuân Diệu với 'Vội vàng', Tố Hữu với 'Xuân sớm' hoặc Thanh Hải với 'Mùa xuân nho nhỏ'. Trong số đó, 'Xuân về' của Nguyễn Bính được xem là một tác phẩm đặc sắc và đầy ý nghĩa. Với những hình ảnh thơ mộng, tác giả đã tái hiện một mùa xuân đẹp, bình dị ở làng quê quen thuộc.
Bức tranh của làng quê và con người Việt Nam trong giai đoạn đầu năm mới được 'Xuân về' vẽ nên một cách lãng mạn. Qua từng câu thơ, ta cảm nhận được sự tinh tế, niềm đam mê và niềm vui của tác giả trước sự thay đổi của thiên nhiên.
Trong tác phẩm, thiên nhiên được mô tả vô cùng đẹp và tràn đầy sức sống. Gió xuân mang theo hơi ấm nhẹ nhàng: 'Đã thấy xuân về với gió đông'. Cơn gió thổi qua, làm hồng gò má của thiếu nữ. Chúng cũng đem theo cả những cơn mưa phùn lạnh giá, làm cho bầu trời trong xanh và ánh nắng Mặt Trời hiện lên. Tất cả khung cảnh dường như bừng sáng qua ánh nắng mới. Nắng mới khiến lớp sương trên cỏ lá như được 'ai tráng bạc'. Lộc non mọc, mang thêm sức sống cho thiên nhiên. Không chỉ có thiên nhiên thay đổi, làng quê Việt Nam cũng thay đổi với 'lúa thì con gái mượt như nhung/Đầy vườn hoa bưởi hoa cam rụng/Ngào ngạt hương bay, bướm vẽ vòng'. Ở đây có cánh đồng lúa xanh mướt, vườn hoa 'ngào ngạt' hương thơm của hoa bưởi, hoa cam. Điều này đã thu hút ong bướm về, tạo nên không gian rực rỡ màu sắc. Tất cả đã tái hiện một cách thành công bức tranh làng quê xuân về.
Hình ảnh con người cũng được tác giả mô tả tinh tế. Những cô gái xuất hiện với cơn gió xuân nhẹ nhàng. Đó là cô gái trẻ má hồng, là cô gái hàng xóm với ánh mắt trong nhìn lên bầu trời. Điều đơn giản nhưng làm nổi bật khung cảnh mùa xuân. Tiếp theo, hình ảnh của 'Từng đàn con trẻ chạy xun xoe' thể hiện niềm vui, sự hứng khởi của các em khi Tết đến xuân về. Người nông dân có thể thư giãn, tận hưởng tiết trời trong lành của đầu xuân năm mới. Họ tham gia các hoạt động trẩy hội, từ những cô gái trẻ với 'yếm đỏ, khăn thâm' đến những bà lão 'tóc bạc' đi chống gậy trúc, ai cũng vui vẻ, náo nhiệt. Tất cả tạo nên bức tranh làng quê Việt Nam dưới ánh nắng xuân đẹp, vui tươi và thân thiện.
Xuân về: Thành tựu vĩ đại của Nguyễn Bính
Mùa xuân không còn là đề tài xa lạ trong văn học, nhưng mỗi tác giả lại mang đến cái nhìn riêng, cái đẹp độc đáo của mình. Với 'Xuân về', Nguyễn Bính đã tái hiện một cách chân thực mùa xuân ở làng quê Việt Nam.
Phân tích bài thơ Xuân về
Cuộc đời của Nguyễn Bính: Sự nghiệp và sáng tác
Mỗi tác giả đều có cách nhìn riêng về mùa xuân, và với Nguyễn Bính, đó là sự tràn đầy sức sống của đất trời và con người.
Xuân về đã đến với hơi gió lạnh
Trên gương mặt của cô gái trẻ chưa lấy chồng
Bên hiên nhà hàng xóm, cô gái nhìn lên bầu trời
Đôi mắt trong veo, tỏa sáng dưới ánh sáng mặt trời.
'Xuân về' đầu tiên mà Nguyễn Bính “chạm nhận” chỉ qua cảm xúc, qua hình ảnh. Một “hơi gió lạnh” có thể không gây ra cảm giác của mùa xuân đang tới, nhưng nó là một dấu hiệu của sự mới mẻ, tươi vui của những ngày đầu năm mới. Xuân không chỉ ở đó, nó còn ở trong những người hàng xóm đang nhìn về phía trời dưới mái hiên...
Và xa hơn một chút:
Những đàn trẻ tung tăng chạy nhảy
Mưa rơi xong, trời quang đãng, nắng mới mọc
Lá non nõn nhành ai như được tráng bạc
Gió về từng cơn rồi lại đi bay.
Khung cảnh thật tươi sáng và trong lành. Trời không có mưa. 'Gió về từng cơn gió rồi lại bay đi', câu thơ mang lại cho người đọc không khí mát mẻ, nhẹ nhàng mà không là gió lốc, gió xoáy. 'Lá non nõn nhành ai tráng bạc' là một hình ảnh tuyệt vời, và cũng là một sự mở rộng thêm cho bức tranh về mùa xuân.
Người dân thôn làng thong thả nghỉ ngơi
Đồng ruộng xanh mướt, lúa trổ bông
Cả vườn hoa bưởi và hoa cam đều rụng đầy
Hương thơm ngát ngào, bướm vẽ vòng bay.
Khung cảnh của mùa Xuân về mở rộng ra thành một bức tranh tổng thể. Từ những mái hiên hàng xóm, những chiếc lá non nhành rủ mình ra khu vườn với sắc hoa bưởi và hoa cam ngọt ngào, hương thơm, và đầy ong bướm bay lượn. Tất cả được nằm trong khung cảnh của cánh đồng làng, nơi 'lúa thì con gái mượt như nhung'. Cánh đồng đang mọc lúa, sắp đến lúc trổ bông, lá xanh mềm mại lan tỏa khắp nơi. Lúc này, người nông dân đã bắt đầu nghĩ đến việc 'tháng giêng ăn tết ở nhà'.
Phần cuối cùng của bức tranh tổng thể về mùa Xuân là hình ảnh:
Trên con đường cát mịn màng, một cô gái đi
Mang yếm đỏ, khăn thâm, trẩy hội chùa
Cầm gậy trúc, dẫn theo bà già tóc bạc
Lặng lẽ trải hạt, khen ngợi vị Phật.
Nếu ở hai khổ thơ trước, nhà thơ miêu tả về cảnh cây cỏ, ruộng lúa,... thì ở khổ thơ này, ông chú trọng vào việc mô tả về con người đang chào đón mùa Xuân, đặc biệt là các cô gái và bà cụ. Ba khổ thơ đầu tiên, ông mô tả mùa Xuân đang đến với con người, còn ở khổ thơ này, mùa Xuân đã đến, con người thực sự chào đón. Một trong những cách đón Xuân đó là 'trẩy hội chùa'. Cảnh trong khổ thơ là cảnh của làng quê miền Bắc vào những năm trước Cách mạng Tháng Tám. Đi trẩy hội chùa chủ yếu là người già và các cô gái. Suốt năm, họ bùn chân lấm tay, mặc quần áo màu trầm, mưa gió. Nhưng khi mùa Xuân đến, các cô gái mặc 'yếm đỏ, khăn thâm', dắt bà cẩn thận đi chùa cầu phước.
Như đã viết ở trên, mùa Xuân mang một vẻ đẹp mới trong thơ của Nguyễn Bính. Mùa Xuân vẫn là mùa đầy sức sống với cảnh sắc tươi sáng, trong lành của làng quê Việt Nam, nhưng những dòng thơ về cảnh sắc đó lại là những dòng thơ mới, đang thức tỉnh trong cuộc cách mạng văn học. Riêng về bài thơ 'Xuân về', đó là một trong những bài thơ hay nhất trong những bài thơ ghi lại những hình ảnh đặc trưng của quê hương Việt Nam vào những năm đầu thế kỷ XX.