Buzz
Mẫu văn lớp 11: Phân tích bài thơ Kính gửi Ông Nguyễn Du của Tố Hữu mang đến một ví dụ mẫu mực về phân tích bài thơ, giúp các bạn học sinh giỏi hiểu rõ hơn. Việc phân tích bài thơ Kính gửi Ông Nguyễn Du sẽ giúp các bạn có thêm kiến thức và kỹ năng cần thiết.
Bài thơ Kính gửi Ông Nguyễn Du của Tố Hữu thể hiện lòng tôn trọng và biết ơn sâu sắc đối với con người và tài năng vĩ đại của Nguyễn Du. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo phân tích về Trao duyên.
Phân tích bài thơ Kính gửi Ông Nguyễn Du của Tố Hữu
Trong bài thơ Độc Tiểu Thanh ký, Nguyễn Du đã suy tư về việc liệu có ai nhớ đến mình sau ba trăm năm hay không. Tố Hữu đã đại diện cho chúng ta gửi đi sự trân trọng và yêu mến đặc biệt đến tài năng của Nguyễn Du qua bài thơ Kính gửi Ông Nguyễn Du. Bài thơ này thực sự đã có ảnh hưởng lớn trong việc tôn vinh tài năng của Nguyễn Du và gợi nhớ về danh nhân của dân tộc.
Trước hết, hãy nhớ đến những khổ thơ đầu tiên của chúng ta, như một cách để Tố Hữu đưa ta trở về với mảnh đất mà sinh ra thiên tài văn học Nguyễn Du và tác phẩm lỗi lạc ấy:
Nửa đêm qua huyện Nghi Xuân
Bâng khuâng nhớ Cụ, thương thân nàng Kiều...
Hỡi lòng tê tái thương yêu
Giữa dòng trong đục, bánh bèo lênh đênh.
Nửa đêm ở huyện Nghi Xuân, đó chính là nơi mà sinh ra thiên tài văn học Nguyễn Du. Tố Hữu bồi hồi nhớ về ông và tác phẩm Truyện Kiều. Tâm trạng của nhà thơ trở nên thấm đẫm khi nhớ lại cuộc đời của cô gái Kiều cũng như của tác giả. Cuộc đời bi thảm ấy trước sự khắc nghiệt của thời đại. Kiều, người con gái xinh đẹp, dịu dàng, nhưng số phận lại đầy bi thương vì bị bán làm kĩ nữ. Tố Hữu tiếc nuối cho số phận của Kiều và của Nguyễn Du, người mà cuộc đời đã phải trải qua nhiều sóng gió.
Nhớ lại và tiếc nuối cho những số phận của cả tác giả và các nhân vật trong tác phẩm ấy, Tố Hữu nhắc lại những điều quan trọng trong cuộc đời của nàng Kiều:
Ngổn ngang bên nghĩa bên tình
Trời đêm đâu biết gửi mình nơi nao?
Ngẩn ngơ trông ngọn cờ đào
Đành như thân gái sóng xao Tiền Đường!
Hai khái niệm về nghĩa và tình không thể nào được so sánh và cân nhắc. Điều này làm cho Kiều, người con gái với vẻ đẹp và tài năng, phải đối diện với nhiều khó khăn và bất định trong tình yêu. Nàng phải đối mặt với sự đấu tranh giữa lòng hiếu thảo và tình yêu, và từ đó, cuộc hành trình của cuộc đời nàng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Ai biết được nỗi niềm của mình sẽ đi về đâu trong những đêm dài? Có thể nhà thơ đang suy ngẫm về số phận của một người tài năng nhưng đầy bi kịch. Cuộc đời của người con gái ấy không hề êm đềm như mong đợi, khi phải trải qua những gian nan và đau khổ. Tố Hữu đau lòng khi nhớ đến cả Nguyễn Du và Kiều, hai con người với số phận đầy bi thảm.
Còn Nguyễn Du thì sao? Tố Hữu đã thể hiện lòng tôn kính của mình khi nhắc lại những suy tư và lo lắng của nhà thơ cách đây hai trăm năm:
Nỗi niềm xưa nghĩ mà thương:
Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng...
Nhân tình, nhắm mắt chưa xong
Biết ai hậu thế, khóc cùng Tố Như?
Mai sau, dù có bao giờ...
Câu thơ thuở trước, đâu ngờ hôm nay!
Tiếng đàn xưa đứt ngang dây
Hai trăm năm lại càng say lòng người
Những cảm xúc mà Nguyễn Du đã gợi lên trong những thế hệ sau, đặc biệt là nhà thơ Tố Hữu, làm lòng người rưng rức. Ai biết liệu có ai trong tương lai sẽ chia sẻ nỗi buồn cùng Tố Như không? Bài thơ chính là lời đáp cho những lo lắng đó. Hiện nay, chúng ta vẫn nhớ về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Du, cũng như về nhân vật người con gái xinh đẹp và tài năng kia. Đó là cách để biểu hiện lòng biết ơn với những di sản mà Nguyễn Du để lại cho thế hệ sau. Dù ông đã ra đi, nhưng có lẽ khi biết rằng tác phẩm của mình vẫn sống mãi trên đời, ông cũng sẽ được an nghỉ. Danh tiếng của ông và tác phẩm vĩ đại với những triết lý sâu sắc vẫn tồn tại. Điều đáng tự hào hơn cả là mặc dù cốt truyện thuộc về Trung Quốc, nhưng nhờ vào tài năng của Nguyễn Du, tác phẩm của ông đã được dịch ra nhiều thứ tiếng. Những câu thơ ấy như dấu ấn vĩnh cửu trong lịch sử văn học của dân tộc và nhân loại.
Tiếp theo, Tố Hữu nhắc lại số phận đau buồn của phụ nữ qua câu thơ của Nguyễn Du, vẫn còn là một quy luật của thời xưa:
Trải bao gió dập sóng dồi
Tấm lòng thơ vẫn tình đời thiết tha
Đau đớn thay phận đàn bà
Hỡi ôi, thân ấy biết là mấy thân!
Nhà thơ ca ngợi Nguyễn Du đã trải qua nhiều sóng gió, nhưng vẫn giữ vững lời thơ về tình yêu trong cuộc sống của con người. Câu thơ 'Đau đớn thay phận đàn bà' vẫn còn đậm dấu trong lòng mọi người, nó gợi nhớ về số phận không hạnh phúc của phụ nữ trong xã hội phong kiến. Nguyễn Du đã tỏ tường rằng số phận của họ không mấy tốt đẹp. Cũng như qua các bài thơ của Hồ Xuân Hương, chúng ta hiểu rõ hơn về khổ đau của họ. Vậy ngày nay, chúng ta phải làm gì?
Nhà thơ tiếp tục nói về số phận của phụ nữ trong thời đại hiện đại, đồng thời chỉ trích sự phân biệt giới tính và tham nhũng trong xã hội, những vấn đề đã đẩy con người tài năng và xinh đẹp vào những cảnh khốn khổ. Tố Hữu so sánh Sở Khanh và xã hội thời xưa, truyền thống trọng nam khinh nữ, với xã hội hiện đại đầy những tham nhũng và tiền bạc làm mất đi giá trị nhân văn. Ông nêu ca ngợi Nguyễn Du đã phê phán tình hình đó, và tác phẩm của ông trở thành biểu tượng cho sự hiểu biết về cuộc sống và văn hóa của dân tộc.
Ngẫm xem qua kiếp phong trần
Đời vui nay đã nửa phần vui đây.
Song còn bao nỗi chua cay
Gớm quân Ưng Khuyển, ghê bầy Sở Khanh.
Cũng loài hổ báo ruồi xanh
Cũng phường gian ác hôi tanh hại người!
Tiếng thơ ai động đất trời
Nghe như non nước vọng lời ngàn thu.
Khi nhìn lại cuộc đời, phụ nữ trong thời đại hiện đại có lẽ đã có những phần hạnh phúc hơn so với Thuý Kiều. Mặc dù họ vẫn chưa đạt được sự bình đẳng đầy đủ, nhưng trong thời của Tố Hữu, phụ nữ đã tham gia vào các hoạt động chiến đấu, làm việc và chịu đựng cuộc sống khó khăn nhưng hạnh phúc vì đóng góp cho tổ quốc.
Chính vì thế, nhà thơ nói rằng đời vui nay đã có một phần vui. Nhưng nhà thơ không quên chỉ trích xã hội cũ với những cá nhân như Ưng Khuyển và Sở Khanh, đại diện cho xã hội xưa đẩy phụ nữ vào cảnh đau khổ, mang đến nhiều nỗi đau và chua cay trong cuộc sống của họ. Chúng không xứng là con người, chỉ xứng là loài ruồi xanh gớm ghê, hôi tanh. Chúng không có máu, chỉ có thể đồng hành với sự hại người. Điều này nhấn mạnh vai trò của Tố Như, người đã lên tiếng chỉ trích sâu sắc những kẻ buôn bán con người, và đến nay những câu thơ của ông vẫn gợi lại lòng nhân loại.
Không chỉ là trong hai trăm hoặc ba trăm năm như Tố Như lo lắng, mà cả nghìn năm sau, dân tộc Việt Nam và thế giới vẫn nhớ đến người và tác phẩm của ông:
Nghìn năm sau vẫn nhớ Nguyễn Du
Tiếng thương tức thì như tiếng mẹ ru từng đêm.
Hỡi người anh hùng của chúng ta ngày nay
Chúng con lại cùng hòa vào niềm vui của Người!
Sông Lam nước chảy bên cạnh đồi
Bỗng nghe tiếng trống gọi quân ba lần...
Những câu thơ cuối cùng phản ánh lòng thương nhớ và tôn kính của nhà thơ đối với tổ tiên Nguyễn Du. Tên tuổi của ông không chỉ quen thuộc với người Việt mà còn trở thành một biểu tượng văn hóa của thế giới. Tác phẩm của ông, viết bằng thể thơ lục bát, như là những giai điệu êm dịu của mẹ ru ngủ. Nhà thơ hạnh phúc khi đặt chân đến vùng đất mà Nguyễn Du đã sinh ra và sáng tác. Tiếng trống vang mãi, tưởng như là lời khen ngợi cho một danh anh hùng nho sĩ đã qua đời.
Tố Hữu đại diện cho những thế hệ sau gửi lời thương yêu và tôn kính sâu sắc đến Nguyễn Du và tác phẩm của ông. Dù đã đi vào giấc ngủ vĩnh hằng, Tố Như có thể an lòng khi thấy rằng thế hệ sau vẫn nhớ đến ông và tôn trọng ông.
