Mẫu văn lớp 11: Phân tích sâu sắc về lời chửi trong Chí Phèo (Dàn ý + 11 Mẫu) Tiếng chửi của Chí Phèo

Phân tích lời chửi của Chí Phèo trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao đề xuất 2 phương pháp viết kèm 11 mẫu đặc sắc. Giúp học sinh mở rộng kiến thức và hiểu sâu hơn về ý nghĩa của lời chửi trong Chí Phèo.

Chi tiết về lời chửi trong phần mở đầu của truyện ngắn Chí Phèo đóng vai trò quan trọng, khiến tác phẩm trở nên hấp dẫn và sâu sắc hơn. Đồng thời, nó khơi gợi sự suy tư về số phận, cuộc đời của nhân vật Chí Phèo. Dưới đây là 11 bài văn phân tích lời chửi của Chí Phèo, giúp bạn tham khảo và lựa chọn cách viết phù hợp. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm: phân tích tác phẩm Chí Phèo, thay đổi tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở, và cảm nhận về nhân vật Chí Phèo trong các bài văn khác tại mục Văn 11.

Dàn ý phân tích lời chửi của Chí Phèo

1. Bắt đầu

- Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm và nội dung cần phân tích.

2. Phần chính

1. Vị trí, cấu trúc và nghệ thuật của việc sử dụng tiếng chửi:

- Sử dụng tiếng chửi của Chí Phèo ở đầu truyện để tạo ấn tượng sâu sắc về nhân vật, mang lại cảm xúc tiêu cực và đau đớn.

→ Tạo ra những ấn tượng ban đầu đặc biệt cho độc giả, thể hiện tài năng văn học của Nam Cao trong việc thể hiện hiện thực xã hội trước cách mạng.

- Tiếng chửi có nhiều cách diễn đạt khác nhau:

• Thể hiện qua lời dẫn truyện lạnh lùng, đầy xót xa của tác giả.
• Thể hiện qua lời thuật lại đầy ngán ngẩm, thờ ơ, hờ hững của dân làng Vũ Đại.
• Thể hiện qua giọng điệu bực tức, chất vấn, đớn đau, quằn quại khi vật lộn với bi kịch của bản thân Chí Phèo.

- Tiếng chửi không chỉ ở một trạng thái mà còn có sự tiến triển về cấp độ:

+ Chí Phèo chửi mọi thứ mà hắn cho rằng gây ra khổ đau cho cuộc đời hắn.

=> Mặc dù đối tượng bị chửi của Chí Phèo càng ngày càng ít đi, nhưng thực tế cấp độ của tiếng chửi ngày càng tăng, càng về sau, tiếng chửi của hắn càng trở nên cay độc, gắt gao và đau đớn hơn, để lại ấn tượng về nghệ thuật tiến triển này của Nam Cao.

- Trong trạng thái say rượu, Chí Phèo thực sự tỉnh táo, đủ để ông nhận ra những bi kịch của cuộc đời mình.

2. Nguyên nhân và ý nghĩa của lời chửi:

- Bi kịch về số phận: Lớn lên mồ côi, không cha không mẹ từ khi mới lọt lòng.

- Bi kịch về sự tha hóa: Sự đạo đức của Chí bị đạp đổ, phá hủy bởi sự lạnh lùng và sự ghen tuông vô lý của chồng vô trách nhiệm, sợ vợ như là Bá Kiến. Chí Phèo bị oan uổng, phải ngồi tù 7, 8 năm. Từ đó, hắn trở thành kẻ hủy hoại, mất đi nhân phẩm và nhân vị.

- Bi kịch về việc bị từ chối quyền làm con người: Gặp Thị Nở, mong mỏi có được mái ấm, và mong muốn trở thành người đạo đức, nhưng bị lời ác độc của bà cô làm tỉnh mộng, buộc phải chấp nhận tử vong để kết thúc cuộc đời.

=> Chí Phèo mong muốn được kết nối với thế giới con người, mong muốn giao tiếp, nhưng không ai muốn nói chuyện với hắn. Hắn buộc phải chửi, mong người ta chửi lại để chứng tỏ hắn vẫn là một con người và vẫn có người muốn tương tác với hắn. Khi không còn ai chịu chửi nữa, Chí Phèo thốt lên trong đau đớn rằng ai đã sinh ra hắn để hắn phải chịu đựng như vậy.

3. Kết luận

Đưa ra cảm nhận của bản thân.

Những lời chửi của Chí Phèo đáng chú ý nhất

Nam Cao được biết đến là một trong những nhà văn hiện thực nổi tiếng của văn học Việt Nam hiện đại, với những tác phẩm xuất sắc về cuộc sống của người trí thức và nông dân nghèo. Trong tác phẩm của mình, Nam Cao luôn tạo ra những chi tiết độc đáo và tiếng chửi của Chí Phèo trong phần mở đầu của truyện là một ví dụ điển hình cho nghệ thuật sáng tạo của ông.

Tiếng chửi của Chí Phèo xuất hiện từ đầu tác phẩm và để lại ấn tượng mạnh mẽ về một người say rượu, đang nảy nảy chửi. Thường thì người ta chỉ chửi khi bị tức giận, nhưng ở đây lại khác biệt hoàn toàn. Không có ai làm Chí tức giận, nhưng hắn vẫn chửi. Đó là tiếng chửi của một người say, nhưng nếu nghe tiếng chửi ấy của Chí Phèo, người đọc sẽ thấy nó không có vẻ say mèm mại chút nào mà ngược lại còn rất tỉnh táo. Tiếng chửi ấy có sự tăng dần về đối tượng, Chí Phèo chửi mọi thứ, từ cái chung chung đến cái cụ thể.

Ban đầu, Chí chửi trời, nhưng thực ra “trời có của riêng nhà nào”. Đối tượng đầu tiên của Chí Phèo là “trời”. Bầu trời không hề vô tội, vì nó đã chứa trong mình cả những người lương thiện lẫn những kẻ tàn ác, cả Chí - một người nông dân hiền lành và lương thiện cũng như Bá Kiến - một kẻ gian xảo và độc ác. Vì vậy, cuộc đời của Chí ngày càng trở nên tối tăm, hắn mắc phải mọi sai lầm và cuối cùng trở thành “con quỷ dữ” của làng Vũ Đại. “Trời” trở thành câu cửa miệng, mỗi khi con người bất lực, đau đớn hay gặp vấn đề gì, họ chỉ biết kêu trời.

Tiếp theo, Chí chửi “đời”, nhưng “đời là của riêng mỗi người”. Mỗi người có cuộc sống, số phận riêng. Khi Chí chửi “đời” của người khác, thực ra hắn cũng đang chửi “đời” của chính mình - một cuộc đời với những khổ đau, cám dỗ và sai lầm.

Sau đó, hắn chửi “cả làng Vũ Đại”, nhưng “cả làng Vũ Đại ai cũng cho rằng trừ mình ra”. Làng Vũ Đại là nơi nuôi dưỡng Chí, nhưng lại quên không dạy hắn cách làm người đúng cách, để rồi hắn trở thành “con quỷ dữ” mà ai cũng khiếp sợ, tránh xa. Khi Chí chửi cả làng Vũ Đại, mọi người chỉ im lặng, xem như không liên quan đến họ.

Cuối cùng, Chí lại chửi, “chửi ai mà không có ai chửi lại”. Nhưng chỉ nhận lại sự im lặng, thờ ơ. Chí chửi có lẽ chỉ để thu hút sự chú ý, được “làm hòa”, được giao tiếp với mọi người.

Một trong những đối tượng cuối cùng mà Chí Phèo chửi là “đứa chết mẹ nào sinh ra thân hắn, sinh ra thằng Chí Phèo”. Nếu có cha mẹ, không bị bỏ rơi ở cái lò gạch cũ, thì Chí đã trở thành một con người khác, không phải là Chí Phèo khiến mọi người khiếp sợ như bây giờ. Tiếng chửi ấy không chỉ là của một kẻ con bất hiếu mà là của một người mang số phận bất hạnh, từ khi sinh ra đã không được yêu thương, quan tâm, che chở của gia đình. Và có lẽ, điều đó đáng thương hơn là đáng trách.

Có thể thấy, mỗi đối tượng trong tiếng chửi của Chí Phèo đều có lý do riêng. Dù Chí chửi nhiều, nhưng không ai đáp lại, chỉ im lặng. Tiếng chửi của Chí Phèo không chỉ là cách thể hiện tức giận, mà còn là phương tiện để giao tiếp với mọi người, muốn họ chửi lại để có thêm sự chú ý, được trò chuyện cùng.

Tiếng chửi cũng là cách Chí Phèo thể hiện nỗi đau, nỗi dằn vặt của mình. Nỗi đau ấy được thể hiện qua việc sử dụng các từ ngữ như “Tức mình”, “Tức thật”, “Tức chết đi được mất”. Nam Cao đã sử dụng từ ngữ gần gũi, bình dị để thể hiện chân thực cảm xúc của Chí Phèo.

Tiếng chửi của Chí Phèo còn phản ánh bi kịch mà hắn phải chịu đựng. Chí sống trong sự cô đơn, bị xã hội gạt ra khỏi thế giới loài người. Chí phải chịu bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người, vì dù hắn chửi nhiều, chửi bao nhiêu thứ, bao nhiêu người, không ai lên tiếng, không ai đáp lại. Điều đó cho thấy Chí Phèo không được mọi người trong xã hội coi là con người, không thể giao tiếp với họ. Tất cả, từ trời, đời, đến người dân làng Vũ Đại đều đứng về một phía, chỉ có Chí đang đứng một mình ở bên lề xã hội loài người mà cất lên tiếng chửi. Đó có lẽ là nỗi đau, là thất bại lớn nhất của Chí Phèo.

Tóm lại, với ngôn ngữ trần thuật nửa gián tiếp và sự đa giọng điệu, tiếng chửi trong đoạn mở đầu của truyện ngắn “Chí Phèo” không chỉ làm cho tác phẩm thêm phần thú vị, hấp dẫn mà còn gợi lên nhiều suy ngẫm về số phận, cuộc đời của nhân vật Chí Phèo. Đồng thời, nó cũng cho thấy bút pháp hiện thực lạnh lùng, sắc sảo của nhà văn Nam Cao.

Cụ thể về tiếng chửi của Chí Phèo

Giai đoạn trước cách mạng tháng tám có thể được coi là thời kỳ đau khổ và bi kịch nhất trong lịch sử dân tộc, và chính trong thời kỳ đó đã nảy sinh ra nhiều tác phẩm văn học xuất sắc, đưa văn học hiện thực của Việt Nam lên một tầm cao mới với hàng loạt những tác phẩm xuất sắc như Tắt đèn của Ngô Tất Tố, Kép Tư Bền của Nguyễn Công Hoan, Kỹ nghệ lấy Tây và Số đỏ của Vũ Trọng Phụng, cùng nhiều tác phẩm khác về sự phê phán, trào phúng về cuộc sống thượng lưu ở Hà Thành. Trong đó, đề tài về người nông dân, người trí thức trong xã hội cũ luôn là những đề tài được nhiều tác giả lựa chọn và khai thác nhất, trong đó có nhà văn Nam Cao nổi tiếng với Chí Phèo và Đời thừa. Chí Phèo có thể được coi là tác phẩm đỉnh cao của văn học hiện thực Việt Nam trước cách mạng tháng Tám, với những bi kịch đến tột cùng của người nông dân trong xã hội cũ. Không chỉ nội dung câu chuyện gây ấn tượng với cuộc đời đầy bất hạnh của Chí Phèo qua lời văn lạnh lùng, đau đớn của Nam Cao, mà còn là tiếng chửi của nhân vật này. Liệu đó có phải chỉ là tiếng chửi của Chí Phèo cho cuộc đời đầy đau thương của mình hay là tiếng chửi của tác giả đối với xã hội thối nát, đã tước đi mọi cơ hội sống của người nông dân?

Tiếng chửi của Chí Phèo không xuất hiện ở cuối hoặc giữa tác phẩm, mà ngay lập tức được đưa ra từ đầu, ngay khi người đọc chưa kịp bắt đầu, họ đã cảm nhận được tiếng chửi của Chí Phèo. Cách viết đó tạo ra ấn tượng sâu sắc về nhân vật Chí Phèo với tiếng chửi đầy bất mãn và đau đớn, khơi dậy sự tò mò, tại sao Chí Phèo lại chửi như vậy và dẫn dắt độc giả vào cuộc phiêu lưu suy tưởng về nhân vật đặc biệt này. Việc khám phá tác phẩm theo cách kể hiện tại - hồi tưởng không chỉ tạo ra ấn tượng ban đầu độc đáo mà còn thể hiện tài năng của Nam Cao trong việc viết về đề tài hiện thực trước cách mạng.

Nói về tiếng chửi của Chí Phèo, đó không chỉ là một vài lời tục tĩu, bực dọc, mà qua lời văn của Nam Cao, tiếng chửi đó kéo dài thành một đoạn văn, thể hiện qua nhiều hình thức khác nhau. Chí Phèo chửi qua lời dẫn truyện lạnh lùng, đau đớn của tác giả, qua lời thuật lại của dân làng Vũ Đại đầy thờ ơ, qua giọng bực tức, đớn đau của Chí Phèo khi vật lộn với bi kịch của mình. Tiếng chửi không chỉ giữ nguyên một trạng thái mà nó tăng dần theo cấp độ, Chí Phèo chửi tất cả những thứ gây khổ sở cho cuộc đời mình, từ xa đến gần, từ trời, đời, đến người dân làng Vũ Đại, nhưng không ai đáp lại. Và Chí biết điều đó, hắn tiếp tục thu hẹp phạm vi chửi, cuối cùng chỉ còn chửi những người liên quan gần nhất với mình, khiến người ta xót xa cho một kẻ mồ côi tha hóa, bê bết. Mặc dù số đối tượng chửi bị thu hẹp lại, nhưng cấp độ của tiếng chửi lại tăng dần, càng về sau, tiếng chửi của Chí Phèo trở nên gay gắt, cay đắng, đau đớn đến cực điểm, làm cho người đọc cảm nhận rõ hơn về nghệ thuật tăng tiến này của Nam Cao.

Và giờ đây là thời điểm để tìm hiểu tại sao Nam Cao lại cho nhân vật của mình có những lời chửi đau đớn và uất hận đến như vậy. Điều đó đã được hé lộ một phần trong những lời chửi của Chí Phèo ở đầu tác phẩm. Cuộc đời của hắn bắt đầu với một số không tròn trĩnh, không cha không mẹ, không nhà cửa, không lai lịch, gốc gác. Khi vừa mới chào đời đã bị bỏ rơi, rồi truyền tay từ người này sang người khác, cuối cùng lớn lên trong sự đau đớn của làng Vũ Đại. Thế nhưng, dù bắt đầu từ một xuất thân bất hạnh và thiếu thốn như vậy, Chí Phèo vẫn trở thành một chàng trai 20 tuổi lương thiện, thật thà, có ước mơ giản dị về cuộc sống. Tuy nhiên, sự lương thiện ấy đã bị hủy hoại bởi sự lạnh lùng của một người phụ nữ và lòng ghen tuông mù quáng của chồng bất lực. Chí Phèo bị oan uổng, phải vào tù độ 7, 8 năm, nhưng nhà tù đó không làm cho con người hắn tốt lên, mà ngược lại biến hắn thành một tên bạo lực, nghiện rượu, thích ăn thịt chó. Từ đó, Chí Phèo bị lạc lối trên con đường tội ác, mất đi nhân phẩm, và cuối cùng, hắn đã trả thù kẻ đã hại mình, nhưng tiếng chửi của hắn không được đáp lại mà chỉ có 'một thằng say rượu cùng ba con chó dữ'. Lời văn của Nam Cao đã cho thấy sự tha hóa thành quỷ dữ của Chí Phèo. Từ đó, Chí Phèo sống một cuộc đời tàn nhẫn, làm những việc đồi bại cho Bá Kiến, bán rẻ linh hồn để kiếm tiền mua rượu. Nếu cuộc đời bi kịch của Chí Phèo chỉ dừng lại ở việc mồ côi, vào tù rồi tha hóa, thì có lẽ tác phẩm của Nam Cao sẽ không trở thành kiệt tác của văn học hiện thực lúc đó, và tiếng chửi của Chí Phèo cũng sẽ không gây ám ảnh mãi trong tâm trí độc giả như ngày nay. Giá trị của tác phẩm thực sự được đánh dấu ở chỗ Nam Cao đã thể hiện bi kịch của việc bị từ chối quyền làm người, một kẻ gặp được tình yêu nhưng không thể được chấp nhận, không thể thực hiện ước mơ của mình.

Nhờ tiếng chửi của Chí Phèo mà ta có thể nhận thấy giọng văn của Nam Cao là lạnh lùng nhưng đầy đau đớn, phản ánh hiện thực khốn khổ của người nông dân trước cách mạng tháng Tám, khi họ vẫn chưa tìm ra lối thoát, và thậm chí tác giả cũng chưa tìm ra lối thoát cho nhân vật của mình. Tiếng chửi ấy chứa đựng tất cả những đớn đau trong cuộc đời đầy bi kịch của Chí Phèo, đồng thời mở ra chủ đề của tác phẩm, trong đó, bên dưới lớp vỏ văn lạnh lẽo, hiện thực đắng cay là những nỗi xót xa, cay đắng và tương cảm cho nhân vật chính cũng như cho những người nông dân trong xã hội cũ.

Ý nghĩa của tiếng chửi của Chí Phèo

Tiếng chửi của Chí Phèo - Mẫu 1

“Đất ẩm, chiếu manh, trang giấy trắng
Anh khai sinh bao nhân vật cho đời
Nên anh chết như chuyến đi dài hạn
Vì họ thay anh xuất hiện giữa muôn người

(Trần Canh)

Chắc hẳn nhân vật Chí Phèo đã thay thế vị trí của nhà văn trong lòng của độc giả, gây xúc động cho một phần tâm hồn. Một nhà văn hiện thực với trái tim đầy yêu thương đã tạo ra nhiều tác phẩm đậm chất nhân văn, với những nhân vật sống động như thật. “Chí Phèo” là một trong những tác phẩm đặc biệt và tiêu biểu của Nam Cao. Đặc biệt là đoạn đầu, một phần văn được xem là xuất sắc và thể hiện rõ phong cách của ông.

Trong tất cả các truyện ngắn, phần mở đầu có lẽ là phần đặc biệt nhất. Nhà văn không tuân theo trình tự thời gian mà tuân theo trình tự phi thời gian. Nhân vật được mô tả trước tiên qua hành động, cử chỉ và lời nói, đặc biệt là tiếng chửi. Các câu truyện ngắn tóm gọn lại hình ảnh một Chí Phèo đầy đặn trên con đường làng. Chí chửi trời, trời cao quá cao không thể nghe thấy, Chí chửi đời, đời rộng lớn và “chẳng ra gì”, sau đó Chí chửi cả làng Vũ Đại nhưng không ai đáp lại và họ nghĩ “chắc trừ mình ra”. Có lẽ với một người như Chí Phèo, kẻ bị coi là con quỷ của làng Vũ Đại, một điều duy nhất mà Chí có thể đối thoại với cuộc đời là tiếng chửi. Tuy nhiên ở đây Chí hoàn toàn cô độc, vì không có lời nói nào của Chí được đáp lại, và không có tiếng vọng của cuộc đời đối với Chí.

Bi thảm biết bao cho một con người sinh ra là con người nhưng không được công nhận là con người! Có lẽ tiếng chửi đau đớn nhất của một con người là “hắn chỉ chửi cái đứa mẹ nào đã sinh ra thân hắn”. Tiếng chửi ngày càng gần gũi hơn, cụ thể hơn và cảm thấy xa xôi hơn. Ngôn ngữ là cách duy nhất mà Chí Phèo có thể giao tiếp với thế giới, để biết rằng mình vẫn tồn tại, nhưng bây giờ ngôn ngữ trở nên vô ích! Nhà văn đã rất tài tình khi tạo ra hình ảnh Chí trong một mối quan hệ hoàn toàn xa lạ với cuộc sống, với con người.

Chí bây giờ chỉ là một bóng hình, một kẻ tha hóa trong tâm trí của dân làng Vũ Đại, là một con quỷ bị tách rời khỏi xã hội. Người dân trong làng không công nhận Chí là con người, dù chỉ là một người đứng ở đáy xã hội. Chí hoàn toàn cô đơn, tự đặt ra và tự trả lời những câu hỏi, tự giao tiếp với chính mình. Chí cố gắng kêu to để tìm kiếm một cách giao tiếp, một ai đó công nhận Chí là con người. Nhưng không, mọi thứ đều im lặng, một sự lạnh lùng vô cảm. Những câu hỏi như “Có gì không? Trời có là của riêng ai không?”. “Rượu có phí không?...” dường như vẫn còn dang dở, không thể hiểu được. Sau những câu văn vô cảm ấy là biết bao lòng thương cảm, một tình cảm sâu lắng của nhà văn, được ẩn dấu dưới những từ ngữ lạnh lùng như “hắn”, “Mẹ kiếp...” nhưng vẫn tỏa sáng một chút ánh mắt trìu mến, sự đồng cảm của nhà văn.

Nam Cao đã khám phá tâm lí của Chí Phèo một cách sâu sắc và tinh tế, với những câu văn đa chiều, phức tạp như “Tức thật! Ờ thế này thì tức thật! Tức chết đi được…”. Có thể đó là những lời nội tâm của nhân vật, nhưng cũng có thể là suy nghĩ của nhà văn Nam Cao. Ngôn ngữ đời thường đơn giản nhưng biểu cảm cao, cho thấy bàn tay tài hoa của một ngòi bút điêu luyện. Việc kết hợp câu văn dài và ngắn cùng với những cảm thán tạo ra một bầu không khí truyện phong phú, thể hiện khả năng kể chuyện độc đáo.

Chỉ với một đoạn văn ngắn, Nam Cao đã thành công khi tạo dựng hình ảnh của Chí Phèo, một con quỷ đầy đặn trên con đường tha hóa, mất hết bản sắc và danh phận nhân văn, mong muốn bắt giữ một tiếng vọng của cuộc sống qua lời chửi. Tuy nhiên, người dân trong làng không mở lòng để chào đón Chí, sự im lặng của họ trước tiếng chửi là điều đáng nghi ngờ, một cảm giác lạnh lùng và không có tình cảm trong hoàn cảnh đó. Cuộc sống yên bình và trái tim lạnh lùng của người dân để lại một Chí Phèo với sự cô đơn tuyệt vọng, một kẻ “mồ côi” từ khi còn nhỏ và không được yêu thương.

Với bút pháp tài tình và sự hiểu biết sâu sắc về tâm lý, nhà văn Nam Cao đã tạo ra một đoạn văn độc đáo, thể hiện sự tài năng và sáng tạo của mình. 'Chí Phèo' và tiếng chửi đau đớn sẽ mãi mãi hiện diện trong thời gian, vẫn còn động trong tấm lòng yêu thương của một nhà văn.

Tiếng chửi của Chí Phèo - Mẫu 2

Nam Cao là một trong những nhà văn hiện thực nổi bật nhất của văn học Việt Nam thế kỉ 20. 'Chí Phèo' là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách sáng tạo của ông. Nhân vật Chí Phèo ấn tượng không chỉ bởi cuộc sống khó khăn và số phận bi thảm mà còn bởi cách thức chửi rất đặc biệt và sâu sắc.

Tác giả khai thác tiếng chửi ở đầu truyện nhằm tạo sự ấn tượng độc đáo cho độc giả. Không tuân theo cách kể truyện truyền thống, tác giả sử dụng cấu trúc hồi tưởng, làm cho các tình tiết mở đầu đầy bất ngờ và cuốn hút. Nghệ thuật trần thuật diễn ra qua nhiều ngôi thoại khác nhau, từ giọng chửi tức giận của Chí Phèo, đến giọng của dân làng thờ ơ, hờ hững, và giọng trần thuật của tác giả.

Tiếng chửi ngày càng trở nên gay gắt và ác liệt. Ban đầu, chỉ là những lời chửi phổ biến như 'trời', 'đời', 'toàn bộ làng Vũ Đại', 'ai không chửi hắn', 'ai đã sinh ra hắn'. Tiếng chửi ngày càng leo thang, phản ánh cảm xúc của nhân vật ngày càng dữ dội như 'Tức mình', 'Tức thật!', 'Thế này thì tức thật!', 'Tức chết đi được mất'. Tiếng chửi của Chí Phèo là biểu hiện của sự cảm xúc của nhân vật, ngày càng leo thang và đáng thương của bi kịch Chí Phèo.

Thể hiện thông qua tiếng chửi, Nam Cao đặt ra một nghịch lý cho người đọc: Chí Phèo đang say hay tỉnh? Tác giả khẳng định rằng 'chỉ khi say rượu, hắn mới chửi'. Nhưng nếu đó là tiếng chửi của một người say sỉn và mất ý thức, tại sao lại dễ dàng nhận ra 'sự đau đớn của hắn'. Say mà tỉnh, tỉnh mà say, đó là tình trạng lưỡng cực của hình tượng Chí Phèo, qua đó, Nam Cao tiết lộ ý thức sâu sắc của Chí Phèo sau cái vô thức của người say, nỗi đau con người sau hình ảnh quỷ dữ, và khát vọng thiện chí sau những hành động, lời nói độc ác.

Ngay từ đoạn văn tiếng chửi mở đầu tác phẩm, tác giả đã đặt ra ba bi kịch chính của Chí Phèo, và đó cũng là cơ sở để phát triển những bi kịch này suốt tác phẩm.

Tiếng chửi mở ra một bi kịch số phận của Chí Phèo trước mắt độc giả. Cuộc đời của Chí Phèo chỉ là một dãy số không, không cha không mẹ không gia đình, không tài sản. Chí Phèo chửi cha mẹ của mình, thực chất là chửi chính bản thân, chửi số mệnh đau khổ của mình. 'Nhưng ai đã sinh ra Chí Phèo', câu hỏi đó vẫn vọng mãi không lời đáp như sự bế tắc, bất lực của Chí, một kẻ bị từ chối ngay từ khi mới ra đời và phải sống cuộc đời con người-thú đau đớn, khốn khổ.

Tiếng chửi là bước cuối cùng, là kết thúc của bi kịch tha hóa của Chí Phèo. Cùng với việc mất nhân hình, tiếng chửi và hành động hung ác như đập phá, đánh nhau, đâm chém đều là biểu hiện của quá trình 'lưu manh hóa', khiến Chí Phèo dần biến thành 'Con quỷ dữ của làng Vũ Đại'.

Tiếng chửi là lời kêu than của bi kịch bị tước đoạt quyền làm người. Tiếng chửi của Chí Phèo không nhận được lời đáp. Vì tất cả dân làng Vũ Đại đều không coi Chí Phèo là con người. Điều này là hậu quả của những đau thương mà Chí Phèo gây ra. Tình cảnh 'ba con chó dữ đối mặt với một kẻ say rượu' cho thấy sự cô đơn cực độ của Chí Phèo, bị bỏ rơi, đày đọa ra ngoài xã hội của làng Vũ Đại, bị tước đoạt quyền làm người. Tiếng chửi của Chí Phèo, do đó, là một nỗ lực tuyệt vọng để giao tiếp, là tiếng kêu cứu của khao khát lương thiện trong vô thức của Chí Phèo, là 'tiếng hát lộn ngược' vô vọng tìm sự chia sẻ, sự thấu hiểu.

Thông qua chi tiết tiếng chửi, ta nhận thấy bút pháp hiện thực của Nam Cao rất chặt chẽ. Bằng giọng văn lạnh lùng, sắc lạnh, Nam Cao đã phản ánh được mối quan hệ giữa Chí Phèo (tính cách điển hình) với làng Vũ Đại (hoàn cảnh điển hình), đồng thời phản ánh số phận, bi kịch của nhân vật trung tâm. Ngoài ra, ẩn sau giọng điệu tự sự lạnh lùng và khinh bạc, là trái tim yêu thương, thấu hiểu, xót xa của một tấm lòng đau đớn, đau đời tha thiết.

Nam Cao tỏ ra thành thục trong việc sắp xếp cấu trúc và mô tả tiếng chửi và cách chửi của Chí Phèo. Cấu trúc truyện tập trung vào vấn đề chính. Trong tiếng chửi, tất cả các vấn đề quan trọng mà tác giả muốn trình bày đều được thể hiện. Cách kể chuyện lôi cuốn, hấp dẫn người đọc. Kể chuyện đa chiều. Bằng lời một nửa trực tiếp, tiếng chửi vừa có quan điểm của Nam Cao, vừa có quan điểm của Chí Phèo, vừa có quan điểm của làng Vũ Đại. Đoạn văn là sự tổng hợp của các cuộc trò chuyện: cuộc trò chuyện dân chủ giữa nhà văn và độc giả; cuộc trò chuyện giữa tác giả và nhân vật; cuộc trò chuyện không hy vọng giữa Chí Phèo và dân làng Vũ Đại...

Ngôn ngữ truyện sống động, đa dạng, tạo ra nhiều cảm xúc, thể hiện tình cảm đắng cay, chát chát của nhà văn trước thực tế của cuộc sống. Nghệ thuật trần thuật đạt đến đỉnh cao, làm cho tác phẩm trở nên sống động.

Chí Phèo là một tác phẩm có giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc, mới lạ. Thông qua việc mô tả tiếng chửi của nhân vật Chí Phèo, tác phẩm tổng quát hóa một hiện tượng xã hội ở nông thôn Việt Nam trước năm 1945, khi một phần của nông dân lao động lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa. Nhà văn đã lên án mạnh mẽ cái xã hội tàn bạo tàn phá cả thể xác và tâm hồn của người nông dân lao động, đồng thời khẳng định bản chất lương thiện của họ, ngay trong lúc họ bị mất đi nhân hình, nhân tính.

Tiếng chửi của Chí Phèo - Mẫu 3

Thoát ra khỏi dòng văn học lãng mạn tô hồng cuộc sống, Nam Cao đặt bước chân vào thế giới của những người nông dân nghèo, đáng thương. Và ông đã rất thành công khi đưa vào lòng độc giả truyện ngắn 'Chí Phèo' - hình ảnh một người nông dân từ chất phác, hiền lành đến tha hóa cả về nhân hình lẫn nhân tính. Khác biệt với dòng ngôn ngữ cao cấp, văn phong trau chuốt, mượt mà, Nam Cao đã để lại ấn tượng sâu sắc với độc giả thông qua hàng loạt tiếng chửi xuất hiện suốt tác phẩm. Những tiếng chửi đó gợi lên trong chúng ta một cảm giác thấm thía về cuộc sống của con người nhưng lại bị tước đoạt quyền làm người.

'Hắn đi đâu cũng chửi. Làm sao cũng vậy, cứ khi say là hắn chửi. Đầu tiên là chửi trời, có lẽ không sao? Trời có thuộc về riêng ai đâu? Rồi hắn chửi đời. Thế cũng không có vấn đề gì: Đời là tất cả nhưng cũng không phải là ai cả. Tức giận hắn chửi luôn tất cả làng Vũ Đại. Nhưng cả làng Vũ Đại ai cũng nói: 'Chắc nó trừ mình ra!'. Không ai lên tiếng cả. Tức thật! Ồ thế này thì tức thật! Tức chết đi được mất! Đã thế, hắn phải chửi cha đứa nào không chửi nhau với hắn. Nhưng cũng không ai ra điều. Mẹ kiếp! Thế thì có phí rượu không? Thế thì có khổ hắn không? Không biết đứa chết mẹ nào sinh ra thân hắn cho hắn khổ đến nông nỗi này! A ha! Phải đấy hắn cứ thế mà chửi, hắn chửi đứa chết mẹ nào sinh ra thân hắn, sinh ra thằng Chí Phèo? Mà có trời biết! Hắn không biết, cả làng Vũ Đại cũng không ai biết.'

Ngay từ đoạn đầu của truyện ngắn, Chí Phèo gây ấn tượng với hình ảnh một kẻ say sưa chửi. Thông thường, người ta chỉ 'chửi' khi bực tức về điều gì đó hoặc ai đó. Tiếng chửi gây ra sự căng thẳng với những người xung quanh, nhưng đôi khi lại giúp giảm bớt áp lực về tâm trạng. Nhưng, Chí Phèo lại chửi với điều gì hay với ai? Gần gũi với những đối tượng mà Chí đang cãi vã, đó là 'trời', 'đời', 'làng Vũ Đại', 'ai không chửi hắn', 'người sinh ra hắn'. Tiếng chửi của một người tưởng chừng như say rượu lại có lớp phân bổ, từ cao xuống thấp, từ xa đến gần, từ không xác định đến xác định. Tuy nhiên, vấn đề đối tượng tưởng chừng như xác định: 'người sinh ra hắn' thì 'hắn không biết', 'cả làng Vũ Đại cũng không ai biết'. Thế là, tiếng chửi kia nổi lên rồi lại biến mất giữa không trung.

Thật vậy, hắn chửi 'trời' nhưng 'trời có của riêng nhà nào'. Đối tượng mở đầu của tiếng chửi là 'trời'. Bầu trời xanh biếc, cao vút yên bình, nhưng trong mắt hắn cũng đáng chửi. Vì bầu trời ôm trọn tất cả loài người, không chừa một ai. Bầu trời đã chấp nhận hắn - một người nông dân lương thiện lại phải chịu thêm bá Kiến - kẻ hủy hoại cuộc đời hắn. Và có lẽ, bi kịch khi bà Ba gọi vào bóp chân khiến bá Kiến ganh ghét cũng là do 'trời' sắp đặt. Yếu tố này phản ánh xã hội thực tế đang thối nát, không nơi cho người lương thiện tồn tại. 'Trời' như một lời nói, một biểu tượng cho mọi số phận bi kịch.

Và rồi hắn chửi 'đời': 'đời là tất cả nhưng cũng chẳng là ai'. Đời là cuộc sống, số phận của mỗi con người từ khi chào đời đến khi biến mất. Chửi đời tức là chửi 'tất cả', chửi không chừa một ai. Dường như, hắn chửi đời của người khác nhưng thực ra, hắn cũng đang chửi đời của chính mình. Hắn chửi từng câu chuyện, từng bước đi trong cuộc đời. Cảm giác như mọi thứ đổ ập về phía hắn đều đáng chửi, mỉa mai, chế giễu. Và có thể, khi sinh ra dưới 'chăn ấm nệm êm', hắn lại sinh ra trong 'cái lò gạch bỏ không'. Có lẽ, đó cũng là dấu hiệu cho cuộc sống về sau với bi kịch. Đời đã không công bằng với hắn, đã đối xử xấu với hắn, nên hắn phải 'chửi'. Giá mà cuộc sống suôn sẻ hơn, giá mà đời ưu ái hắn hơn, có lẽ tiếng chửi đó đã được thay thế bằng tiếng 'cảm ơn'.

Cha mẹ tạo hình hài của hắn nhưng cả làng Vũ Đại đã tước đi quyền làm người, biến hắn thành con quỷ khiến người ta kinh sợ. Hắn lớn lên trong tình yêu thương của làng Vũ Đại nhưng bị bỏ rơi khi còn quá nhỏ. Làng Vũ Đại chỉ nuôi hắn để 'sống', chứ không ai dạy Chí cách 'sống'. Chí không nhận được tình yêu hay sự chỉ dạy của bất kỳ ai. Cuộc đời hắn là bức tranh gồm những mảnh ghép không hoàn hảo. Sự nuôi dưỡng từ làng Vũ Đại là quá ít để hắn nhớ ơn suốt đời. Ngược lại, cả làng xem hắn như một sinh vật cần phải tránh xa, cần phải cự tuyệt. Ơn một, oán đến mười, đó là lý do hắn phải chửi. Chửi cả làng, tức là không tha cho bất kỳ ai. Vậy mà mọi người đều nghĩ: 'chắc nó trừ mình ra'. Cả làng Vũ Đại đều xứng đáng bị chửi vì không cho hắn sống như một con người. Hắn đầy cảm xúc đến nỗi thứ bật ra không phải là tiếng khóc mà lại là tiếng chửi.

Chỉ cần một bát cháo hành, một cô gái xấu đến 'ma chê quỷ hờn' và hắn đã 'thèm được hoà với mọi người biết bao'. Có lẽ, con nhím đó sẽ không còn lông xù nếu được vuốt ve, an ủi những vết thương trong lòng nó.

Và rồi, hắn 'chửi cha đứa nào không chửi nhau với hắn'. Cả làng Vũ Đại có ai mà dại đến mức động vào hắn? Vậy nên, mọi người đều không 'chửi nhau với hắn'. Cười nhạo, lại có người chửi người không chửi nhau với mình sao? Giống như một đứa trẻ làm nũng mẹ, chửi là cách Chí thu hút sự chú ý, quan tâm của người khác. Trong lòng, Chí chỉ hy vọng có người đáp lại lời hắn dù chỉ là bằng cách thấp hèn nhất là tiếng chửi.

Người dân Việt Nam từ lâu đã gắn bó với đạo lý:

'Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra Một lòng thờ mẹ kính cha Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con'

Tuy nhiên, Chí không chỉ không 'thờ mẹ kính cha' mà còn 'chửi đứa chết mẹ nào đẻ ra hắn'. Ở một khía cạnh nào đó, người ta coi hắn như một đứa con bất hiếu. Trở lại với bậc cha mẹ, họ chỉ biết đẻ hắn ra rồi để hắn tự sinh tự diệt. Vậy, công cha có còn như 'núi Thái Sơn', nghĩa mẹ có còn như 'nước trong nguồn chảy ra'? Hắn không được hưởng chút nào từ tình yêu thương cha mẹ ngoài việc 'đẻ hắn ra'. Đẻ hắn ra rồi, hắn có sung sướng, hạnh phúc gì? Thà từ đầu đừng có hắn còn hơn. Hắn không biết ơn việc mình có mặt trên đời này khiến cho hắn cũng không cần phải trả ơn cha mẹ. Tiếng chửi đó không phải của một đứa con bất hiếu mà là của một đứa con bất hạnh. Thành ra, tiếng chửi đó có phần đáng thương hơn là đáng trách.

Chí chửi nhiều như vậy mà 'không ai lên tiếng, không ai ra điều'. Tiếng chửi của Chí không chỉ là muốn nhiếc móc hay hờn trách ai mà còn là cách để giao tiếp với loài người. Người ta thường nói 'yêu nhau lắm cắn nhau đau' hay 'yêu cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi'. Chửi những cái 'đau', những cái 'roi vọt' không chỉ là ghét mà nó là một cách để tìm kiếm tình thương. Vậy mà không có một ai cho hắn cơ hội cả. Chỉ có một mình hắn cô đơn đến đáng thương, tự chửi rồi tự mình nghe.

Và đó là lý do hắn cảm thấy 'tức', 'tức chết đi được mất', 'có khổ hắn không', 'có phí rượu không'. Nếu không uống rượu, chắc hắn cũng không đủ can đảm để làm như vậy. Thế mà uống rượu rồi, can đảm rồi, nhưng kết quả thu về lại hoàn toàn chẳng có gì. Chỉ có mình hắn với 'ba con chó giữ'. Đẳng cấp của một con người đã bị hạ xuống tận hàng con vật. Đây chính là sự coi thường, sự nhục nhã lớn nhất mà mọi người dành cho Chí. Dù trong cơn say, hắn vẫn nhận ra điều này và nó làm cho hắn 'tức chết đi được'. Bao nhiêu công sức mà hắn đã 'tìm kiếm sự chú ý' đều đổ xuống sông xuống bể khiến hắn khổ tâm, đau đớn lắm.

Những cụm từ cảm thán như: 'tức thật', 'tức chết đi được mất', 'mẹ kiếp',... cũng những cụm từ mang ý nghĩa phủ định như: 'chắc nó trừ mình ra', 'không ai ra điều', 'không biết' đã diễn tả thành công giọng điệu phẫn uất, căm hờn của một cái tôi cô đơn, bị ruồng bỏ. Những cụm từ cảm thán ấy đã bộc lộ được cảm xúc của Chí một cách chân thực và rõ nét. Và khác với lối văn phong hoa mỹ, chau chuốt, Nam Cao sử dụng lối nói gần gũi, thân thiết với người đọc. Cũng phải thôi vì đối với một người như Chí, phải sử dụng cái tiếng chửi thô, sơ, nguyên bản mới thể hiện được hết con người. Cũng như ông Hai trong Làng của Kim Lân, Chí là một người nông dân với lối ngôn ngữ thuần Việt. Nhưng qua lối chửi của Chí, mùi lưu manh như hiện rõ trong từng câu từng chữ.

Nước mắt dường như đã gắn liền với truyện ngắn của Nam Cao. Ông tỏ ra sùng bái, tin tưởng vào giọt nước mắt - sự thiện lương của con người đến độ gần như không có một câu chuyện nào không có chi tiết giọt nước mắt. Giọt nước mắt chính là bi kịch cuộc đời của một nhân vật. Và phải chăng, tiếng chửi của Chí cũng là một hình thức khác của tiếng khóc. Hình thức này độc đáo hơn, tiêu cực hơn nhưng lại đậm phần chân thực, đau đớn hơn.

Đầu những thế kỷ XX, người ta đã coi chị Dậu là hình mẫu tiêu biểu cho những số phận khổ cực của người nông dân: bị ép buộc, phải bán con, bán chó,... Xong, Chí Phèo xuất hiện như một cơn sóng mới xô đi hình ảnh đó, chiếm lấy ngôi vị 'người nông dân với số phận bi thảm nhất' : bị tha hoá cả về nhân hình lẫn nhân tính, bị cự tuyệt quyền làm người. Có thể nói, Nam cao đã phản ánh thật xuất sắc xã hội đương thời thối nát, buộc con người muốn sống được thì phải tha hoá.

Phân tích tiếng chửi của Chí Phèo 

Tiếng chửi của Chí Phèo - Mẫu 1

Nam Cao được đánh giá cao với vai trò là một trong những nhà văn hiện thực nổi tiếng. Cùng với tác phẩm của Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng, tác phẩm của Nam Cao đã đóng góp quan trọng vào việc phát triển xu hướng văn học hiện thực phê phán (1930-1945).

Chửi là một trong những hành động nói của con người. Con người có nhiều hành động khác nhau. Nói là một trong số đó. Trong việc nói, có nhiều hành động như: chửi, chào, khuyên bảo, xin lỗi, yêu cầu, hay ra lệnh... Bài viết này sẽ giải thích thêm về hành động ngôn ngữ chửi trong truyện ngắn 'Chí Phèo' của Nam Cao, mang lại những quan điểm có cơ sở hơn từ góc nhìn ngôn ngữ học, đặc biệt là lý thuyết hành vi (hành động ngôn ngữ).

Theo từ điển Tiếng Việt, chửi là nói ra những lời xúc phạm để làm nhục [1].

Phạm Văn Tình cho rằng: 'Khi đạt đến đỉnh điểm của sự tức giận, người ta thường nói ra một lời rủa, lời chửi (kèm theo là những từ thô tục)' [2].

Một quan điểm khác của Nguyễn Thị Tuyết Ngân: 'Chửi là một hiện tượng ngôn ngữ phản chuẩn bày tỏ một cách tích cực phản ứng bất bình nhằm giảm căng thẳng tinh thần của người chửi và hạ uy tín của người bị chửi' [3].

Thực ra, chửi có ý nghĩa hơn việc giải tỏa bực tức. Xét về hành vi ngôn ngữ chửi trong 'Chí Phèo', chúng ta thấy nó mang nhiều hàm ý khác.

Không có sự 'chửi' trực tiếp trong toàn bộ tác phẩm 'Chí Phèo'. Không có trường hợp một người nói chửi người khác trực tiếp [4]. Thông thường, chúng ta biết Chí Phèo chửi qua lời kể của tác giả. Khi đe dọa mụ hàng rượu, Chí chỉ 'quát' lên (Nếu thiếu tiền thì tối nay anh trả. Nhà em đã chết ngay bây giờ chăng?). Khi đến nhà Bá Kiến gây rối, Chí cũng 'nhẹ nhàng' (Vâng, nếu không được thì con sẽ giết dăm ba thằng, sau đó cụ bắt con bỏ đi). Ngay cả khi đến nhà Đội Tảo thu tiền thay cho Bá Kiến, chúng ta chỉ biết Chí 'lên tiếng chửi từ đầu ngõ'. Không rõ Chí đã chửi thế nào với một kẻ không nợ nần và không gì xảy ra giữa họ!

Hành vi ngôn ngữ liên quan đến người nói và người nghe. Họ thay đổi vai trò người nói và người nghe. Ngay cả khi chửi, cũng vậy. Chí Phèo đã nói: 'Chửi nhau một mình không vui! '. Khi có sự thay đổi vai trò, việc 'chửi' mới thú vị. Trong 'Chí Phèo', hành vi chửi của Chí ít khi được Nam Cao dẫn trực tiếp. Việc chửi không trực tiếp giảm đi sự gay gắt và xúc phạm đối với người bị chửi. Trong các tác phẩm khác, Nam Cao thường dẫn trực tiếp và rất 'ghê gớm'. Ví dụ:

- Đồ phản trắc! Đồ bất lương! Đồ giết chồng!

Hoặc:

- Bẩm bà, bu con đi xa!

- Đi xa! Đi xa mãi! Mày về bảo con mẹ mày nội ngày mai không trả tiền tao thì tao đào mả lên đấy.

Cái giống chỉ biết ăn không!

Vì thế, chúng tôi tin rằng trong việc chửi của Chí, còn nhiều cảm xúc hơn thế.

Thực ra, đến giai đoạn đó của cuộc đời, với biết bao lần đau đớn cả về tinh thần lẫn thể xác, đến mức phải 'ngồi tù', đến mức khuôn mặt 'không còn là của con người' nữa. Và để sống sót, chỉ còn việc 'làm mặt ăn vạ'. Để có thể làm mặt ăn vạ, 'chửi bới', 'đe dọa' thì phải uống rượu, phải say! Hơn nữa, 'chưa bao giờ hắn tỉnh...', vậy hành vi chửi bới đó có phải chỉ là phản ứng 'khi đạt đến đỉnh điểm của sự tức tối' hay không?

Đầu tiên, chửi thật sự là cách để 'thể hiện một cách tích cực sự phản ứng không hài lòng'. Trong tất cả các truyện ngắn của Nam Cao, việc sử dụng ngôn ngữ chửi mắng được thực hiện khá thường xuyên (91 lần [5]). Và nhiều khi, các nhân vật trong câu chuyện của Nam Cao cũng đã 'thốt ra lời rủa, lời chửi' và 'đi kèm với những từ lóng thô tục'. Ví dụ như:

- Quân ăn cướp! Quân giết người! Mày muốn rũ tù thì vô phục vào bà!

Hoặc:

- Nói chó cũng không có miệng!...

Nhưng đối với Chí Phèo, thời điểm cao điểm của sự bực tức và việc chửi có lẽ chỉ xảy ra một vài lần, sau khi Chí 'ra tù'... Nam Cao viết rằng: 'năm hai mươi tuổi hắn đến ở với nhà Lí Kiến...'. Sau đó, sau một thời gian, 'Chí bị đưa vào tù'; 'hắn bị giam cầm suốt bảy tám năm rồi mới được tự do'; 'về ngày hôm trước hôm sau đã uống rượu thịt chó say khướt' và 'mang theo chai rượu đến cửa nhà Bá Kiến, gọi ra và bắt đầu chửi mắng'. Đó là lần đầu tiên Chí Phèo nói tục. 'Thật là ồn ào!'. Chí Phèo đã thể hiện sự nổi loạn. Và chắc chắn cũng kèm theo 'những lời tục tĩu'. Vì Nam Cao đã viết rất rõ ràng: 'Chỉ có chửi mới thỏa mãn! Mới thực sự là hứng thú!'. Chửi đến mức mà người dân nói với nhau: 'Lần này cha con thằng Bá Kiến sẽ không dám mặt ra đâu nữa! Ông bà ông nội ông tổ hẳn đã lộn lên từ cõi chết rồi!', thì chắc chắn là 'những lời lăng mạ và độc ác' lắm!

Một hành vi ngôn ngữ không chỉ kết nối với người nói và người nghe, mà còn chặt chẽ liên quan đến bối cảnh. Trên nền văn hóa xã hội Việt Nam thời cận cách mạng, phản ứng bày tỏ sự không hài lòng trước sự bất công là điều không thể tránh khỏi. Trong ngữ cảnh của tác phẩm Chí Phèo, phản kháng trước sự bất công và tàn nhẫn khiến Chí Phèo phải tìm cách tồn tại bằng cách phản kháng và gây sự. Chí Phèo chửi có lẽ là một phản ứng tự nhiên. Khi Chí Phèo nổi giận, làng Vũ Đại hô vang... Hành vi chửi đã giúp tạo ra bức tranh nhân vật và truyền đạt sâu sắc tư tưởng và nghệ thuật của tác giả!

Thứ hai, chửi là cách để Chí Phèo thể hiện sự tồn tại và hiện diện của mình trong cộng đồng của làng Vũ Đại.

Sau khi Chí Phèo chửi ầm ĩ, hắn trở thành 'tay chân' của Bá Kiến. 'Lúc ấy mới hai bảy hai tám tuổi hắn'...

'Bây giờ hắn đã trở thành người vô danh...'. 'Hắn thực hiện mọi việc, từ đấm đá, phá hoại, tấn công, mưu hại...'. 'Hắn nhớ rõ rằng mình đã hai mươi tuổi, rồi bị giam cầm, không chắc chắn liệu có đúng không?'. 'Và từ đó hắn say mê rượu'. 'Hắn không nhận ra mình là kẻ ác của làng Vũ Đại'. 'Tất cả dân làng đều sợ hắn và tránh xa mỗi khi hắn đến...'. 'Vậy nên, hắn chửi không phải vì tức giận mà là để chứng minh sự tồn tại, sự hiện diện của mình. Với làng Vũ Đại, Chí Phèo đã xuất hiện'!

Thứ ba, Chí Phèo chửi không chỉ để thể hiện sự tồn tại mà còn để xác định vị thế xã hội của mình. Trong văn hóa Việt Nam, chỉ những người ở vị thế xã hội cao (ví dụ: có chức vụ, già dặn, ông bà, bố mẹ...) mới có quyền chửi. Người bị chửi thường là những người vị thế xã hội thấp hơn (như nhân viên, con cháu...). Chửi là cách để tự khẳng định và thể hiện bản thân. Có một câu thành ngữ Việt: 'Nói không mà làm chồng mà nói, nói ngoa mà làm cha mà nói'. Theo quan niệm dân gian, 'nói không' và 'nói ngoa' cũng là cách làm mất mặt, uy tín của ai đó (nghĩa là chửi họ). Ngay cả khi không xứng đáng bị chửi, những người có quyền lợi cao vẫn có thể chửi. Vì vậy, việc chửi của Chí Phèo ('hắn cảm thấy tự hào, dũng cảm khi gây sự với tổng lí Bá Kiến...'; và vì hắn 'đã phá hủy nhiều sự nghiệp, phá hủy nhiều niềm vui, làm tan vỡ nhiều hạnh phúc...', đến nỗi 'tất cả dân làng đều sợ hắn...') có thể coi là cách để thể hiện vị thế 'cao hơn' của hắn?

Cuối cùng, trong văn hóa giao tiếp của người Việt, việc chửi và bị chửi được coi là đáng kể nhất. Bởi vì, 'một điều nhịn, chín điều lành', 'nhịn mày, tốt cho cả hai'. Do đó, việc bị chửi là một trải nghiệm cực kỳ đáng tự trọng. Chửi mà không có ai đáp trả thì không gọi là chửi. 'Vì người ta không thể tự chửi mình'! Trong Chí Phèo, hình ảnh của Chí luôn liên quan đến việc chửi, nhưng Chí chưa bao giờ chửi ai trực tiếp - nghĩa là không có hành vi mất mặt nào. Do đó, cách hiểu về việc chửi và về Chí Phèo với hành động chửi có thể cần được xem xét lại.

Vậy nên, hành động chửi của Chí Phèo không chỉ là cách để thể hiện sự tức giận với những lời nói gian xảo, không chỉ là phản ứng không phù hợp với văn hóa, mà còn là để khẳng định sự tồn tại, sự hiện diện và vị thế của mình. Đó cũng có thể là cách mà Chí Phèo muốn 'làm hòa với mọi người'. Trong toàn bộ tác phẩm (mặc dù vậy), Chí không bao giờ thực sự chửi ai. Nhìn sâu vào tác phẩm và tâm trạng của Chí, rõ ràng đây không phải là tiếng chửi, mà là tiếng khóc từ trái tim tan nát và nó phản ánh một cách sâu sắc sự thống thiết của con người bị đẩy vào tuyệt vọng và nỗi đau, được biểu hiện qua cách diễn đạt cảm xúc cay đắng (mà chỉ Nam Cao mới thực hiện được) đó chính là tiếng chửi. Vì thế, dù chửi, chúng ta vẫn cảm thấy thương, vẫn đau đớn, vẫn lo lắng không dứt... mặc dù những dòng văn của Nam Cao đã cách xa chúng ta gần một thế kỷ.

.................

Tải tập tin để đọc thêm về Phân tích về tiếng chửi của Chí Phèo