Vào phủ chúa Trịnh thể hiện quyền lực vô song của Chúa Trịnh Sâm, với cuộc sống xa hoa và quyền uy của gia đình Chúa Trịnh. Tác phẩm cũng phê phán sự coi thường danh vọng, quyền lực của tác giả và mang lại nhiều bài học về phẩm chất mà người y học cần có.
Dàn ý phân tích nội dung của tác phẩm Vào phủ chúa Trịnh
I. Giới thiệu:
- Giới thiệu về cuộc đời đặc biệt của tác giả Lê Hữu Trác: một danh y nổi tiếng cùng là một nhà văn, nhà thơ có những đóng góp quan trọng cho văn học Việt Nam.
- Đoạn trích từ Vào phủ chúa Trịnh, mô tả một sự kiện khi tác giả điều trị cho thế tử, đã trở thành một phần nổi bật trong tác phẩm Thượng kinh kí sự của Lê Hữu Trác.
II. Nội dung chính:
1. Phong cảnh và lối sống trong phủ chúa
a. Môi trường tại phủ chúa
- Bước vào phủ:
- Phải đi qua hàng loạt cánh cửa, với “những dãy hành lang quanh co nối tiếp”, ở mỗi cánh cửa đều có vệ sĩ canh gác, “ai muốn ra vào phải có thẻ”
- Khu vườn: cây cối um tùm, tiếng chim ríu rít, hoa nở rực rỡ, hương thơm thoang thoảng
- Sân: có bảng hiệu “Hậu mã quân túc trực” để chúa gửi phái đi truyền lệnh
- Bên trong phủ:
- Các lâu đài: “Hành lang lớn”, “Tháp cao”, “Tòa đỏ” với đồ nội thất xa hoa, lộng lẫy và những đồ vật kỳ lạ chưa từng thấy
- Đồ dùng phục vụ tiếp khách đều được làm từ vàng, bạc
- Khu nội cung của thế tử:
- Phải đi qua nhiều lần cánh cửa tráng lệ
- Trong căn phòng đốt nến, có đồ nội thất vàng óng, ghế rồng được sơn son vàng, trên ghế được trải nệm gấm, màn che ngang sàn, toàn bộ sáng bóng, hương hoa thơm ngát
→ Lộng lẫy, xa hoa, thể hiện sự nghiêm túc và quyền uy tuyệt đỉnh của gia đình chúa
b. Phong cách sinh hoạt
- Quyền lực: Khi tác giả vào phủ: “tên đầy tớ chạy trước đường và cáng vội như ngựa lồng”, “người giữ cửa truyền tin ồn ào, mọi người di chuyển như con kiến”
- Thể hiện sự tôn trọng đối với chúa và thế tử: “thánh thượng đang ngự ở đó, chưa thể gặp mặt”, “hầu mạch Đông cung thế tử”, “hầu trà”...
- Phong tục, nghi lễ: Tác giả không được phép gặp mặt chúa, chỉ thực hiện theo lệnh của quan chánh truyền đến, trước khi vào kiểm tra bệnh cho thế tử, phải kính bốn lạy, muốn xem thân hình của thế tử phải xin phép từ viên quan nội thần
- Nhiều người hầu đến với một người thấp hèn: Chúa Trịnh luôn có phi tần phục vụ xung quanh, khi thế tử ốm có đến 7, 8 bác sĩ phục vụ và luôn có “một vài người đứng hầu hai bên”
⇒ Sang trọng, quyền uy vượt trội cùng với cuộc sống xa hoa đỉnh cao và sự quyền lực của gia đình chúa
⇒ Tác giả không tán thành với cuộc sống quá giàu có, thoải mái nhưng thiếu đi không khí và tự do
2. Tài năng và phẩm hạnh của Lê Hữu Trác
- Xuất hiện mâu thuẫn, xung đột:
- Biết rõ căn bệnh và cách điều trị nhưng sợ rằng việc điều trị thành công sẽ khiến chúa tin dùng, bị trói buộc bởi danh vọng.
- Mong muốn điều trị nhưng cũng sợ vi phạm lương tâm, đạo đức, lo ngại làm tổn thương lòng cha ông.
- Cuối cùng, phẩm chất và lương tâm của bác sĩ đã chiến thắng. Ông bỏ qua sở thích cá nhân để hoàn thành trách nhiệm ⇒ Là một bác sĩ có phẩm hạnh và lòng người
- Khinh thường sự nổi danh, quyền lực, yêu thích tự do và cuộc sống đơn giản, thanh bình ở quê hương
- Kể câu chuyện một cách thông minh, thu hút sự chú ý của người đọc, không bỏ lỡ những chi tiết nhỏ tạo ra bức tranh sống động của cảnh vật và sự kiện
3. Đặc điểm nổi bật trong phong cách viết kí sự của tác giả
- Quan sát tỉ mỉ (Cảnh quan phủ chúa, nơi thế tử Cán cư trú)
- Ghi lại một cách chân thực
- Miêu tả cảnh vật sinh động
- Tái hiện diễn biến sự kiện một cách khéo léo, thu hút sự chú ý của người đọc, miêu tả tỉ mỉ, chi tiết
III. Phần Kết:
- Tóm tắt, nhấn mạnh về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích
- Mở rộng vấn đề: Đoạn trích ghi chép một cách chân thực để ta hiểu thêm về lối sống, phong tục của các vị vua chúa trong quá khứ của dân tộc.
Kết luận về phong cách viết kí sự trong tác phẩm Vào phủ Chúa Trịnh
1. Mở đầu:
- Giới thiệu về đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh
- Lê Hữu Trác là một trong những tác giả nổi tiếng của văn học Việt Nam, ông đã có nhiều đóng góp quan trọng cho văn học dân tộc, và trong những tác phẩm đó, bài kí sự Vào phủ chúa Trịnh là một ví dụ điển hình về cuộc sống trong triều đình.
2. Phần Chính: Phân Tích Phong Cách Viết Kí Sự của Lê Hữu Trác trong Đoạn Trích Vào Phủ Chúa Trịnh
- Tác Giả Đã Tạo Ra Một Bức Tranh Đầy Tội Ác Trong Phủ Chúa Trịnh, Một Cuộc Sống Xa Hoa Với Bao Tội Ác Của Những Viên Chúa Trong Phủ:
+ Trong Xã Hội, Nhân Dân Đang Phải Chịu Cảnh Cực Khổ, Éo Le Của Cuộc Sống Do Nghèo Đói Và Bị Áp Bức, Bóc Lột, Nhưng Thực Tế Trong Phủ Chúa Lại Là Cuộc Sống Xa Xỉ, Hoang Lux, Không Quan Tâm Tới Cuộc Sống Của Nhân Dân.
+ Bắt Đầu Bài Kí Sự Là Sự Tượng Trưng Về Sự Giàu Có, Xa Hoa Của Phủ Chúa, Đối Lập Với Cuộc Sống Khốn Khổ Của Nhân Dân: “Tôi Ngẩng Đầu Lên Đâu Đâu Cũng Là Cây Cối Um Tùm, Chim Kêu Ríu Rít, Danh Hoa Đua Thắm, Gió Đưa Thoang Thoảng Mùi Hương… Tôi Nghĩ Bụng: Mình Vốn Con Quan, Sinh Trưởng Ở Chốn Phồn Hoa, Chỗ Nào Trong Cấm Thành Mình Cũng Đã Từng Biết Chỉ Có Những Việc Trong Phủ Chúa Là Mình Chỉ Mới Nghe Nói Thôi.”
+ Cuộc Sống Trong Phủ Chúa Thật Là Xa Hoa, Làm Con Người Chìm Đắm Trong Những Cơn Say Mê Về Tiền Bạc, Và Đây Cũng Là Một Cảnh Báo Về Cuộc Sống Xa Hoa Không Đạo Đức Trong Phủ Chúa.
+ Mọi Điều Trong Phủ Chúa Đang Diễn Ra Trong Một Bức Tranh Sôi Động và Xa Hoa, Khung Cảnh Trong Phủ Chúa Như Một Lớp Màn Kín Đáo Đang Bao Bọc Những Tội Ác Của Các Viên Chúa, Trong Khi Đó, Đời Sống Của Nhân Dân Đang Chịu Đựng Sự Khốn Khổ, Nhưng Chúa Lại Không Quan Tâm Đến Cuộc Sống Của Dân Tộc Mà Chỉ Biết Sống Trong Sự Xa Hoa, Đại Tiệc. Một Cuộc Sống Lãng Phí, Nguyên Xác, Càng Ngày Càng Mục Nát, Trong Khi Bên Ngoài Xã Hội, Hàng Ngàn Người Dân Vẫn Phải Chịu Đựng Nghèo Đói Và Cực Khổ, Và Họ Phải Chịu Đựng Những Gánh Nặng Của Cuộc Sống Để Có Được Một Cuộc Sống Xa Hoa Như Trong Phủ Chúa.
=> Tác Giả Thật Tài Năng Khi Tạo Ra Một Bức Tranh Hiện Thực Như Thế Này Để Kêu Gọi Và Phê Phán Những Quyền Lực Trong Xã Hội Chỉ Biết Sống Trong Sự Thoải Mái Mà Không Quan Tâm Đến Cuộc Sống Của Nhân Dân.
- “Đi Qua Độ Năm, Sáu Lần Trướng Gấm Như Thế, Đến Một Phòng Lớn, Ở Giữa Phòng Có Một Chiếc Giường Thắp Vàng. Một Người Ngồi Trên Giường Đó, Áo Lụa Đỏ. Có Một Số Người Đứng Bên Cạnh. Giữa Phòng Là Một Chiếc Nến Lớn Đặt Trên Một Chiếc Giá Đồng. Bên Cạnh Giường Là Một Chiếc Ghế Rồng Sơn Vàng, Trên Ghế Bày Một Chiếc Nệm Gấm. Một Chiếc Màn Kín Kín Đang Che Ngang Sân. Trong Phòng Có Một Số Cung Nhân Đang Đứng Xúm Xít. Đèn Chiếu Sáng, Làm Nổi Bật Màu Mặt Trắng Bệch và Màu Áo Đỏ” Đây Là Đoạn Văn Mô Tả Sự Xa Hoa Trong Phủ Chúa, Nơi Cung Cấm và Là Nơi Dành Cho Các Quan Chức Chỉ Biết Sống Trong Sự Thoải Mái Và Hưởng Thụ, Có Được Một Cuộc Sống Xa Hoa Đó Là Sự Bóc Lột Đói Dân Lao Động Lầm Than, Nhân Dân Phải Chịu Cảnh Khốn Cùng Khi Lao Động Và Phải Nộp Hết Sản Phẩm Mà Mình Sản Xuất, Chúa Lại Lấy Những Số Tiền Đó Để Sống Trong Sự Thoải Mái Và Xa Hoa Trong Phủ Chúa.
=> Lê Hữu Trác Thật Tài Năng Khi Viết Lên Những Bài Kí Như Thế Này, Đây Là Sự Thật Của Xã Hội Phong Kiến Đang Đầy Rẫy Sự Phẫn Nộ, Cuộc Sống Cực Khổ Và Phải Chịu Đựng Rất Nhiều Sự Khó Khăn Trong Cuộc Sống.
Khung Cảnh Trong Phủ Chúa Đã Được Lê Hữu Trác Tóm Tắt Bằng Những Câu Thơ Ngắn Gọn:
Lính vác đòn nghiêm túc hàng ngàn cửa,
Trời Nam xuống, đây là nơi đỉnh cao!
Từng tầng lầu như vẽ tung mây,
Rèm châu, hiên ngọc, ánh mai sáng soi.
=> Đây Là Một Hiện Thực Và Một Lời Tố Cáo Về Sự Xa Hoa và Tội Ác Của Phủ Chúa Trong Xã Hội Cũ, Nhân Dân Lầm Than và Đang Cần Sự Cứu Giúp, Nhưng Chúa Trịnh Và Toàn Bộ Các Quan Chức Trong Phủ Chúa Chỉ Quan Tâm Đến Việc Hưởng Thụ và Ăn Chơi. Qua Đây, Chúng Ta Cần Phải Phê Phán Những Kẻ Quan Chức Ăn Chơi Sống Thoải Mái Mà Không Quan Tâm Đến Cuộc Sống Của Nhân Dân.
3. Kết Bài:
Cảm Nghĩ Của Tôi Về Bút Pháp Kí Sự Của Lê Hữu Trác Qua Đoạn Trích Vào Phủ Chúa Trịnh