Mẫu văn lớp 12: Phân tích hình tượng của cây xà nu trong truyện Rừng xà nu 2 - Dàn bài + 18 mẫu văn về hình tượng của cây xà nu

Đánh giá hình tượng rừng xà nu trong Rừng xà nu bao gồm 18 mẫu văn chất lượng cao kèm theo 2 gợi ý chi tiết về cách viết. Qua việc phân tích cây xà nu, học sinh có thể chọn cho mình cách tiếp cận và giọng văn phù hợp để nhanh chóng tạo ra các bài văn xuất sắc.

TOP 18 bài phân tích hình tượng của cây xà nu, với văn phong rõ ràng và dễ hiểu, giúp học sinh tự học và nâng cao kiến thức về môn Ngữ văn. Đồng thời, để cải thiện kỹ năng viết văn, hãy tham khảo phân tích nhân vật Tnú và cảm nhận về hình ảnh rừng xà nu ở đầu và cuối tác phẩm.

Dàn bài phân tích hình tượng của cây xà nu

I. Giới thiệu

• Giới thiệu về tác giả: Nguyễn Trung Thành, nhà văn đặc biệt liên kết với Tây Nguyên, đã tạo ra nhiều tác phẩm về con người và vùng đất này.
• Rừng xà nu được coi là tác phẩm vĩ đại về Tây Nguyên trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, tái hiện cuộc chiến của dân làng Xô Man.
• Ngoài hình ảnh người dũng cảm, cây xà nu cũng là một điểm nổi bật trong tác phẩm.

II. Phần chính

- Hình ảnh của cây xà nu là trọng tâm của tác phẩm, thể hiện ý nghĩa chủ đề của nó.

- Màu sắc và không gian của rừng núi Tây Nguyên liên quan đến cuộc sống và những sự kiện quan trọng của dân làng Xô Man:

• Dân làng Xô Man sử dụng gỗ xà nu, khói xà nu tô điểm màu đen trên bảng để viết chữ, và ánh sáng từ lửa xà nu soi sáng trong nhà.
• Ngọn đuốc xà nu chiếu sáng cho nhân dân chuẩn bị vũ khí để cùng nhau kháng chiến.
• Toàn bộ rừng xà nu uốn lượn che chở, bảo vệ làng khỏi bom địch, từng cây xà nu, mỗi cái đều mang vết thương.

- Hình ảnh cây xà nu thể hiện sức mạnh và bền bỉ, đồng hành với các thế hệ cách mạng tiếp theo của dân làng Xô Man.

• Cây cổ thụ tượng trưng cho người già như cụ Mết: chúng vững vàng trước cả cơn gió bão, là niềm vững tin tinh thần cho buôn làng.
• Cây xà nu trưởng thành như Tnú, Mai, Dít: vết thương từ bom đạn mau lành như trên thân thể cường tráng (như vết chém lên lưng Tnú, nhưng cũng mau lành trở thành sẹo).
• Cây xà nu mới mọc biểu hiện cho hình ảnh của thiếu niên như bé Heng: “cây xà nu mới mọc lên từ mặt đất đã nhọn như mũi tên, mũi lê”, như bé Heng dù còn nhỏ nhưng đã dũng cảm tiếp tục bước theo cha anh.

- Nhận xét: thế hệ này đã kiệt sức nhưng đã có thế hệ mới đứng lên chiến đấu cho tự do “bên cạnh cây xà nu gục ngã đã có đến 4,5 cây con mới mọc lên”.

- Những đau đớn cây xà nu phải chịu đựng cũng giống như con người ở đây phải trải qua: “có những cây bị chặt ngang thân ... vết thương chảy ra nhựa, rồi từ từ bầm lại, hình thành từng cục máu lớn ...”

• Chẳng hạn như hình ảnh anh Xút, bà Nhan bị chặt đầu treo lên cây vả
• Mai và con bị tra tấn bằng gậy sắt đến chết
• Hình ảnh 10 ngón tay của Tnú bị đốt bằng nhựa xà nu chỉ còn lại 2 đốt.

- Đây là một cách biểu đạt độc đáo về sức sống vĩnh cửu, tinh thần mạnh mẽ, và lòng dũng cảm của dân làng Xô Man trong cuộc đấu tranh vũ trang.

• Ngọn đồi xà nu với hàng trăm cây liên kết với nhau như một cộng đồng người Tây Nguyên đoàn kết chống giặc.
• Cả rừng xà nu bạt ngàn không bao giờ chịu khuất phục: “cây mẹ ngã xuống, cây con mọc lên, đừng nghĩ nó có thể tiêu diệt được cánh rừng này”.
• Cây xà nu mọc mạnh mẽ, bùng nổ sức sống, khao khát ánh sáng mặt trời như những người con Tây Nguyên chân chất mong mỏi tự do.

- Cấu trúc bài viết kết hợp ở đầu và cuối truyện đều là hình ảnh rừng xà nu bạt ngàn, tạo nên không gian truyền thống cho tác phẩm.

III. Kết luận

• Cảm nhận về hình tượng cây xà nu.
• Tổng quan về giá trị nghệ thuật: văn phong sử thi, ngôn từ giản dị, đậm chất Tây Nguyên, mang đầy tinh thần trang trọng, ...
• Tổng quan về giá trị nội dung: Rừng xà nu là một tác phẩm văn xuôi hiện đại tái hiện sự tráng lệ, hùng vĩ của núi rừng, con người và văn hóa truyền thống của Tây Nguyên.

Bản vẽ tư duy về hình tượng cây xà nu

Phân tích Cây xà nu - Mẫu 1

Tác giả Nguyên Ngọc, dưới bút danh Nguyễn Trung Thành, đã viết truyện Rừng xà nu vào năm 1965, một tác phẩm ngắn xuất sắc kể về cuộc 'đồng khởi' của dân làng Xô Man ở Tây Nguyên. Dưới sự lãnh đạo của cụ Mết, một thủ lĩnh quân sự, họ chiến đấu với địch để giải phóng buôn làng và núi rừng thiêng liêng. Truyện tôn vinh lòng dũng cảm và lý tưởng cách mạng của họ.

Cây xà nu, trong tác phẩm này, được tác giả miêu tả như một anh hùng oai hùng, kích thích trí tưởng tượng của người đọc.

Trong những năm đen tối của cách mạng miền Nam, buôn làng bị bao vây, dân làng chịu đau đớn và khủng bố. Rừng xà nu trở thành nạn nhân của cuộc chiến, hàng ngàn cây bị tổn thương, biến thành 'một trận bão' với máu chảy và vết thương không ngừng.

Xuất hiện gần 20 lần, rừng xà nu, đồi xà nu, cây xà nu, canh xà nu, ngọn và lá xà nu, nhựa xà nu, khói và lửa đuốc xà nu,... mỗi lần đều là biểu tượng cho sức mạnh và lòng kiên cường của dân làng Xô Man và núi rừng Tây Nguyên.

Như con người, rừng xà nu không bao giờ chịu khuất phục trước gian khó. Mỗi cây ngã xuống, lại có nhiều cây mọc lên, tỏa sáng với sức sống mãnh liệt. Hình tượng rừng xà nu được tác giả miêu tả kỳ vĩ, ca ngợi tầm vóc và khí phách anh hùng.

Khi Tnú trở về quê hương sau nhiều năm đi lữ hành, rừng xà nu chào đón anh như một người bạn trung thành. Sự hiện diện của rừng xà nu đại diện cho sự tự hào và tinh thần kiên cường của dân làng Xô Man.

Hình tượng rừng xà nu kích thích nhiều liên tưởng sâu sắc về chiến trường và sự hy sinh của dân tộc Tây Nguyên trong cuộc kháng chiến. Cụ Mết tuyên bố với niềm kiêu hãnh: 'Không có cây gì mạnh bằng cây xà nu đất ta. Cây mẹ ngã, cây con mọc lên. Đố nó giết hết rừng xà nu này!'

Rừng xà nu là biểu tượng cho sức mạnh và lòng kiên cường của dân làng Xô Man, như cụ Mết - một dũng sĩ hùng hậu. Anh ta có dáng vẻ của một cây xà nu lớn, tượng trưng cho sức mạnh và quyết tâm.

Không thể bàn cãi về ý nghĩa của ngọn lửa xà nu trong truyện. Tác giả đã tạo ra ba tình huống đặc biệt về ngọn lửa xà nu, tạo ra một bầu không khí thiêng liêng. Dưới ngọn lửa xà nu, Tnú đọc thư 'tuyệt mệnh' của anh Quyết trước khi hy sinh. Lần thứ hai, ngọn lửa xà nu cháy trên ngón tay Tnú, biểu tượng cho sự uất hận và căm thù. Lần thứ ba, ánh lửa xà nu chiếu sáng, cùng tiếng hô của cụ Mết, đã hủy diệt mười tên giặc, trong đó có thằng Dục ác ôn.

Như thơ Thu Bồn với chim chơ-rao và nhà thơ vô danh với cây Kơnia, Nguyễn Trung Thành đã thành công vẽ nên vẻ đẹp của rừng xà nu, thể hiện sức mạnh và khí phách anh hùng của dân làng Xô Man và Việt Nam. Hình ảnh rừng xà nu đã thể hiện tình thần kiên cường của con người Tây Nguyên và vùng đất huyền thoại này.

Rừng xà nu là một minh chứng về sự thành công của văn học Việt Nam trong việc kể về chiến tranh. Cảnh vật và con người được chiếu sáng dưới ngọn lửa thiêng liêng, giúp độc giả hiểu rõ hơn về thời kỳ lịch sử đầy đau thương của dân tộc.

Phân tích hình ảnh cây xà nu ngắn gọn nhất - Mẫu 2

Nguyên Ngọc, tác giả của Đất nước đứng lên, đã viết Rừng xà nu, một tác phẩm ấn tượng khác. Dưới bút sắc sảo của Nguyễn Trung Thành, đất nước và con người Tây Nguyên trong cuộc chiến chống Mỹ được thể hiện một cách sống động và hùng vĩ.

Sự ấn tượng sâu sắc nhất đến từ việc tạo hình cây xà nu, biểu tượng cho sức sống bền bỉ, diệu kỳ của dân làng Xô Man và Tây Nguyên. Tác giả chọn hình tượng này không phải vô cớ. Đó là kết quả của quan sát kỹ lưỡng. Dù bị chặt đứt, cây xà nu vẫn biểu hiện sức sống mạnh mẽ, không thể bị hủy diệt bởi bom đạn. Hàng vạn cây xà nu và hàng ngàn con người vẫn đứng vững trước thử thách, chiến đấu. Sức mạnh và tinh thần kiên cường đó không thể không gọi là kỳ diệu.

Trong rừng, cây xà nu sinh sôi nảy nở mạnh mẽ. Ngay cạnh cây bị ngã, đã có năm cây mọc lên, ngọn xanh rờn như mũi tên lao thẳng lên bầu trời. Rừng xà nu mạnh mẽ bao bọc và che chở cho làng Xô Man.

Tác giả đã sử dụng nhiều thủ pháp diễn tả sức mạnh của cây xà nu, biểu tượng cho dân làng Xô Man. Dưới bom đạn, sức sống mãnh liệt của cây xà nu không thể bị tiêu diệt, nhưng thay vào đó, chúng chóng lành những vết thương như trên một thân thể cường tráng.

Cả làng Xô Man giống như một rừng xà nu, còn cụ Mết như một cây xà nu lớn. Họ là biểu tượng cho lịch sử và truyền thống bất khuất từ thời Đam San, Nơ Trang Long. Cụ Mết nói với Tnú: 'Không có cây nào mạnh bằng cây xà nu đất ta'. Khi dân làng khởi nghĩa, 'cả rừng Xô Man man ào ào rung động và lửa cháy khắp rừng'.

Trong Đất nước đứng lên, Nguyễn Trung Thành đã thành công trong việc tạo hình nhân vật anh Núp bắn Pháp chảy máu. Trong Rừng xà nu, ông đã tạo ra một hình tượng mới: cây xà nu. Dù chi tiết trong truyện có thể bị quên, nhưng hình ảnh cây xà nu bất khuất vẫn sẽ được nhớ mãi, là biểu tượng cho sức mạnh và lòng kiên cường của dân làng Xô Man và Tây Nguyên.

Hình tượng Rừng xà nu học sinh giỏi - Mẫu 3

Nguyễn Trung Thành, một nhà văn hiểu biết sâu rộng về mảnh đất Tây Nguyên, đã sáng tạo ra tác phẩm Rừng xà nu, ca ngợi cuộc sống và con người nơi đây trong thời chiến tranh. Trong tác phẩm, cây xà nu là biểu tượng quen thuộc, gắn liền với cuộc sống hàng ngày của người dân Tây Nguyên.

Trong truyện Rừng xà nu, cây xà nu là một nhân vật trung tâm, xuất hiện liên tục trong khắp các hoạt động của người dân Tây Nguyên. Sự sống của họ gắn bó với những cánh rừng xà nu.

Nhà văn đã mô tả cảnh căng thẳng giữa cuộc sống và cái chết, với đạn đại bác rơi vào những ngọn đồi xà nu. Cây xà nu được mô tả là loài cây ham ánh sáng, đặc trưng của vùng rừng Tây Nguyên.

Nguyễn Trung Thành đã sử dụng cây xà nu để gợi lên bức tranh sâu sắc về cuộc sống và tinh thần kiên cường của dân làng Xô Man và Tây Nguyên trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Mặc dù chiến tranh đã gây tổn thất nặng nề cho rừng xà nu, nhưng cây vẫn sống mạnh mẽ và vươn lên, thể hiện sức sống bất khuất.

Nguyễn Trung Thành đã mô tả thành công về hình ảnh cây xà nu và áp dụng nó vào quan hệ giữa cây và con người Tây Nguyên, để phản ánh sâu sắc về tội ác của chiến tranh.

Như mọi người Việt Nam khác, nhân dân Tây Nguyên cũng hiểu rằng sự kế thừa và niềm tin vào Đảng là chìa khóa để bảo vệ đất nước.

'Gươm nào chia được dòng Bến Hải, lửa nào thiêu được dãy Trường Sơn, căm hờn lại giục căm hờn, máu kêu trả máu đầu van trả đầu' - câu này đã thể hiện tinh thần kiên cường của người Việt Nam.

Thế hệ người Tây Nguyên luôn tiếp nối nhau, với niềm tin vào Đảng và lòng yêu nước bất khuất, giữ vững ngọn lửa truyền thống để bảo vệ làng, bảo vệ đất nước.

Dưới bàn tay của Nguyễn Trung Thành, cây xà nu hiện lên mạnh mẽ, đi kèm với cuộc sống của người dân Xô Man. Cây gắn bó với cánh rừng anh dũng, làm cho những người Tây Nguyên trở nên mạnh mẽ hơn trong cuộc chiến đấu.

Cây xà nu được mô tả trong tác phẩm như một biểu tượng của tư tưởng và số phận của người dân Tây Nguyên. Hình tượng này mang tính sử thi, thể hiện rõ chủ đề tư tưởng của truyện ngắn 'Rừng xà nu'.

Cây xà nu - một biểu tượng lớn trong văn chương, đặc biệt là trong văn chương của Tây Nguyên.

Việc xây dựng nghệ thuật là một công việc quan trọng với những người viết văn. Họ phải tạo ra những hình tượng sống động, có ý nghĩa sâu sắc.

Văn chương nghệ thuật cần phải thể hiện được sự chân thực của cuộc sống và còn phải mang tính tượng trưng, ám chỉ. Đó là mục tiêu của mỗi nhà văn.

'Lũ chúng con ngây thơ bước vào thế kỷ mới
Cả một cuộc đời u uất đầy ẩn mình'

Trong tác phẩm 'Rừng xà nu', việc tạo dựng hình tượng cây xà nu cũng như các tác phẩm văn học khác, như 'tiếng hát con tàu' của Chế Lan Viên hay bài thơ 'sóng' của Xuân Quỳnh, đều là cách nhà văn thể hiện tư duy và tâm trạng của họ.

'Rừng xà nu' của Nguyễn Trung Thành là một tác phẩm nổi bật, trong đó việc xây dựng hình tượng cây xà nu mang lại sự sống động, chân thực.

'Em ơi, ở Ba Lan mùa tuyết tan
Con đường bạch dương dịu dàng dưới ánh nắng rực rỡ
Nghe tiếng thơ ngâm, âm nhạc xao xuyến trong không gian'

Nhật Bản với hoa anh đào rực rỡ, và Việt Nam với vẻ đẹp tự nhiên tinh tế, cùng là những nơi mà thiên nhiên thể hiện hòa mình cùng con người.

'Và khắp nơi trên ruộng đồng, trên dốc đồng
Mỗi hình ảnh, một ước mơ, một lối sống của ông cha
Đất nước ta sau bốn nghìn năm đi đâu cũng có
Những cuộc đời đã biến thành núi sông'

Ở vùng đồng bằng Bắc Bộ, cây tre làng là biểu tượng gắn bó sâu sắc với cuộc sống của nhân dân, từ những chiếc đũa tre bình dị đến những cây gậy chống địch.

'Đất quê hương nát bét vết đạn bom
Dừa xanh mướt đã nuôi dưỡng bao nhiêu cay đắng!
Để trở thành những quả ngọt cho cuộc sống'

Tác phẩm 'Rừng xà nu' của Nguyễn Trung Thành là một ví dụ xuất sắc về việc sử dụng hình ảnh cây xà nu để biểu hiện tinh thần của người Tây Nguyên trong cuộc chiến tranh.

Văn học, xuất phát từ cuộc sống, luôn tìm kiếm biểu tượng để phản ánh nhân văn và sức mạnh của con người. Trong 'Rừng xà nu', cây xà nu là biểu tượng cho tinh thần bất khuất của nhân dân Tây Nguyên.

Ban đầu, nhà văn tập trung mô tả những thực tế khốc liệt của chiến tranh mà xà nu phải chịu đựng. Điều này là sự dụng ý nghệ thuật của tác giả. Đặt xà nu dưới làn mưa bom bão đạn của kẻ thù chính là để làm nổi bật sức sống mãnh liệt, bất diệt của xà nu.

'Đẹp như hoa hồng, cứng như sắt thép
Xa nhau không rơi nước mắt
Nước mắt dành cho ngày gặp lại'

Bom đạn có thể phá hủy mọi cơ sở vật chất dù có kiên cố đến đâu nhưng không thể khuất phục được sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam. Những con người vẫn sống, vẫn chiến đấu, vẫn yêu nhau, vẫn đợi chờ và tin tưởng vào một ngày chiến thắng toàn bộ.

'Tôi đứng giữa Seng Phan
Cao hơn tiếng bom là tiếng suối, tiếng đàn
Tiếng mìn công binh đánh đá
Tiếng điếu cày rít lên thong thả
Tiếng oai nghiêm xe rú máy qua đường
Thế đấy!
Giữa chiến trường
Tiếng bom nghe rất nhỏ'

Đứng giữa rừng xà nu, với sức sống mãnh liệt như vậy, bom đạn của kẻ thù trở nên nhỏ bé thế nào đi nữa.

Để khẳng định sức sống bất diệt của rừng xà nu cũng như của nhân dân Tây Nguyên trong thời chiến, tác giả Nguyễn Trung Thành đã thông minh tạo dựng hình ảnh của cây xà nu thông qua cấu trúc của tác phẩm.

'Đứng trên đỉnh đồi xà nu đó, nhìn ra xa xôi không thấy gì ngoài những đỉnh xà nu kéo dài tới chân trời'

Mặc dù mỗi ngày, rừng xà nu đó phải chịu hai trận pháo kích của quân địch, nhưng vẫn xanh tốt đến khó tin.

'Ba người đứng đó nhìn ra xa xôi, đến khi hút hơi cũng không thấy gì ngoài những rừng xà nu liền kề nhau kéo dài tới chân trời'.

Ban đầu có vẻ như hai câu văn này giống nhau, nhưng nếu để ý ta sẽ nhận ra sự thay đổi về số lượng và chất lượng của cây xà nu. Đây chính là một kỹ thuật nghệ thuật tinh tế của Nguyễn Thành Trung.

Nếu muốn biến đồi xà nu thành rừng xà nu trải dài đến chân trời, thì cần phải có một khoảng thời gian. Khoảng thời gian đó chính là 21 năm của cuộc chiến chống Mỹ cứu nước. Trong 21 năm đó, có 21 thế hệ xà nu đã trải qua, nhưng cũng có 21 thế hệ xà nu mới mọc lên, chào đón ánh sáng mặt trời. Tổng cộng, đó là 21 thế hệ người dân Tây Nguyên ra trận. Đó là cuộc đua của 21 thế hệ mang trong lòng họ ngọn lửa sức sống của dân tộc Việt Nam. Như cây xà nu, người Tây Nguyên cũng truyền lửa sức sống từ thế hệ này sang thế hệ khác, từ lòng của người già sang lòng của người trẻ.

'Cha đi trước, con theo sau, Cùng chung lòng cùng chung câu hành quân'

Lớp lớp người Tây Nguyên ra trận như một làn gió mạnh mẽ, và trong tác phẩm này, chúng ta thấy ngọn lửa được truyền từ anh Quyết - một Đảng viên - sang tay của Tnú và Mai. Cuộc đời của Tnú sau này trở thành tấm gương sáng cho thế hệ sau như Dít và Heng. Đó chính là những con người đã viết nên trang sử vĩ đại của Tây Nguyên.

'Tôi muốn viết bài thơ trên nòng súng, Con trưởng thành để viết tiếp công việc cha, Người đứng dậy viết tiếp công việc người đã khuất, Người hôm nay viết tiếp công việc của người hôm qua'

Nếu nhìn từ khía cạnh không gian, chúng ta thấy nhà văn Nguyễn Trung Thành đã chọn làng Xô Man để viết về tập thể anh hùng của Tây Nguyên. Làng Xô Man tương ứng với rừng xà nu ven bờ sông lớn. Tuy nhiên, đi sâu vào cuộc chiến, tinh thần yêu nước của người Tây Nguyên không chỉ giới hạn trong làng Xô Man mà lan tỏa như sự mạnh mẽ của rừng xà nu khắp Tây Nguyên. Nó lan rộng khắp miền Nam, trở thành 'tổ quốc đồng đoàn'. Truyện ngắn ra đời năm 1965, cũng là năm mà bàn tay độc ác, đen tối của đế quốc Mỹ vươn ra miền Bắc. Họ muốn dùng 'bóng ma', 'pháo đài bay' để quay trở lại thời kỳ đồ đá. Với cấu trúc truyện như vậy, nhà văn đã khẳng định tinh thần 'đồng khởi' của dân tộc Việt Nam, với mục tiêu dập tắt cuộc chiến phi nghĩa, tàn bạo của đế quốc Mỹ và đồng minh. Do đó, 'Rừng xà nu' đã trung thực phản ánh tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam. Không ngẫu nhiên khi có người nói rằng: 'Rừng xà nu' là phiên bản rút gọn, tinh luyện của tiểu thuyết 'Đất nước đứng lên'. Tuy nhiên, để hiểu sâu về cấu trúc này, chúng ta thấy 'đồi xà nu' trong câu đầu tiên so với 'rừng xà nu' trong câu thứ hai thiếu đi sự liên kết. Nhà văn đã sử dụng hình ảnh này để phản ánh tinh thần đấu tranh từ cá nhân tự phát đến tự giác cách mạng. Khoảng thời gian và không gian đó chính là lúc người Tây Nguyên nhận thức được quyết tâm mười lăm của Đảng.

Trong thời gian chiến tranh khốc liệt, xà nu vẫn sống sót và phát triển. Điều này nhờ vào tính liên kết và tinh thần đoàn kết của các thế hệ xà nu, những tầng lớp người Tây Nguyên. Trong rừng xà nu 'nối tiếp nhau tới chân trời' đó, Nguyễn Trung Thành nhận ra có ba tầng cây xà nu bện chặt vào nhau để vượt qua bom đạn. Ba tầng cây đó tương ứng với ba thế hệ người Tây Nguyên. Nhà văn tập trung mô tả các tầng cây trưởng thành. Mặc dù bị thương nhưng với sức mạnh lớn, chúng làm mờ vết thương. Những cây xà nu ấy giống như những con chim có lông mao, ưỡn tấm ngực lớn che chở cho làng Xô Man. Tương ứng với cây trưởng thành là thế hệ thanh niên như Tnú và Mai. Bên cạnh cây xà nu trưởng thành là những cây xà nu đại thụ là điểm tựa tinh thần của cánh rừng. Những cây xà nu ấy tương ứng với cụ Mết - người đại diện cho làng Xô Man. Thông qua lời nói của cụ Mết, Nguyễn Trung Thành truyền tải nghị quyết mười lăm của Đảng. Ngoài hai tầng cây trên, còn có những cây xà nu non, nhọn hoắt, kiên cường lao lên bầu trời để tiếp nhận ánh sáng. Đó chính là những thế hệ thiếu niên Xô Man như bé Heng, bé Dít.

Tinh thần đoàn kết toàn dân luôn là vũ khí mạnh nhất mà chúng ta có trong hành trình dựng nước, giữ nước trong suốt bốn ngàn năm lịch sử. Truyện ngắn 'Rừng xà nu' đã khẳng định lại điều này, đồng thời ca ngợi sức sống bất diệt của con người Việt Nam trong cuộc chiến tranh. Do đó, 'Rừng xà nu' xứng đáng là linh hồn của tập 'Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc'. Và Nguyễn Trung Thành là người chiến sĩ trên mặt trận văn chương cách mạng.

Hình tượng cây xà nu - Mẫu 5

Trải qua hơn 120 năm chiến đấu gay go và vĩ đại, dân tộc Việt Nam đã ghi lại biết bao chiến công lừng lẫy, làm rạng danh Tổ quốc, khiến quân thù kinh sợ và thế giới phải ngưỡng mộ. Nhưng để đạt được những chiến công ấy, để đất nước được độc lập, để nhân dân sống trong hòa bình ấm êm, cha ông ta đã phải trả giá bằng rất nhiều máu, mồ hôi và nước mắt. Trong những năm tháng đế quốc Mỹ định tấn công vùng núi rừng Tây Nguyên hiền hòa, đã có một dân tộc anh hùng đứng lên, đối mặt với quân thù. Tác phẩm 'Rừng xà nu' của Nguyễn Trung Thành sâu sắc miêu tả hình ảnh những người con kiêu hùng trong cuộc chiến bảo vệ Tổ quốc, trong đó cây xà nu đóng vai trò quan trọng, biểu tượng cho sức mạnh và phẩm chất cao đẹp của người dân Tây Nguyên.

Nguyễn Trung Thành, tên khai sinh Nguyễn Văn Báu, còn được biết đến với bút danh khác là Nguyên Ngọc, ông sinh năm 1932, quê quán tại huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Ông tham gia quân đội từ năm 1950, khi còn là học sinh trung học, và đã tham gia vào cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ tại Tây Nguyên. Nguyễn Trung Thành là tác giả của nhiều thể loại văn học từ truyện ký, tiểu thuyết đến truyện ngắn và tùy bút,... Các tác phẩm của ông thường mang đậm tinh thần sử thi và cảm hứng lãng mạn, với nội dung tập trung vào hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, cũng như các vấn đề lịch sử quan trọng của dân tộc, đặc biệt là về vùng đất Tây Nguyên nắng gió. Rừng xà nu là một trong những tác phẩm nổi bật trong tập 'Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc', được viết vào năm 1965, thời điểm quân Mỹ Diệm đang tiến công mạnh mẽ vào miền Nam.

Hình ảnh của rừng cây xà nu xuất hiện toàn diện và liên tục suốt tác phẩm, từ đầu mở ra là rừng xà nu rộng lớn và kết thúc cũng là hình ảnh của rừng xà nu vô tận. Không chỉ vậy, hình ảnh cây xà nu còn lan tỏa khắp tác phẩm, xuất hiện hơn 20 lần, tái hiện lại vẻ đẹp đặc trưng của Tây Nguyên và mang theo ý nghĩa biểu tượng về sức sống và vẻ đẹp của những người dân Tây Nguyên.

Với phong cách mô tả thực tế, Nguyễn Trung Thành đã thể hiện hình ảnh của cây xà nu liên tục xuất hiện và gắn bó sâu sắc với cuộc sống của người dân Tây Nguyên, có mặt trong đời sống hàng ngày, lửa xà nu luôn cháy trong nhà, khói xà nu làm bảng học cho Tnú và Mai. Hình ảnh cả cánh rừng xà nu bao quanh làng Xô Man như một vòng tay che chở, giống như người cha che chở cho con của mình, như nhà thơ Tố Hữu đã viết: “Rừng che bộ đội rừng vây quân thù”, tạo ra sự gắn bó và lòng hiếu khách.

Không chỉ xuất hiện trong cuộc sống hàng ngày mà cây xà nu còn tham gia vào những sự kiện quan trọng của dân làng Xô Man. Trong đêm bị giặc bắt giữ, đám lửa xà nu đã cho Tnú chứng kiến cảnh vợ con bị hành hạ, sau đó nhựa xà nu lại làm bếp đốt 10 ngón tay của Tnú như đuốc, kích thích dân làng Xô Man đứng lên đấu tranh giết kẻ thù và giải cứu Tnú. Hình ảnh của cây xà nu cũng trở lại trong đêm Tnú về thăm làng, đuốc xà nu dẫn đường cho người dân tụ tập về nghe cụ Mết kể về cuộc đời của Tnú, tạo ra một không khí thiêng liêng và đậm tính sử thi.

Bằng phong cách tượng trưng, hình ảnh của cây xà nu trở thành biểu tượng cho số phận và phẩm chất của người dân Tây Nguyên. Nguyễn Trung Thành mô tả về cây xà nu tan hoang dưới bàn tay độc ác của quân thù, nhưng cũng tái hiện lại sự kiên cường và lòng dũng cảm của những cây may mắn có thể lành miệng sau thảm họa. Cây xà nu trở thành biểu tượng của sự kiên trì và hy sinh, giống như người dân làng Xô Man phải chịu đựng nhiều mất mát và nỗi đau thương trong cuộc sống và trong cuộc chiến tranh.

Không chỉ là biểu tượng cho số phận của người dân Tây Nguyên, cây xà nu còn là biểu tượng của những phẩm chất cao đẹp của họ. Xà nu đại diện cho lòng yêu tự do, sức mạnh sống mãnh liệt của con người Tây Nguyên, luôn khao khát ánh sáng và có khả năng sinh sôi mạnh mẽ. Hình ảnh này còn tượng trưng cho sự tiếp nối và phát triển của thế hệ, khi mỗi thế hệ mới luôn tiếp bước thế hệ trước, tiến xa hơn trong cuộc cách mạng.

Cây xà nu mang trong mình một sức sống bất diệt, mạnh mẽ đến kinh ngạc, không ngừng vươn lên dù gặp khó khăn. Hình ảnh bất tử của cây xà nu gợi lên hình ảnh của những anh hùng như Tnú, sống mãi trong lòng người dân Tây Nguyên dù đã ra đi, biểu tượng cho sự kiên cường và bất khuất của họ trong cuộc chiến tranh.

Nguyễn Trung Thành đã sử dụng nghệ thuật xây dựng hình tượng một cách tài tình, làm cho hình ảnh cây xà nu hiện lên rõ nét và chân thực. Bằng cách kết hợp hiện thực và lãng mạn, tác giả đã tạo ra vẻ đẹp của cây xà nu, biểu tượng cho vẻ đẹp của con người Tây Nguyên và mở ra cánh cửa vào thế giới của họ, đặc biệt là qua nhân vật Tnú.

Hình tượng cây xà nu - Mẫu 6

Tây Nguyên là đất nước của văn hóa độc đáo và những câu chuyện lịch sử lớn lao. Nguyễn Trung Thành đã đưa vào những tác phẩm của mình tinh thần của vùng đất này, đặc biệt là qua truyện ngắn “Rừng xà nu”. Hình ảnh cây xà nu đã để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm trí người đọc, tượng trưng cho sự kiêu hùng và bất khuất của người dân Tây Nguyên.

Tác phẩm “Rừng xà nu” được ra đời vào mùa hè năm 1965, khi cuộc chiến tranh của Mỹ đang leo thang. Nó được xuất bản trong tập “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc”. Cốt truyện diễn ra tại miền Tây Nguyên, nơi có những con người dũng mãnh, kiên cường và bất khuất.

Trong tác phẩm này, hình ảnh cây xà nu được nhà văn miêu tả một cách liên tục. Xà nu không chỉ xuất hiện ở đầu và cuối truyện mà còn được nhắc đến gần hai mươi lần khác nhau. Cây xà nu trở nên gắn bó với cuộc sống hàng ngày của dân làng, làm nền cho những sự kiện quan trọng và mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc.

Xà nu tham gia vào các sự kiện quan trọng của làng Xô-man, như việc dẫn dắt dân làng vào rừng để lấy giáo mác chuẩn bị cho cuộc kháng chiến. Hình ảnh đuốc xà nu chiếu sáng trong đêm, khói xà nu bao trùm cả làng, và thậm chí nhựa xà nu còn gắn bó với nỗi đau thương của những người dân bị thương trong cuộc chiến tranh.

Nhờ ngòi bút của Nguyễn Trung Thành, hình ảnh cây xà nu đã trở thành biểu tượng vững chắc, đại diện cho sự kiên cường và sự bền bỉ của dân làng Xô Man. Dù phải chịu nhiều tổn thất, rừng xà nu vẫn là nơi gắn kết và bảo vệ cuộc sống của họ.

Bằng cách sử dụng nghệ thuật nhân hóa và tượng trưng, tác giả đã truyền đạt được sự đau thương và mất mát của dân làng Xô Man, đồng thời lên án tội ác của kẻ thù. Hình ảnh của cây xà nu không chỉ tượng trưng cho sự kiêu hùng và bất khuất mà còn đậm chất nghệ thuật và tinh thần sống mãnh liệt trong cảnh đau thương.

Hình ảnh cây xà nu đại diện cho sức sống mạnh mẽ và phẩm chất của người dân Xôman và Tây Nguyên nói chung. Tác giả đã mô tả bằng cách đặc sắc để mang lại cho độc giả cái nhìn sâu sắc về sức sống hoang dã, mãnh liệt của rừng xà nu: “Trong rừng, không có cây nào sinh sôi mạnh mẽ như cây xà nu. Cạnh một cây xà nu mới gãy, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rậm, hình nhọn như mũi tên bắn thẳng lên trời”.

Đau thương kết nối với đau thương, sự sống kế thừa sự sống, và sự sống của cây xà nu là bất diệt, bất tử, không một thế lực nào, không cơn bão bom đạn nào của kẻ thù có thể tiêu diệt được. Giống như một mẫu số nhân “một ngã” thì “bốn năm cây con mọc lên” là một thách thức kiêu hãnh. Như lời của cụ Mết: “Không có cây nào mạnh bằng cây xà nu ở quê hương chúng ta. Cây mẹ gãy, cây con mọc lên, đều kháng chiến đến cùng”.

Thế hệ này gục ngã, thế hệ khác tiếp tục đứng lên thay thế, tiếp tục chiến đấu với kẻ thù. Người Xô man cũng như vậy: anh Xút, bà Nhan hy sinh, thế hệ của Mai và Tnú tiếp tục bước lên và chiến đấu với bom đạn để viết tiếp trang sử của làng. Khi Mai gục ngã, Dít trở thành bí thư chi bộ. Rồi thế hệ của Heng tiếp tục bước lên. Tất cả cùng hòa quyện tạo thành một lực lượng đoàn kết.

Một vẻ đẹp khác của cây xà nu là sự yêu tự do và ham muốn ánh sáng mặt trời. Sự sống của nó chính là việc vươn lên để sống sót. Nguyễn Trung Thành đã mô tả điều này một cách rất sinh động, khiến người đọc cảm thấy rung động trước vẻ đẹp của ánh sáng và mùi thơm. Xà nu rất thích ánh sáng và không khí tự do: “Nó nảy lên rất nhanh để chạm vào ánh nắng, ánh nắng chiếu từ trên cao, bao phủ bởi những tia sáng lớn thẳng và rất nhiều hạt bụi vàng bay ra từ nhựa cây thơm mát màng”. Đó là lời gọi của tự do. Giống như Tnú và dân làng Xô-man, họ yêu tự do và ánh sáng, và họ quyết tâm bảo vệ tự do đó bằng vũ khí.

Trong rừng xà nu còn tồn tại những cây khác mạnh mẽ, không khuất phục trước bão tuyết, bom đạn của kẻ thù: “Có những cây xà nu vươn cao, cành lá dày đặc như những chú chim to lớn, đạn bom không thể giết chúng. Những vết thương nhanh chóng lành trên cơ thể cường tráng của chúng. Ba năm nay, rừng xà nu đã cung cấp sự bảo vệ cho cả làng.” Hình ảnh này của cây rừng xà nu gợi nhớ đến cụ Mết, sức sống của Tnú, và Dít...

Kia là vẻ đẹp của bức tường đồng bền vững, tấm lá thép hùng mạnh của làng Xô man. Vì thế suốt năm năm chưa có cán bộ nào bị địch bắt hoặc hy sinh trong rừng làng này. Bởi rừng xà nu đã tạo ra vẻ đẹp “Rừng bao che đội quân, bảo vệ thôn quê”. Tất cả tụ họp tạo thành một đội ngũ vững mạnh liên tiếp chạy tới chân trời.

Tương đương với vẻ đẹp của rừng xà nu là vẻ đẹp của con người Xô-man kiêu hãnh không khuất phục. Ngoài ý nghĩa thực tế, rừng Xà Nu còn biểu hiện sức sống mãnh liệt của nhân dân các dân tộc Tây Nguyên. Có lẽ đó là vẻ đẹp của ông Mết, người truyền bá và giữ lửa tinh thần cách mạng với nguyên tắc rạng rỡ “Họ cầm súng, ta cầm giáo”. Là vẻ đẹp của anh hùng Tnú với ý chí kiên cường kiềm chế nỗi đau để biến thành sức mạnh khích lệ. Là vẻ đẹp của Dít với đôi mắt sáng ngời, bình tĩnh, sau khi Mai mất, Dít nhanh chóng trưởng thành, nhanh chóng trở thành bí thư chi bộ cùng ông Mết dẫn dắt dân làng Xô Man đánh đuổi địch. Vẻ đẹp của bé Heng, thế hệ xà nu trẻ, chưa trưởng thành nhưng tinh thần đã “sắc bén như những mũi lê”…

Có thể nói hình ảnh xà nu nổi bật khắp tác phẩm, câu chuyện bắt đầu với vẻ đẹp mãnh liệt của cuộc sống giữa nỗi đau mất mát để kết thúc với hình ảnh hùng vĩ của sự thách thức. Bên cạnh “bốn năm cây xà nu đã bị đánh đổ đã có vô số cây con đang mọc lên”. Mới chỉ mọc lên nhưng ý chí chiến đấu lại vô cùng mãnh liệt “Có những cây mới nảy mầm từ lòng đất sắc bén như những mũi lê”.

Tóm lại, hình ảnh xà nu là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Trung Thành. Nó được sử dụng như một biểu tượng gợi cho người đọc suy nghĩ về con người Tây Nguyên yêu tự do, đầy sức sống, kiên cường không khuất phục, trung thành với Cách mạng. Như thế là hình ảnh cây xà nu đã được tác giả truyền đạt rất nhiều ý nghĩa mới mẻ, phong phú về mặt thẩm mỹ và nhân sinh, trở thành linh hồn của tác phẩm. Vì vậy, tác giả đã chọn cho tác phẩm của mình một cái tên thật ý nghĩa: “Rừng xà nu”.

Hình ảnh cây xà nu - Mẫu 7

Truyện ngắn Rừng xà nu được tác giả viết vào khoảng giữa năm 1965, lúc cuộc đối đầu giữa nhân dân miền Nam với quân Mỹ - ngụy trở nên căng thẳng, gay go. Tác giả đã thông minh kết hợp nỗi đau mất mát của Tnú với nỗi đau chung của dân làng. Họ đau khổ vì mất quê hương, mất đi tự do của mình và đó cũng là nguồn cảm hứng cho phong trào chiến đấu của dân làng Xô man. Chiến tranh khốc liệt như một thử thách, để kiểm tra phẩm chất của con người Tây Nguyên. Càng gian khổ, họ càng mạnh mẽ, kiên cường.

Câu chuyện về tình yêu nước của mỗi thế hệ dân làng Xô man được kể qua giọng điệu trầm ổn của cụ Mết. Cụ là người già đã sống lâu ở đất đó. Cụ đã chia sẻ với mảnh đất và con người nơi đây những khó khăn, mất mát và cả đau khổ. Tác giả đã tinh tế tạo ra một số hình tượng đại diện cho các thế hệ dân làng Xô man trong cuộc chiến chống lại quân thù: từ cụ Mết đến Tnú, rồi đến Mai và Dít, Heng...

Nhà văn đã chọn rừng xà nu làm bối cảnh chính cho câu chuyện bởi vì cây xà nu và người dân Tây Nguyên có nhiều điểm tương đồng. Xà nu là loại cây cao lớn, có sức sống bền bỉ đến lạ thường. Loài cây đó mang lại sức sống mạnh mẽ giống như người dân Tây Nguyên vậy.

Mở đầu câu chuyện, người đọc dường như bị hút vào cảnh tượng hoang tàn, tan tác của rừng xà nu khi mỗi ngày cánh rừng đều bị mưa bom bão đạn của quân thù tàn phá, nhưng trái ngược với những mất mát đó là hình ảnh của những cây xà nu kiên cường, bất khuất, những thế hệ cây con vẫn mọc lên xanh tốt mặc cho rừng xà nu đầy thương tích. Có những cây bị chặt đứt ngang thân, đổ như một trận bão.

Ở những vết thương, nhựa chảy ra, đầy đặn, thơm ngát, lấp lánh dưới ánh nắng mùa hè gay gắt, sau đó dần dần trở nên đen đặc và cứng lại, trộn lẫn thành những cục máu lớn' cũng có khi 'có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người lại bị đại bác chặt đứt làm đôi. Ở những cây đó, nhựa vẫn còn chảy, dầu vẫn còn lỏng, vết thương không lành được, cứ loét mãi, năm mười hôm thì cây chết. Nhưng cũng có những cây vượt lên cao hơn đầu người, cành lá um tùm như những con chim đã lên lông, lông vũ. Đạn đại bác không thể giết chúng, những vết thương của chúng mau lành như trên một thân thể mạnh mẽ. Chúng phục hồi rất nhanh, thay thế những cây đã ngã.

Tác giả đã làm xúc động trái tim độc giả bằng những dòng văn đầy cảm xúc kết hợp với lòng kính trọng sâu sắc dành cho cây xà nu mạnh mẽ cũng như cho người dân làng Xô man. Bằng những từ ngữ của mình, tác giả đã đưa độc giả đi sâu vào rừng xà nu, để cảm nhận từng vết thương mà cây xà nu phải chịu đựng hàng ngày. Bằng tình yêu, tác giả đã làm hồn cho rừng xà nu trở thành những chiến sĩ dũng cảm, đang vẻn vẹn bảo vệ người dân làng Xô man ngày đêm.

Dù máu đã đổ, dù tính mạng có nguy hiểm, những chiến sĩ dũng cảm vẫn luôn trung thành, không bao giờ thay đổi. Dưới bàn tay tài năng của Nguyễn Trung Thành, rừng xà nu như được hồi sinh, nó trở nên sống động, phát sáng ánh sáng của riêng mình. Rừng xà nu là biểu tượng của người dân làng Xô man và cả dân tộc Tây Nguyên, kiên cường, bất khuất và trung thành.

Làng Xô man, nơi tác giả dẫn độc giả đến, nằm trong tầm ngắm của quân địch, cuộc sống ở đây luôn đầy nguy hiểm, cái chết trở nên bình thường. Rừng xà nu không chỉ là biểu tượng của sự đẹp đẽ mà còn là biểu tượng của sức sống bền bỉ và kiên cường được thiên nhiên ban tặng. Trong hàng vạn cây xà nu, không có cây nào không bị tổn thương, nhưng chúng vẫn kiên cường đứng vững trước mưa bom đạn. Trong cánh rừng rộng lớn, có hàng ngàn cây xà nu đang cùng nhau đấu tranh chống lại quân địch, giống như những thế hệ yêu nước đang trưởng thành trong làng Xô man như Dít, Heng.

Tác giả Nguyễn Trung Thành đã đề cập hai lần đến hình ảnh của rừng xà nu. Câu chuyện mở đầu và kết thúc bằng hình ảnh của rừng xà nu, khiến cho độc giả có những suy tưởng riêng về các nhân vật và về làng Xô man hùng mạnh. Sức mạnh của những cây xà nu cũng chính là sức mạnh của tinh thần đoàn kết, của sức sống kiên cường của người dân Tây Nguyên và của dân tộc Việt Nam.

Rừng xà nu quen thuộc đã trở thành biểu tượng của cuộc sống đầy đau thương nhưng kiên cường và bất khuất. Từ biểu tượng của thiên nhiên, rừng xà nu mở rộng thành biểu tượng của cuộc sống con người. Cây xà nu hiện diện trong đời sống hàng ngày của người dân làng Xô man và dường như đã trở thành phần không thể thiếu trong mỗi trái tim con người ở đây, nơi ngọn lửa xà nu cháy rực giữa mỗi ngôi nhà, trong đống lửa lớn giữa làng; nhựa xà nu cháy sáng trên đuốc giữa đêm tối, khói xà nu đen kịt trên bảng giảng của anh Quyết, nơi Tnú và Mai học chữ... Cây xà nu đã trở thành một phần của cộng đồng làng.

Trong cuộc họp chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa, cụ Mết và dân làng đã cùng nhau vào rừng để lấy giáo mác dưới ánh sáng của đuốc xà nu. Ánh sáng ấy như một lối chỉ dẫn dân làng đến gần hơn với cách mạng, với chiến thắng. Mỗi đêm, đuốc xà nu thắp sáng bóng đêm để dân làng chuẩn bị vũ khí cho cuộc kháng chiến. Kẻ thù tàn ác đã dùng dầu xà nu để đốt cháy mười ngón tay của Tnú, và đám lửa đó đã làm dân làng vui mừng khi phát hiện ra xác của bọn phản loạn, kẻ hại dân.

Nhựa sống của rừng xà nu đã truyền đến tất cả người dân Xô man. Họ luôn mạnh mẽ, luôn sẵn sàng đối mặt với mọi thách thức từ quân thù. Họ luôn đoàn kết như những lứa xà nu, từ cụ già đến trẻ con. Nhựa sống đó là nguồn sinh lực giúp dân làng chiến đấu và mơ ước về một tương lai tươi sáng.

Nguyễn Trung Thành đã mô tả một cách xuất sắc về cây xà nu, biểu tượng của tinh thần chiến đấu không khuất phục của người dân Tây Nguyên. Loài cây ấy được hồi sinh mãi mãi, không bao giờ chịu thua trước khó khăn, khiến kẻ thù phải kính nể. Chắc chắn rằng cây xà nu sẽ tồn tại mãi mãi trong trái tim của độc giả.

Phân tích Rừng xà nu - Mẫu 8

Đọc truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, một tác phẩm đặc biệt về cuộc chiến chống lại đế quốc Mĩ của nhân dân Tây Nguyên, ta thấy hình tượng xà nu đầy ý nghĩa, phản ánh tinh thần sống của tác phẩm. Xà nu không chỉ là biểu tượng của sự sống, mà còn là tinh thần của tác phẩm.

Nguyễn Trung Thành có mối liên kết sâu sắc với vùng Tây Nguyên. Tác giả muốn kỷ niệm tình cảm ấy trong câu chuyện về làng Xô Man đấu tranh chống lại Mỹ với những bản ngã, những cuộc sống đẹp đẽ, bắt nguồn từ cuộc chiến đấu đầy cam go với kẻ thù xâm lược. Tất cả cảm xúc đó được thể hiện trong truyện ngắn Rừng xà nu.

Tác phẩm bắt đầu bằng việc tập trung tái hiện rừng xà nu bên “dòng nước lớn ở đầu làng” và “nằm trong tầm ngắm của đồn giặc”: “Làng nằm trong tầm ngắm của đồn giặc. Kẻ thù bắn hàng ngày, hai lần hoặc sáng sớm và chiều tối, hoặc đứng bóng tối, hoặc nửa đêm đến sáng. Đạn thường rơi vào đồi xà nu bên cạnh con nước lớn”.

Cây xà nu gắn liền với người dân Tây Nguyên. Truyện mở ra một cuộc đụng độ lịch sử quyết liệt giữa làng Xô Man với Mỹ - Diệm. Rừng xà nu cũng nằm trong cuộc đụng độ đó. Từ cảnh tượng thực tế, tự nhiên, hình ảnh xà nu đã trở thành một biểu tượng. Xà nu xuất hiện với tư thế của sự sống đối mặt với cái chết, sự tồn tại đối mặt với sự hủy diệt. Cách mở đầu của câu chuyện thật gọn gàng, súc tích mà vẫn trang trọng.

Rất nhiều lần tác giả nhắc đến hai chữ “xà nu” (rừng xà nu, đồi xà nu, gốc xà nu, cây xà nu, lửa xà nu, khói xà nu, nhựa xà nu..). Xà nu trở thành linh hồn của làng Xô Man, của Tây Nguyên và cao hơn, trở thành hình tượng đại diện cho chính Tây Nguyên. Mỗi đặc điểm của xà nu mà tác giả nhắc tới đều có thể hiểu theo ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng cho con người Tây Nguyên.

Khi phân tích tổng quan, Nguyễn Trung Thành phát hiện rằng: “Cả rừng xà nu hàng vạn cây không cây nào là không bị thương”. Bằng cách quan sát cận cảnh, từng cây xà nu, tác giả đã chứng kiến nỗi đau của xà nu: “Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân, đổ ào ào như một trận bão. Tại chỗ vết thương, nhựa trào ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh dưới ánh nắng hè gay gắt”. Rồi “Có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người bị đạn đại bác chặt đứt làm đôi. Ở những cây đó, nhựa còn trong, chất dầu còn loãng, vết thương không lành được, cứ loét mãi ra, năm mười hôm sau thì cây chết”. Các từ ngữ: vết thương, cục máu lớn. Loét mãi ra, chết... là những từ ngữ diễn tả nỗi đau của con người. Nhà văn đã mang nỗi đau của con người để diễn đạt cho nỗi đau của cây và ngược lại.

Lũ giặc di chuyển trong rừng như những con hổ mập mạp, đội mũ đỏ máu, lưỡi lê dính máu. Làng Xô Man chịu đựng sự áp bức dữ dội. Mọi người bị ép vào nhà ưng, đồng bào bị đầu chặt, cổ treo, tiếng cười đầy ác ôn, tiếng roi vang vút, tiếng đạn kinh hoàng, tiếng gậy sắt đập xuống những thân thể...

Tuy nhiên, tác giả không để cây xà nu chìm trong nỗi đau yên lặng. Nhà văn đã nhận thấy sức mạnh sống mãnh liệt của cây xà nu, một sức mạnh không ngại bom đạn: “Trong rừng, hiếm có loại cây sống khỏe mạnh như thế”. Điều này là cơ sở cho cây xà nu vượt qua ranh giới giữa sự sống và cái chết. Sự sống tồn tại giữa sự tàn phá.

“Bên cạnh một cây xà nu mới gục ngã đã có bốn năm cây con mọc lên”. Tác giả sử dụng sự đối lập (gục ngã - mọc lên; một - bốn năm) để khẳng định một mong ước thực của sự sống. Cây xà nu đã tự đứng dậy với sức mạnh sống mãnh liệt của nó: cây con mọc lên, nhọn như mũi tên lao thẳng lên bầu trời'. Xà nu đẹp đẹp một cách hoang dại nhưng cũng rất hùng vĩ. Xà nu không chỉ tự bảo vệ bản thân mà còn bảo vệ sự sống, bảo vệ làng Xô Man: “Như vậy hai ba năm nay, rừng xà nu mở rộng ngực để bảo vệ làng”. Hình tượng xà nu chứa đựng tinh thần can đảm, một tư duy kiêu hãnh của vị trí đứng đầu trong cuộc chiến tranh. Hình ảnh cánh rừng xà nu “mở rộng ngực để bảo vệ làng' tạo ra một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ mang lại nguồn cảm hứng sử thi phong phú. Điều đặc biệt của đoạn văn là nhà văn đã mô tả rừng xà nu như một sinh thể sống, hòa mình với tinh thần mạnh mẽ của con người Tây Nguyên và làng Xô Man cụ thể.

Trong việc mô tả rừng xà nu, cây xà nu, nhà văn đã sử dụng kỹ thuật 'nhân hóa' như một phép tu từ chủ đạo. Tác giả luôn dùng nỗi đau và vẻ đẹp của con người làm tiêu chuẩn để nói về xà nu, biến xà nu trở thành một biểu tượng cho con người, một biểu tượng của sự mạnh mẽ và kiên cường của Tây Nguyên. Ngược lại, khi miêu tả con người, tác giả thường so sánh với xà nu. Cụ Mết có bộ ngực “căng như một cày xà nu lớn”, tay “sần sùi như vỏ cây xà nu”. Cụ Mết chính là cây xà nu cổ thụ hội tụ tất cả sức mạnh của rừng xà nu.

Các thế hệ con người trong làng Xô Man cũng tương ứng với các thế hệ cây xà nu. Tnú mạnh mẽ như một cây xà nu đã được rèn luyện trong đau khổ, trưởng thành trong thách thức với sức mạnh và ý chí phi thường, giống như xà nu mạnh mẽ phóng lên dưới ánh mặt trời. Heng là hạt giống xà nu đang được các thế hệ xà nu truyền đạt những phẩm chất cần thiết để sẵn sàng thay thế trong cuộc chiến khốc liệt có thể kéo dài “năm năm, mười năm hoặc cả thời gian dài hơn nữa”.

Trong sự liên tục vô hạn, hình tượng cư dân làng Xô Man đã được khắc họa từ rừng xà nu, cây và con người tương đồng, tỏa sáng, tôn vinh lẫn nhau. Cây xà nu thích sáng, giống như dân làng yêu thích tự do. Cây chịu đau đớn, cũng như dân làng trải qua bao bi thương. Nếu cây có sức sống mạnh mẽ, bất diệt, thì con người trước mọi đau đớn cũng không chịu khuất phục. Không có sức tàn ác nào có thể tiêu diệt được xà nu, cũng như cư dân làng Xô Man kiên cường và vững bền trước mọi thách thức để chiến đấu và chiến thắng.

Để miêu tả hình tượng rừng xà nu, ngoài việc nhân hóa, tác giả sử dụng nguồn cảm hứng từ sử thi với nhiều kỹ thuật thường thấy trong các bài thơ anh hùng. Trong truyện, tác giả đề cập đến xà nu không dưới 20 lần. Sự sử thi của câu chuyện không thể trở nên chính thống nếu thiếu đi hình ảnh xà nu được mô tả từ nhiều góc độ, được lặp lại nhiều lần như vậy. Xà nu xuất hiện ở mọi nơi, mọi lúc trong cuộc sống, trong cuộc chiến của con người. Lửa xà nu làm nấu cơm. Đuốc xà nu soi đường cho Dít giã gạo, soi đường cho dân làng vào rừng lấy giáo mác. Gỗ xà nu làm bảng để học chữ. Mười đầu ngón tay Tnú bị tẩm dầu xà nu đốt cháy như mười bó đuốc lớn, để rồi “cả rừng xà nu ồn ào rung lên”. Xà nu tham gia vào cuộc sống, xà nu tham gia vào những sự kiện quan trọng của con người. Xà nu mang hơi thở của sử thi và bản sắc Tây Nguyên rất rõ ràng. Những lớp ý nghĩa khác nhau được độc giả nhận biết qua hình tượng rừng xà nu chính là nhờ cách viết kể chuyện, mô tả, gợi hình ảnh của tác giả.

Câu văn mở đầu được lặp lại ở cuối tác phẩm (đứng trên đồi xà nu vô cùng hùng vĩ, mạnh mẽ và bất diệt, hiện ra sự bất diệt, mạnh mẽ và hùng vĩ của con người Tây Nguyên cũng như con người Việt Nam trong cuộc chiến chống Mỹ cứu nước to lớn. Ấn tượng cuối cùng trong ký ức của người đọc chính là hình ảnh toàn cảnh của cánh rừng xà nu mạnh mẽ đó.

.............

Tải file tài liệu để xem thêm bài văn phân tích rừng xà nu