Bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương truyền tải thông điệp quý báu về vai trò của người phụ nữ trong xã hội truyền thống.
Mytour sẽ cung cấp Mẫu văn lớp 7: Đánh giá về hình ảnh của người phụ nữ trong tác phẩm Bánh trôi nước, bao gồm dàn ý và 9 mẫu văn. Hãy cùng theo dõi ngay dưới đây.
Kế hoạch phân tích hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước
I. Bắt đầu
- Tổng quan về Hồ Xuân Hương và bài thơ “Bánh trôi nước”.
- Giới thiệu nội dung cần phân tích: hình ảnh người phụ nữ trong bài “Bánh trôi nước”.
II. Phần chính
1. Nét đẹp của người phụ nữ về mặt bên ngoài
- Hình ảnh ẩn dụ: “bánh trôi” để chỉ người phụ nữ.
- Vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ được mô tả: “vừa trắng lại vừa tròn” thể hiện một thân hình khá đầy đặn, da trắng hồng. Đó là tiêu chuẩn của vẻ đẹp người phụ nữ trong xã hội truyền thống.
2. Định mệnh và đẹp tâm hồn của người phụ nữ
- Định mệnh của người phụ nữ:
- “Bảy nổi ba chìm”: cuộc sống gian nan, đầy gian khổ.
- “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nạn”: số phận bị ràng buộc bởi người khác, không tự do tự quyết. (Theo cha ở nhà, lấy chồng theo chồng, chồng chết theo con).
- Vẻ đẹp tinh thần của người phụ nữ:
“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”: Dù cuộc sống gian khó, đầy gian nan nhưng người phụ nữ vẫn giữ được tấm lòng trung thành, son sắc và không thay đổi.
=> Dù cuộc đời có gian truân, thì người phụ nữ vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp.
III. Kết luận
Đánh giá lại về hình ảnh của người phụ nữ trong bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương.
Hình tượng của người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 1
Một trong những nhà thơ nữ nổi tiếng của văn học Việt Nam thời Trung đại là Hồ Xuân Hương. Bài thơ Bánh trôi nước là một tác phẩm xuất sắc của bà:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Bài thơ miêu tả hình ảnh bánh trôi nước, nhưng ý muốn ẩn dụ về người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa. Không chỉ là vẻ đẹp bề ngoài mà còn về số phận, cuộc đời.
Họ có ngoại hình “vừa trắng lại vừa tròn” - theo quan niệm xưa thì người phụ nữ đẹp thường có thân hình đầy đặn, trắng sáng. Hồ Xuân Hương miêu tả cách làm bánh trôi như là luộc bánh trong nước, khi bánh nổi lên mặt nước là đã chín. Nhân bánh thường được làm từ đường phên. Bánh có thể rắn hoặc nát tùy thuộc vào tay người làm có khéo léo. Nhưng thực tế, nhà thơ muốn nói về số phận bạc mệnh của người phụ nữ. Cụm từ “thân em” thường xuất hiện trong ca dao:
“Thân em giống như quả bần trôi
Gió thổi sóng dồn biết cuốn đi đâu?”
Hoặc:
“Thân em như tấm lụa hồng
Phất phơ giữa chợ đâu biết thuộc về ai?”
Trong câu đối, “thân em” ám chỉ đến số phận của người phụ nữ, phụ thuộc và bất hạnh. Tác giả sử dụng thành ngữ “bảy nổi ba chìm” để nêu bật một cuộc sống đầy biến động, gặp nhiều khó khăn. Câu thơ “rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn” biểu hiện người phụ nữ không kiểm soát được cuộc đời, phụ thuộc vào người khác. Theo truyền thống xưa, người phụ nữ sẽ phải tuân thủ quy tắc gia trưởng, lấy chồng theo ý cha, chồng mất theo con. Rõ ràng, họ phải sống dưới sự kiểm soát của đàn ông, không có quyền tự do. Tuy nhiên, tâm hồn cao quý của người phụ nữ vẫn giữ được vẻ đẹp: “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”. Tâm hồn trong sáng, đẹp đẽ của người phụ nữ vẫn được bảo vệ.
Có thể khẳng định, bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương là một lời nói đồng cảm, hiểu biết đến người phụ nữ.
Tư tưởng về người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 2
Hồ Xuân Hương là một trong những nhà thơ nữ đáng chú ý nhất trong văn học Việt Nam thời Trung đại. Bài thơ nổi tiếng của bà, “Bánh trôi nước”, đã mô tả hình ảnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Nhà thơ đã sử dụng hình ảnh của chiếc bánh trôi để ẩn dụ về vẻ đẹp của người phụ nữ. Cụm từ “vừa trắng lại vừa tròn” gợi lên hình ảnh một thân hình đầy đặn, với làn da trắng hồng. Đây được xem là tiêu chuẩn vẻ đẹp của phụ nữ trong xã hội xưa.
Mặc dù có ngoại hình xinh đẹp, nhưng số phận của họ lại không được hạnh phúc. Việc bắt đầu bài thơ với cụm từ “thân em” - như trong ca dao:
“Thân em như giếng giữa đường
Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân.”
Hoặc như:
“Thân em như quả bần trôi
Gió thổi sóng dồi biết cuốn đi đâu.”
Đó như là một than thở về cuộc sống hồng nhan nhưng đầy gian truân của người phụ nữ. Không chỉ dừng lại ở đó, Hồ Xuân Hương còn sử dụng thành ngữ “bảy nổi ba chìm” để nêu bật một cuộc đời đầy biến động, gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt là câu thơ “rắn nát mặc dầu tay kẻ nạn” đã nói lên số phận phụ thuộc vào người khác, không được tự do quyết định. Tuy nhiên, dù gặp nhiều khó khăn, người phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương vẫn giữ được tấm lòng cao quý: “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”. Mặc dù cuộc sống gian khó, họ vẫn giữ được lòng trung thành, son sắc và không đổi thay. Hình ảnh người phụ nữ hiện lên với đầy đủ vẻ đẹp từ bên ngoài đến tận tâm hồn.
Như vậy, bài thơ “Bánh trôi nước” đã thể hiện sự trân trọng đối với vẻ đẹp và phẩm chất trong trắng của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa. Đồng thời, tác giả cũng thể hiện lòng thương cảm cho số phận của họ.
Tư tưởng về người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 3
Ruột trong trắng, vỏ ngoài thì đen”
Câu ca dao phổ biến đã làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ, kết hợp giữa vẻ đẹp bên ngoài và phẩm chất bên trong. Nhà thơ Hồ Xuân Hương - người được biết đến như bà Chúa thơ Nôm - đã sáng tác những bài thơ tuyệt vời để mô tả vẻ đẹp của người phụ nữ trong bài “Bánh trôi nước”. Mặc dù khác biệt với câu ca dao về việc đánh giá cao vẻ đẹp ngoại hình và tâm hồn, nhưng trong thơ của Hồ Xuân Hương, chúng ta vẫn thấy được sự nổi bật của vẻ đẹp tâm hồn. Người phụ nữ hiện lên với tấm lòng chung thủy và tinh tế:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Trong bài thơ, vẻ đẹp của người phụ nữ được phản ánh qua hình ảnh của bánh trôi nước. Tác giả chọn những chi tiết đặc biệt để mô tả đặc điểm của bánh trôi, từ đó nêu bật vẻ đẹp của người phụ nữ. Sau khi miêu tả về hình thể “vừa trắng lại vừa tròn”, tác giả tập trung vào vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong những câu thơ tiếp theo.
Hành trình vẻ đẹp qua lênh đênh: “Bảy nổi ba chìm với nước non”. Thành ngữ “Ba chìm bảy nổi” mô tả sự lênh đênh của cuộc đời, được Hồ Xuân Hương sáng tạo thông qua biện pháp đảo ngữ, tạo ra hình ảnh ấn tượng “Bảy nổi ba chìm”. “Nước non” gợi lên hoàn cảnh sống và cuộc sống của người phụ nữ, một cuộc đời lênh đênh, chìm nổi. Họ không chỉ phải chịu kiếp sống lệ thuộc, mà còn không thể kiểm soát cuộc đời mình: “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”. Trong xã hội phong kiến, khi chế độ nam quyền trỗi dậy, người phụ nữ không có tiếng nói của riêng mình, phải tuân thủ nguyên tắc lễ giáo: “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử”. Do đó, họ luôn phải sống dưới sự kiểm soát của người khác. Giống như chiếc bánh trôi, số phận của họ cũng phụ thuộc vào sự khéo léo của người nắn bánh, giống như câu ca dao xưa:
“Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”
Tuy nhiên, trong những thách thức và bất công, vẻ đẹp của người phụ nữ được làm nổi bật: “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”. Dù cuộc đời rất khó khăn và không công bằng, người phụ nữ vẫn giữ nguyên tấm lòng trung thành và son sắt. Câu thơ cuối cùng để lại ấn tượng sâu sắc về vẻ đẹp toàn diện của người phụ nữ vượt qua mọi khó khăn của cuộc đời.
Qua vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ, “Bánh trôi nước” trở thành một tác phẩm đầy lòng nhân đạo. Đằng sau vẻ đẹp là cái nhìn đồng cảm, xót xa của Hồ Xuân Hương về những thân phận lênh đênh, bấp bênh, đồng thời thể hiện sự trân trọng, ngợi ca, và ca ngợi vẻ đẹp tinh thần của họ. Trong bối cảnh xã hội phong kiến với chế độ nam quyền và thiết lập “trọng nam khinh nữ”, những giá trị này càng trở nên quan trọng hơn.
Bằng cách sử dụng ngôn từ đơn giản, bài thơ “Bánh trôi nước” vinh danh vẻ đẹp tinh thần trong sáng, trung thành của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Thông qua việc tôn vinh một món ăn dân dã, phổ biến trong văn hóa dân gian, chúng ta thấy được lòng trọng trọng, sự đồng cảm với thân phận của người phụ nữ: “Thiếu một bàn tay, một tâm hồn phụ nữ dân dã như bà, dễ thường như cái bánh trôi chưa vào được văn học”
Hình ảnh của phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 4
Hồ Xuân Hương là một trong số ít các nữ sĩ có nhiều tác phẩm được phổ biến trong dân gian. Các tác phẩm của bà thường tập trung vào việc mô tả và cảm nhận về vẻ đẹp cũng như số phận của phụ nữ trong xã hội cũ. Bánh trôi nước là một ví dụ.
Bài thơ này có hai lớp ý nghĩa chính, lớp ý nghĩa thực là mô tả về bánh trôi nước và cách làm một món ăn giản dị, phổ biến này. Tuy nhiên, điều mà Hồ Xuân Hương muốn nói đến không chỉ dừng lại ở đó mà còn sâu xa hơn, ẩn chứa về vẻ đẹp và số phận của phụ nữ.
Ban đầu, họ là những người có vẻ đẹp về hình thể:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn”
Về hình dạng, họ mang trong mình vẻ đẹp “trắng”, “tròn” gợi lên sự tròn đầy, phúc hậu. Trong quan niệm dân gian xưa, người phụ nữ đẹp là người phụ nữ có gương mặt tròn như mặt trăng, làn da trắng hồng, người đậm đà, đây chính là tiêu chuẩn vẻ đẹp của người phụ nữ xưa. Và em mang đầy đủ những vẻ đẹp đó. Câu thơ vang lên đầy tự hào, khẳng định giá trị, vẻ đẹp của bản thân. Trắng ở đây không chỉ dùng để nói về làn da hồng hào, trắng trẻo, mà trắng còn dùng để chỉ phẩm chất trong sáng, thuần khiết của người con gái. Câu thơ kết hợp với quan hệ từ tăng tiến “vừa …vừa” càng nhấn mạnh, làm nổi bật hơn nữa vẻ đẹp của người phụ nữ.
Trong xã hội cũ, chúng ta biết rằng, số phận của người phụ nữ vô cùng bất hạnh, chìm nổi, họ không được tự quyết định số phận của mình. Trong bài thơ này, Hồ Xuân Hương cũng đã phản ánh chân thực số phận bất hạnh ấy: “Bảy nổi ba chìm với nước non/ Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”. Nhưng dù cảnh ngộ có bất hạnh đến đâu, thì người con gái, người phụ nữ vẫn giữ trong mình tấm lòng thủy chung, sắt son:
“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Với ngôn từ giản dị, trong sáng, giàu sức gợi cảm, gần gũi với văn học dân gian, Hồ Xuân Hương đã gửi gắm niềm cảm thông sâu sắc với số phận bất hạnh của người phụ nữ. Đồng thời thông qua hình ảnh ẩn dụ bánh trôi nước, tác giả cũng khẳng định, ngợi ca, trân trọng vẻ đẹp hình thức và phẩm chất của họ.
Hình ảnh của phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 5
Hình ảnh của những người phụ nữ Việt Nam từ lâu đã trở thành một nguồn cảm hứng vô tận cho thi ca, nhạc và họa. Trong những tác phẩm văn học nói về người phụ nữ, những bài thơ tiêu biểu không thể không nhắc đến “Bà chúa thơ Nôm” - Hồ Xuân Hương. Bà được coi là nhà thơ của người phụ nữ, và minh chính cho nhận định đó là bài thơ “Bánh trôi nước”.
Bài thơ là một bài thơ vịnh vật, được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. Bề nổi của bài thơ là vịnh về một món ăn dân giã, quen thuộc trong dân gian, còn nghĩa chìm sâu trong chiếc bánh trôi đó là vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.”
Hai tính từ miêu tả “trắng” và “tròn” đã khơi gợi về vẻ đẹp bên ngoài của người phụ nữ. Vẻ trắng trẻo, nét tròn đầy bắt mắt, tràn đầy sức sống và chứa đựng bao khát khao rạo rực của người phụ nữ. Đó là một nét đẹp phúc hậu, tâm hồn hồn nhiên thuần khiết, mang quan niệm và cốt cách Việt. Ở câu thơ thứ hai, thông qua cách nói khi luộc bánh trôi, tác giả đã sử dụng thành ngữ “Ba chìm bảy nổi” nhưng đảo câu thành ngữ cho vế “chìm” nằm ở cuối câu, ý thể hiện cho sự long đong, lận đận và cơ cực của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Tuy nhiên có lẽ ít ai thấy được đằng sau sự long đong và cơ cực ấy lại chính là vẻ đẹp của sự tần tảo, chịu thương chịu khó và đức tính hi sinh của người phụ nữ Việt Nam. Đó là một nét đẹp đẹp truyền thống từ bao đời nay. Ở hai câu thơ cuối, nối tiếp mạch thơ về số phận người phụ nữ, ý thơ đã tập trung vào việc khẳng định phẩm chất quý báu và sự sống cong của mỗi người phụ nữ theo quan niệm đạo đức phong kiến. Vẻ đẹp “tấm lòng son” ở đây chính là biểu tượng cho sự thủy chung son sắt.
Từ xa xưa cho đến ngày nay, đạo tam tòng tứ đức đặt nặng một phẩm chất quý báu cho người phụ nữ khi kết hôn là sự thủy chung, điều này được xã hội coi trọng và tôn trọng. Tác giả Hồ Xuân Hương đã khẳng định vẻ đẹp thủy chung của người phụ nữ với thái độ tự tin và tự hào. Dù hoàn cảnh và số phận của người phụ nữ có dâng trào, lận đận, và phụ thuộc đến mấy nhưng họ luôn giữ được tấm lòng thủy chung rực rỡ. Qua mỗi câu thơ, nhà thơ lại gợi lên cho độc giả cảm nhận một vẻ đẹp khác của người phụ nữ, những vẻ đẹp đó rất đặc trưng cho vẻ đẹp truyền thống của phụ nữ Việt Nam. Chỉ bằng hình ảnh bánh trôi nước, dưới ngòi bút tài hoa, tinh tế của Hồ Xuân Hương, từng vẻ đẹp của người phụ nữ đã hiện ra.
Qua bài thơ “Bánh trôi nước” Hồ Xuân Hương đã tôn vinh, khẳng định về cả vẻ đẹp hình thức và phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam. Tạo ra cho độc giả một cái nhìn mới về vẻ đẹp hoàn mỹ của người phụ nữ. Đồng thời tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ với một thái độ tự tin rõ ràng.
Hình ảnh của người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 6
Ở Việt Nam, hình ảnh của người phụ nữ không chỉ hiện diện qua những trang sử hào hùng mà còn là nguồn cảm hứng sáng tạo không giới hạn cho thi ca, nhạc và họa. Trong những bài văn về người phụ nữ, “bà chúa thơ Nôm” Hồ Xuân Hương có thể xem như là nhà thơ của phụ nữ.
Phần lớn các bài thơ mà bà viết là về người phụ nữ hoặc qua đó thể hiện quan điểm của nữ sĩ. Điều đáng chú ý là đến với thơ của Hồ Xuân Hương, nhà thơ không bao giờ nhập vai vào nhân vật trữ tình mà trực tiếp thể hiện tiếng nói phê phán xã hội phong kiến thối nát, bất công, khẳng định vẻ đẹp tự lập của người phụ nữ, yêu cầu quyền bình đẳng cho phụ nữ.
Bánh trôi nước được viết dưới dạng một bài thơ vịnh vật, theo thể thất ngôn tứ tuyệt. Nó vịnh về một món ăn dân gian là mặt hiện trước, nhưng dưới lớp nghĩa sâu xa đó là vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến. Tài năng và sự độc đáo của nữ sĩ Xuân Hương là chỉ với vài nét vẽ cơ bản nói lên đặc trưng của chiếc bánh trong khoảng 28 chữ mà gợi lên nhiều điều về người phụ nữ xưa, đặc biệt là về vẻ đẹp của họ:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.”
Đối diện với một người phụ nữ, ấn tượng ban đầu của mỗi người thường là vẻ đẹp bên ngoài, hình thể, sau đó mới đến vẻ đẹp về phẩm chất, tâm hồn. Và cách nhìn của Hồ Xuân Hương cũng không ngoài tâm lý, quy luật nhận thức đó.
Câu thơ đầu tiên, với hai tính từ trắng và tròn, dùng để mô tả màu sắc và hình dáng của bánh trôi đã chuyển nghĩa, kích thích trí tưởng tượng của người đọc về vẻ đẹp bên ngoài của người phụ nữ. Có thể nói, mong muốn và cũng là chuẩn mực trong cách nhìn truyền thống về hình thức một người phụ nữ đẹp là nước da trắng:
“Cổ tay em trắng như ngà
Con mắt em liếc như là dao cau”
Đối với Hồ Xuân Hương, đó như một đặc điểm vẻ đẹp không thể bỏ qua khi nhìn vào vẻ đẹp hình thức của phụ nữ trong các tác phẩm của tác giả (Tranh tố nữ, Vịnh cái quạt,…). Màu da trắng, đặc biệt là màu trắng hồng, thường được coi là biểu hiện của vẻ đẹp xinh xắn, tươi mới của một cô gái. Không chỉ thế, hình dáng tròn trịa của chiếc bánh cũng gợi lên một vẻ đẹp hình thể tròn đầy, rất theo quan niệm về vẻ đẹp của người Việt.
Màu trắng trẻo, hình dáng tròn đầy đặn đó thật hấp dẫn, tràn đầy sức sống, chứa đựng nhiều khao khát, thể hiện cái nhìn tươi sáng, lạc quan của nhà thơ, và cũng là cái nhìn của nhân dân, đặc biệt là những người lao động. Có thể nói thêm rằng, đằng sau vẻ trắng trẻo, đầy đặn đó còn khiến chúng ta nghĩ đến vẻ trắng trong, phúc hậu của phụ nữ Việt Nam, một nét đẹp tâm hồn trong sáng, thuần khiết, mang lại quan niệm, cốt cách Việt.
Khi đến câu thứ hai, ai cũng hiểu rằng thông qua việc nói về cách luộc bánh trôi, đặc biệt là việc sử dụng thành ngữ Ba chìm bảy nổi mà lại đảo câu để từ chữ chìm ở cuối, nhà thơ thể hiện một cách tiềm tàng sự long đong, khó khăn của phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến.
Tuy nhiên, ít ai nhận ra rằng, sau sự long đong và khó khăn ấy là vẻ đẹp của sự kiên nhẫn, hy sinh, chịu đựng của phụ nữ Việt Nam. Đó chính là nét đẹp truyền thống mà không thể phủ nhận.
Nói đến đây, ta lại nhớ đến hình ảnh của phụ nữ trong ca dao, một mình nuôi con trong khi chồng tham gia chiến trận:
“Con cò lặn lội dọc bờ sông
Mang gánh gạo, vun đắp gia đình…”
Hoặc hình ảnh của bà Tú trong bài thơ Thương vợ của Tú Xương:
“Quanh năm buôn bán dọc theo sông
Nuôi năm con, bên chồng một lòng…”
Ở hai câu thơ cuối, vẫn tiếp tục nhấn mạnh về số phận đau buồn của phụ nữ trong xã hội phong kiến (đặc biệt là vấn đề phụ thuộc) nhưng ý thơ tập trung vào việc khẳng định phẩm chất quý báu, vấn đề sống còn của mỗi người phụ nữ theo quan niệm đạo đức phong kiến, cũng như là nét đẹp truyền thống của phụ nữ Việt Nam:
“Dù đời bão táp, dù gian nan
Em vẫn giữ trọn vẹn tấm lòng son.”
Hình ảnh tấm lòng son ở đây dĩ nhiên không chỉ là biểu tượng cho lòng yêu nước thương dân như trong thơ Nguyễn Trãi mà còn là tượng trưng cho tấm lòng thuỷ chung son sắt của người phụ nữ, đặc biệt là người vợ.
Chẳng phải từ xa xưa, đạo tam tòng tứ đức đã buộc người phụ nữ khi có chồng phải một lòng thuỷ chung và điều này vẫn là phẩm chất quý báu của họ được xã hội trọng trọng và ca ngợi ở hiện tại và mọi thời đại.
Trong hai câu thơ cuối của bài thơ, Hồ Xuân Hương đã khẳng định vẻ đẹp thuỷ chung của người phụ nữ với thái độ tự tin, tự hào thông qua việc sử dụng cặp từ đối lập: mặc dù. Mặc dù cuộc sống của người phụ nữ có nhiều gian khó và phụ thuộc nhưng điều không thay đổi là tấm lòng thuỷ chung sáng ngời của họ.
Mỗi câu thơ mở ra cho chúng ta thấy một vẻ đẹp khác của người phụ nữ, rất đặc trưng cho vẻ đẹp truyền thống của phụ nữ Việt Nam. Qua hình ảnh ẩn dụ của bánh trôi nước, từng vẻ đẹp của người phụ nữ được tinh tế khơi gợi.
Nhìn về vẻ đẹp của người phụ nữ, Hồ Xuân Hương đã ca ngợi, khẳng định cả vẻ đẹp hình thức và phẩm chất, tâm hồn, tạo ra cho độc giả một cái nhìn về vẻ đẹp hoàn mỹ của phụ nữ Việt Nam. Việc đề cao vẻ đẹp này chính là bản lĩnh của thơ Hồ Xuân Hương.
Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 7
Hồ Xuân Hương là một nữ danh nhân hiếm có trên thi đàn văn học Việt Nam với nhiều tác phẩm vẫn được truyền bá cho đến ngày nay. Với phong cách sáng tạo hiện đại, cá tính, Hồ Xuân Hương đã gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc bởi tài năng vượt trội của bà. Bà đã viết sâu sắc về phụ nữ Việt Nam thời kỳ phong kiến. Bài thơ 'Bánh trôi nước' là một tác phẩm mang tính ẩn dụ về hình ảnh người phụ nữ.
Bài thơ 'Bánh trôi nước' được sáng tác theo thể thất ngôn tứ tuyệt, tứ thơ ngắn gọn nhưng chứa đựng nội dung sâu sắc. Chính vì điều này mà bà được gọi là 'Bà chúa thơ Nôm' với những câu thơ sắc sảo, hàm súc.
Hồ Xuân Hương đã chọn 'bánh trôi nước' làm trung tâm, biểu tượng cho người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn”
Chỉ với một câu thơ, Hồ Xuân Hương đã mô tả cực kỳ chi tiết hình dáng và màu sắc của chiếc bánh trôi. Bánh trôi, một món ăn dân dã, gắn liền với đời sống của nhân dân. Tác giả đã sử dụng từ 'thân em' để ám chỉ chiếc bánh trôi có thể là ẩn dụ về chính bản thân mình. Mặc dù có nhiều cách để viết đẹp hơn, nhưng Hồ Xuân Hương đã chọn cách viết thực tế, sâu sắc như vậy. 'Vừa trắng lại vừa tròn' không phải là tiêu chuẩn của cái đẹp, nhưng lại rất phúc hậu. Chiếc bánh tròn và trắng cũng giống như hình dáng của người phụ nữ hiền lành, điềm đạm và khỏe mạnh.
Đến câu thơ thứ hai, nói về quá trình nấu bánh:
“Bảy nổi ba chìm với nước non”
Câu thơ đã mô tả một cách tổng quát quá trình nấu chín bánh trôi trong dân gian. Tuy nhiên, hai từ 'nổi' và 'chìm' dường như gợi nhắc đến sự bấp bênh, trôi nổi không kiểm soát của chiếc bánh trôi, hoặc của cuộc đời người phụ nữ. Số từ 'ba, bảy' ám chỉ đến những sóng gió, những biến động mà người phụ nữ phải trải qua.
Xã hội phong kiến đầy áp bức, bóc lột, hành hạ người phụ nữ đến thê thảm. Họ im lặng không dám kêu ai, không dám than ai vì không ai thấu hiểu, không ai chia sẻ.
Câu thơ thứ ba có vẻ như ám chỉ sự phó mặc vào người làm bánh, hoặc chính là sự phó mặc cho xã hội đầy bất công;
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”
Phụ nữ sống trong thời kỳ phong kiến thường phải chịu đựng, cam chịu và đầu hàng số phận. Họ bị đẩy lùi, bị thúc đẩy nhưng không dám phản kháng, không dám đòi công bằng. Từ 'mặc' trong câu thơ như là sự khẳng định về sự phó mặc, và cũng ám chỉ sự bất cần. Tuy nhiên, khi đọc câu thơ này, chúng ta vẫn cảm nhận được một chút sự đấu tranh qua từ 'mặc', tuy nó không quá rõ ràng. Hồ Xuân Hương là người phụ nữ không chịu khuất phục, và thơ của bà cũng thể hiện điều đó.
Mặc dù bị xã hội chà đạp, bóc lột nhưng tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam vẫn mãi son sắt
“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Dù cuộc sống cay đắng, khó khăn và không công bằng thế nào, lòng son sắt và trung thành của người phụ nữ vẫn là phẩm chất cao quý, đáng quý trọng. Hồ Xuân Hương đã khám phá một nét đẹp hiếm có của phụ nữ Việt Nam. Tâm hồn trong sáng, tấm lòng son không bị bất kỳ gì cản trở.
Hồ Xuân Hương với sự tài năng trong lối diễn đạt và đặc biệt là cách ẩn dụ sáng tạo đã phản ánh xã hội phong kiến đầy bất công, thối nát. Phụ nữ phải chịu đựng sức ép nhưng vẫn giữ được trái tim trung thành, son sắt.
Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 8
Trong xã hội phong kiến cũ, thân phận của phụ nữ rất nhỏ bé, bất hạnh, họ bị xã hội phong kiến đối xử không công bằng, tàn nhẫn. Vì vậy đã có rất nhiều tác phẩm văn học của các nhà văn Trung đại dành cho họ. Một trong số đó không thể không nhắc đến Hồ Xuân Hương, một nhà văn nữ tài năng, bà viết về phụ nữ phong kiến với lòng thương, đồng cảm. Bà cũng sẵn lòng phê phán, chỉ trích bất công xã hội bằng những lời lẽ sâu sắc nhất, vì đã gây ra đau khổ cho cuộc sống của phụ nữ. Trong tất cả các tác phẩm văn học của Hồ Xuân Hương, bài thơ “Bánh trôi nước” là một trong số rất ít những bài thơ có âm điệu dịu dàng, nữ tính khi thể hiện nét đẹp của phụ nữ Việt Nam.
Trong bài thơ “Bánh trôi nước”, nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương đã sử dụng hình ảnh của những chiếc bánh trôi để miêu tả vẻ đẹp tinh thần, phẩm chất của phụ nữ Việt Nam xưa. Bài thơ sử dụng những hình ảnh giản dị, gần gũi nhất với con người, nhưng thông qua đó, Hồ Xuân Hương đã tạo ra một biểu tượng vĩnh cửu về phụ nữ Việt Nam. Mở đầu bài thơ, Hồ Xuân Hương đã tả lời tâm sự của những chiếc bánh trôi nước:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non”
Ở đây, nhà thơ gợi lên hình ảnh sinh động của những chiếc bánh trôi nước, khơi gợi cho người đọc nhớ đến những chiếc bánh tròn, trắng được làm ra bởi bàn tay khéo léo của người thợ. “Thân em vừa trắng lại vừa tròn”, hình ảnh của những viên bánh tròn, trắng không chỉ tạo ấn tượng mạnh mẽ về mặt hình thức với người đọc, mà còn kích thích giác quan, cho phép họ tưởng tượng, hình dung ra hương vị tươi ngon của những viên bánh trôi này.
Nếu câu thơ đầu tiên của Hồ Xuân Hương gợi cho người đọc nhớ về hình dáng và màu sắc của những chiếc bánh trôi thì câu thơ sau lại khám phá về quá trình nấu chín của chúng. Bánh trôi được nấu chín bằng cách đặt vào nồi nước sôi, khi đặt xuống, chúng sẽ chìm, và khi chín chúng sẽ nổi lên. Thông qua hình ảnh này, Hồ Xuân Hương không chỉ diễn tả những viên bánh trôi nhỏ bé, mà còn thể hiện sự kính trọng đối với phụ nữ, đặc biệt là vẻ đẹp tinh thần và phẩm chất của họ.
Ở đây, qua hình ảnh trắng, tròn của những viên bánh trôi, Hồ Xuân Hương đã thể hiện sự đánh giá cao về vẻ đẹp hình thức của phụ nữ. Tuy nhiên, vẻ đẹp này chỉ là bước đệm cho việc thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của họ. “Bảy nổi ba chìm với nước non” có thể hiểu là biểu tượng cho những khó khăn, bất hạnh trong cuộc sống của phụ nữ. Sự chịu đựng và vượt qua những khó khăn làm cho phụ nữ trở nên mạnh mẽ và đáng quý trọng hơn.
Câu thơ này cũng làm nền cho câu thơ tiếp theo, cho thấy rằng vẻ đẹp bên ngoài chỉ là một phần nhỏ của vẻ đẹp toàn diện của phụ nữ. Hạnh phúc của phụ nữ phụ thuộc vào sự trân trọng từ phía đàn ông, nếu họ không biết trân trọng, đó thực sự là một bất hạnh cho phụ nữ:
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Câu thơ gợi nhớ đến hình ảnh của những chiếc bánh trôi, khi chúng được làm bởi những người thợ tài ba thì trở nên tròn trịa, mọng nước, trong khi nếu không có kỹ năng thì chúng sẽ bị nát, hỏng. Trong mối liên hệ với người phụ nữ, số phận của họ thường được quyết định bởi người đàn ông, do xã hội phong kiến có quan điểm 'Xuất giá thì tòng phu'. Người phụ nữ trong bài thơ kiên quyết giữ vững tấm lòng chân thành, không vụt mất dù cho cuộc sống có gặp phải khó khăn.
Bài thơ 'Bánh trôi nước' đã mô tả một hình ảnh đẹp về người phụ nữ, với những phẩm chất tốt đẹp, không chỉ bề ngoài mà còn bên trong. Hồ Xuân Hương đã đặc biệt nhạy cảm và đồng cảm với số phận của phụ nữ, và bà đã thể hiện điều này qua từng nét vẽ chân thực, sinh động.
Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 9
Hồ Xuân Hương, một thi sĩ tài hoa của văn học cổ Việt Nam, đã sử dụng thơ để biểu đạt sự đồng cảm với số phận của người phụ nữ. Thơ của bà không chỉ châm biếm mà còn chứa đựng niềm thương cảm sâu sắc và sự xót xa cho cuộc sống của họ. Điều này rất rõ trong bài 'Bánh trôi nước'.
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Bài thơ này tả thực về chiếc bánh trôi, từ nguyên liệu là bột nếp trắng mịn, cho đến quá trình nặn và luộc. Dù bánh có hình dáng và trạng thái như thế nào, thì màu sắc của nhân bánh vẫn giữ nguyên, làm cho bài thơ trở nên chân thực và đầy ý nghĩa về thân phận của người phụ nữ.
Giọng thơ nhẹ nhàng, êm dịu kết hợp với sự ẩn dụ đầy sắc sảo. Hồ Xuân Hương đã sử dụng hình ảnh thân em để gợi lên các hình tượng quen thuộc trong văn học dân gian.
“Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?”
Hay:
“Thân em như hạt mưa xa
Hạt vào đài các hạt ra ngoài đồng”
Đây là những câu hát phản ánh sự thân thương và trách nhiệm của người phụ nữ Việt Nam xưa, nhưng từ 'trắng', 'tròn' cũng thể hiện sự tự hào, kiêu hãnh về vẻ đẹp của họ. Mặc dù họ mong chờ hạnh phúc, nhưng thật đáng tiếc:
“Bảy nổi ba chìm với nước non”
Dù có vẻ đẹp nhan sắc như vậy, nhưng người phụ nữ lại gặp phải nhiều bất hạnh, tai hoạ trong cuộc đời. Họ phải trải qua những sóng gió, gian truân, đau khổ.
Càng đau khổ hơn khi:
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”
Cuộc sống của mỗi người, số phận của họ đều do người khác quyết định. Người phụ nữ không có quyền tự quyết định vận mệnh của mình. Trong xã hội phong kiến, nam giới được tôn vinh, phụ nữ phải chịu sự chi phối của nam giới và xã hội. Điều này làm cho cuộc sống của họ không công bằng, họ không có quyền lực và địa vị trong gia đình và xã hội.
Trước Hồ Xuân Hương, Nguyễn Dữ đã nói về vấn đề của phụ nữ. Trong 'Chuyện người con gái Nam Xương - Vũ Nương', sự đức hạnh và trung thành của Vũ Nương đã bị lợi dụng và cuộc đời nàng kết thúc bi thảm. Người chồng, người mà nàng từng yêu thương, đã là người gây ra thảm kịch cho nàng vì đa nghi, ghen tuông và áp đặt gia trưởng.
Thơ của Hồ Xuân Hương thường viết về người phụ nữ, nhưng họ không phải là những phụ nữ quý tộc. Họ là những phụ nữ bình dân:
“Bác mẹ sinh ra phận ốc nhồi
Suốt đời lăn lóc đám cỏ hôi”
Vậy khi ngắm nhìn vẻ đẹp của họ, ta cần chú ý đến nét đẹp bên trong, không chỉ tập trung vào hình thể bên ngoài:
“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Nỗi đau của người phụ nữ ở đây là không có cách nào tự vệ, tự bảo vệ. Dù xã hội có xoay chuyển, xô đẩy như thế nào, em vẫn giữ lấy tấm lòng son. Bất kể hoàn cảnh, họ vẫn kiên trì giữ vững tấm lòng trong sáng, trung thực, vẻ đẹp của họ là vẻ đẹp chân chính, bình dị, và thuần khiết...
Dù xã hội đẩy đưa, gò bó, người phụ nữ vẫn đứng vững, chiến đấu với cuộc sống, không bao giờ chịu bị lôi cuốn vào bùn đất bẩn thỉu của cuộc sống, giữ lấy giá trị đích thực của mình. Phụ nữ luôn tự tin, sống với tình thân, không chịu khuất phục trước nam giới.
“Ví đây đổi phận làm trai được
Thì sự anh hùng há bấy nhiêu”
(Đề đền Sầm Nghi Đống)
Sống trong cay đắng, bất hạnh, nhưng Hồ Xuân Hương không từ bỏ, trải qua những vị trí như Tổng Cóc, Phủ Vĩnh Tường. Bà thể hiện tiếng nói phản kháng của phụ nữ về cuộc sống đầy nghịch lý của hôn nhân:
“Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung”
(Làm lẽ)
Tóm lại, bài thơ Bánh trôi nước mang ý nghĩa tổng quát về nhân cách và số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. Họ có phẩm chất cao đẹp, đức hạnh thuỷ chung nhưng không được đánh giá cao. Với địa vị phụ thuộc, họ trải qua biến cố trong cuộc đời. Hồ Xuân Hương sâu sắc phản ánh nỗi đau của phụ nữ. Mặc cho khó khăn, họ vẫn sống đẹp, chân chính, giữ vững phẩm giá của mình. Thơ của bà là lời thơ của người đòi hỏi 'tự do'.
Trong bài thơ 'Bánh trôi nước', nhà thơ đã nêu vấn đề về người phụ nữ, một vấn đề nhức nhối đã được nhiều nhà văn nhà thơ đề cập. Nguyễn Dữ, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu đều đã nói đến điều này. Đây là một vấn đề mà không chỉ riêng ai mà cả xã hội chúng ta cần phải đấu tranh vì sự bình đẳng của phụ nữ.